Thường ngày, vào 16h anh Phan Ngọc Đồng (42 tuổi, trú tại thôn Vĩnh Yên, xã Thạch Văn, huyện Thạch Hà, tỉnh Hà Tĩnh) cùng người trong thôn lại ra đồng thả trúm.
Anh Đồng gắn bó với nghề thả trúm cũng đã được hơn 4 năm nay. Đồ nghề mang theo là 3 bao đựng chứa 200 trúm được làm từ ống nhựa hoặc ống tre, bên trong là mồi giun đất và ốc bươu băm nhỏ, trộn nhuyễn với bùn.
“Mỗi ngày đi thả từ 4h chiều, 5h sáng hôm sau lại đi thu trúm về, ngày cũng làm được từ 4-6 kg lươn đồng, thu về khoảng 300-500 ngàn đồng/ngày”, anh Đồng cho hay.
Ngoài anh Đồng thì tại cánh đồng ruộng ở xã Thạch Văn, huyện Thạch Hà, tỉnh Hà Tĩnh có tới 3-4 người cùng thả trúm. Mỗi người sẽ chọn cho mình một thửa ruộng khác nhau để tránh bị nhầm lẫn.
Theo những thợ thả trúm, nghề bắt lươn này có thể làm được quanh năm, trừ lúc thời tiết khắc nghiệt, ruộng đồng khô hạn mới nghỉ. Trong ảnh người đàn ông mang trúm đi dọc các đồng ruộng để thả.
Lươn rất ham ăn chất tanh, để dụ được lươn chui vào trúm, hàng ngày người thợ phải đi đào giun đất và ốc bươu, sau đó băm nhỏ, trộn nhuyễn với bùn để làm mồi nhử.
Mồi được cho vào trong trúm, đậy nắp lại. Ban đêm, khi lươn đi kiếm ăn, ngửi được mùi tanh sẽ chui vào trúm để ăn.
Công cụ để săn lươn là ống trúm được làm bằng nhựa, dài khoảng 70 cm, 2 đầu được bịt bằng chốt tre, một đầu có lỗ cho lươn chui vào, một đầu có lỗ thở để lươn không bị chết ngạt, bên trong rỗng để đựng mồi.
“Kỹ thuật thả trúm cũng rất đơn giản, chỉ cần chọn được những nơi nước lấp xấp để đặt ống trúm xuống nước. Cách đặt ống trúm là một đầu xuống nước để lươn chui vào còn đầu kia hướng lên trên để lươn có thể thở. Dọc cánh đồng cứ khoảng 3 đến 4m sẽ đặt 1 ống trúm", anh Nguyễn Việt Anh (trú thôn Vĩnh Yên, xã Thạch Văn, huyện Thạch Hà) chia sẻ.
Ông Hà theo nghề gần 10 năm nay, hầu như cánh đồng nào ông cũng đã từng đặt trúm vì thế biết chỗ nào lươn nhiều và lươn to. Thời điểm này lươn nhiều nên chỉ cần chọn chỗ nước lấp xấp sẽ đi thả trúm. Mỗi ngày ông đặt 170 ống trúm, trung bình thu trên 5kg lươn/ngày, bán được giá từ 500-700 ngàn đồng.
Tại các cánh đồng những thợ trúm lươn đang đi đặt những ống trúm xuống ruộng. Cứ đặt hết ruộng này lại đến ruộng lúa khác.
Chiều hôm trước sẽ đi đặt trúm và đến 5h sáng ngày hôm sau những người thợ lại đi thu trúm về. Có những ống có đến 2-3 con lươn chui vào trong.
Những con lươn đồng vàng óng thu về được đổ ra xô và rửa sạch. Một con lươn sẽ nặng từ 0,1-0,3kg. Lươn càng to thì sẽ càng ngon và giá càng đắt. Hiện tại, 1kg lươn đồng sẽ có giá dao động 120-150kg tùy vào độ to, nhỏ.