Việc lạm dụng viên uống tránh thai khẩn cấp có thể làm tăng tác dụng phụ của thuốc và để lại các biến chứng lâu dài. Cùng tìm hiểu vấn đề này qua cuộc trò chuyện với TS.BS. Phan Chí Thành- Chánh văn phòng Trung tâm đào tạo, Bệnh viện Phụ sản TW.
TS.BS. Phan Chí Thành- Chánh văn phòng Trung tâm đào tạo, Bệnh viện Phụ sản TW.
Xin chào bác sĩ. Hiện nay việc sử dụng thuốc tránh thai khẩn cấp có thể nói là giải pháp đầu tiên mà phụ nữ, đặc biệt là phụ nữ trẻ, nghĩ tới khi có quan hệ tình dục không an toàn bởi sự tiện dụng của nó. Bác sĩ có thể giải thích rõ hơn cho bạn đọc của Báo Tiền Phong hiểu về thuốc tránh thai khẩn cấp và cơ chế hoạt động của nó?
Thuốc tránh thai khẩn cấp (hay còn gọi là thuốc viên tránh thai khẩn cấp) là một biện pháp phòng ngừa mang thai ngoài ý muốn trong trường hợp quan hệ tình dục không bảo vệ hoặc khi các biện pháp tránh thai thông thường như bao cao su bị hỏng. Thuốc này có tác dụng chủ yếu là ngăn ngừa sự thụ tinh hoặc ngăn chặn trứng đã được thụ tinh làm tổ trong tử cung. Thuốc tránh thai khẩn cấp chứa một hoặc hai loại hormone, thường là levonorgestrel (sử dụng trong vòng 72 giờ sau khi quan hệ) hoặc Mifepristone (sử dụng trong vòng 120 giờ sau khi quan hệ), giúp điều chỉnh nội tiết tố trong cơ thể để ngăn cản quá trình thụ thai.
Vậy chị em có thể sử dụng thuốc tránh thai khẩn cấp như một biện pháp tránh thai hay không, thưa bác sĩ?
Thuốc tránh thai khẩn cấp không phải là một biện pháp tránh thai dài hạn. Mặc dù chúng có hiệu quả cao nếu sử dụng trong vòng 72 giờ hoặc 120 giờ sau quan hệ tình dục không bảo vệ nhưng nếu sử dụng quá thường xuyên, thuốc có thể gây ra một số tác dụng phụ và ảnh hưởng đến sức khỏe. Khi sử dụng quá nhiều, cơ thể sẽ phải chịu đựng một lượng hormone không tự nhiên, điều này có thể làm rối loạn chu kỳ kinh nguyệt. Một số phụ nữ có thể gặp tình trạng kinh nguyệt không đều, chậm kinh, thậm chí mất kinh trong một thời gian. Ngoài ra, việc sử dụng thuốc tránh thai khẩn cấp nhiều lần có thể làm tăng nguy cơ gặp phải các vấn đề về sức khỏe như đau đầu, buồn nôn, chóng mặt mệt mỏi và đôi khi là những vấn đề về hệ tiêu hóa. Nghiêm trọng hơn, nếu sử dụng quá nhiều lần trong một thời gian ngắn, người dùng có thể gặp phải những tác dụng phụ như rối loạn nội tiết tố, thậm chí ảnh hưởng đến khả năng sinh sản trong tương lai. Các bác sĩ sản phụ khoa khuyến cáo, liều dùng tối đa của thuốc tránh thai khẩn cấp là 2 viên/ chu kỳ kinh nguyệt với loại 120 giờ và 4 viên với loại 72 giờ.
Theo như những gì bác sĩ vừa chia sẻ thì việc lạm dụng thuốc tránh thai khẩn cấp sẽ dẫn đến những tác hại tức thì và dài hạn cho sức khỏe phụ nữ. Nhưng sự thuận tiện của nó quả là ‘cám dỗ’ không nhỏ với chị em?
Những chị em đang lạm dụng thuốc tránh thai khẩn cấp cần nhớ rằng, thuốc này không phải là 100% hiệu quả trong việc ngăn ngừa thai, đặc biệt khi sử dụng không đúng với khung giờ mà nhà sản xuất khuyến cáo. Nhiều phụ nữ vẫn mang thai ngoài ý muốn sau khi đã dùng thuốc. Thứ hai, việc sử dụng thuốc tránh thai khẩn cấp không giúp bảo vệ chống lại các bệnh lây truyền qua đường tình dục (STI). Thứ ba, lạm dụng thuốc tránh thai khẩn cấp làm gia tăng nguy cơ mắc ung thư. Hàm lượng estrogen có trong thuốc tránh thai khẩn cấp cao gấp 4 lần so với các loại thuốc tránh thai thông thường. Do đó, việc sử dụng thường xuyên làm tăng ức chế chức năng buồng trứng, tăng sản nội mạc tử cung, tăng sản vú... Đây đều là những yếu tố khiến tăng nguy cơ gây ra các bệnh ung thư liên quan đến tử cung, buồng trứng, ung thư vú với nữ giới,...
Vậy theo bác sĩ, những người đang lạm dụng thuốc tránh thai khẩn cấp nên thay đổi thói quen tránh thai của mình như thế nào?
Tôi luôn khuyên các chị em nên tìm các biện pháp tránh thai lâu dài và ổn định hơn như thuốc tránh thai hàng ngày, cấy que tránh thai, tiêm tránh thai... Các biện pháp này không chỉ giúp tránh thai hiệu quả mà còn ít ảnh hưởng đến sức khỏe phụ nữ khi được sử dụng đúng cách và đều đặn. Trong trường hợp các bạn không muốn hoặc không thể sử dụng các biện pháp tránh thai dài hạn, việc sử dụng bao cao su là lựa chọn an toàn, vừa giúp tránh thai vừa bảo vệ cơ thể khỏi các bệnh lây truyền qua đường tình dục. Điều quan trọng là phải có sự lựa chọn biện pháp tránh thai phù hợp với nhu cầu và tình trạng sức khỏe của bản thân. Và nếu cần, có thể tham khảo ý kiến bác sĩ để có sự lựa chọn đúng đắn.
Cuối cùng, bác sĩ có lời khuyên gì với một người trong quá khứ đã lạm dụng thuốc tránh thai khẩn cấp?
Nếu một người đã sử dụng thuốc tránh thai khẩn cấp nhiều lần trong một thời gian ngắn, tôi khuyên họ nên đến gặp bác sĩ chuyên khoa để được tư vấn và kiểm tra sức khỏe. Bác sĩ sẽ đánh giá tình trạng sức khỏe tổng thể, kiểm tra các tác dụng phụ có thể xảy ra và tư vấn về các biện pháp tránh thai khác phù hợp. Đặc biệt, nếu người sử dụng thuốc gặp phải các vấn đề như kinh nguyệt không đều, tăng cân hoặc các vấn đề liên quan đến hormone, bác sĩ sẽ giúp họ xác định nguyên nhân và đưa ra phương án điều trị hợp lý. Ngoài ra, việc gặp bác sĩ cũng giúp phát hiện sớm các vấn đề sức khỏe tiềm ẩn mà người sử dụng thuốc tránh thai khẩn cấp có thể không nhận ra, chẳng hạn như rối loạn nội tiết, bệnh lý phụ khoa hoặc các yếu tố nguy cơ khác liên quan đến sức khỏe sinh sản.
Trân trọng cảm ơn bác sĩ vì những thông tin khoa học và thiết thực.