Thanh tra việc tái cơ cấu doanh nghiệp nhà nước; chuyển đổi mục đích sử dụng đất từ sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp nhà nước, doanh nghiệp cổ phần hóa sang kinh doanh đất, xây dựng nhà ở (giai đoạn 2011 - 2021) tại Bộ Giao thông vận tải (GTVT), Thanh tra Chính phủ (TTCP) chỉ ra nhiều sai phạm đối với cơ sở nhà đất tại 53 thị trấn Đông Anh (huyện Đông Anh, Hà Nội) của Công ty TNHH MTV Ô tô 1/5.
Theo cơ quan thanh tra, cơ sở nhà đất tại 53 thị trấn Đông Anh được xác lập quyền sở hữu của nhà nước. Công ty TNHH MTV Ô tô 1/5 là doanh nghiệp nhà nước, được nhà nước cho thuê đất trả tiền hàng năm cho mục đích sử dụng đất là đất cơ sở sản xuất kinh doanh nhưng Bộ GTVT có các văn bản số 8646 ngày 20/12/2011 và 7119 ngày 18/7/2013); Tổng công ty có văn bản số 125 ngày 13/9/2011 chấp thuận cho Công ty TNHH MTV Ô tô 1/5 chuyển mục đích sử dụng đất từ đất sản xuất kinh doanh sang xây dựng nhà ở khi sắp xếp lại các cơ sở nhà đất khi không có ý kiến thống nhất bằng văn bản của Bộ Tài chính là không đúng với quy định tại khoản 3 Điều 8 quyết định số 86 ngày 22/12/2010 của Thủ tướng Chính phủ.
Đồng thời, chấp thuận cho Công ty TNHH MTV Ô tô 1/5 sử dụng cơ sở nhà đất góp vốn hợp tác đầu tư với Công ty cổ phần Bất động sản Vinalines để thành lập pháp nhân mới thực hiện dự án Khu thương mại dịch vụ và nhà ở 1/5 là không đúng quyền và nghĩa vụ của người thuê đất trả tiền hàng năm theo quy định tại Điều 175 Luật Đất đai năm 2013.
Ngoài ra, Bộ GTVT có văn bản số 7119 ngày 18/7/2013 thống nhất nội dung để Công ty cổ phần Phát triển Đô thị Đông Anh có nghĩa vụ chi trả cho Công ty TNHH MTV Ô tô 1/5 số tiền 213 tỷ đồng là giá trị tương ứng với lợi thế thương mại khu đất, phần tài sản trên đất và hỗ trợ di dời nhà máy tới địa điểm mới.
Công ty Ô tô 1/5 sử dụng 69,3 tỷ đồng được trích từ số tiền trên để góp vốn vào vốn điều lệ Công ty cổ phần Phát triển Đô thị Đông Anh, số tiền còn lại 143,7 tỷ đồng được sử dụng vào mục đích di dời và hoàn thiện nhà máy mới tại cụm công nghiệp Nguyên Khê, huyện Đông Anh. Tuy nhiên, số tiền 213 tỷ đồng thu được từ khu đất là có nguồn gốc của nhà nước, do đó việc Bộ GTVT thống nhất sử dụng như nêu trên là không đúng với hướng dẫn của Bộ Tài chính tại văn bản số 14280 ngày 19/10/2012 và không đúng nguyên tắc tạo nguồn và sử dụng nguồn vốn thu được từ vị trí cũ quy định tại khoản 2 Điều 3 quyết định số 86 năm 2010 của Thủ tướng Chính phủ.
Cũng theo Kết luận thanh tra, UBND TP Hà Nội không chuyển mục đích sử dụng đất, xác định tiền sử dụng đất cho Công ty TNHH MTV Ô tô 1/5 để thực hiện liên doanh nhưng có quyết định số 1881 ngày 17/4/2018 thu hồi, giao đất tại số 53 thị trấn Đông Anh cho Công ty cổ phần Phát triển Đô thị Đông Anh để thực hiện dự án Khu thương mại dịch vụ nhà ở 1/5 là không đúng với quy định.
Cùng với đó, UBND TP Hà Nội có quyết định số 5808 ngày 26/10/2018 xác định giá đất theo phương pháp thặng dư với các tài sản so sánh không có đặc điểm tương tự với tài sản thẩm định giá; chưa dự kiến và tính đến xu hướng và mức độ biến động của giá thị trường để ước tính mức giá dự án bán được cho phù hợp với thực tế; giá bán sử dụng trong doanh thu phát triển chỉ là giá cá biệt của tài sản so sánh mà không phải là giá bình quân là không đúng với quy định…
“Như vậy, cơ sở nhà đất tại 53 thị trấn Đông Anh do Công ty TNHH MTV Ô tô 1/5 quản lý, sử dụng đã chuyển nhượng tài sản không qua đấu giá, chuyển mục đích sử dụng đất khi chưa có ý kiến của cấp có thẩm quyền; Bộ GTVT thống nhất phương án di dời chưa đúng với sự hướng dẫn của Bộ Tài chính; UBND TP Hà Nội thu hồi đất, giao đất, xác định tiền sử dụng đất chưa đúng theo quy định” Kết luận thanh tra chỉ rõ.
Để xảy ra tồn tại nêu trên, trách nhiệm thuộc về lãnh đạo Công ty TNHH Ô tô 1/5, UBND TP Hà Nội và Bộ GTVT.
Theo quảng cáo, dự án khu thương mại dịch vụ và nhà ở 1/5 (tên thương mại Happy Land) tại 53 thị trấn Đông Anh có quy mô gần 7,7ha với 346 căn liền kề nằm gần đường quốc lộ 3.
Theo ghi nhận, dự án đã cơ bản hoàn thiện với nhiều căn liền kề có người về ở.
Tuy nhiên, bên trong dự án vẫn có hàng chục căn biệt thự xây xong phần thô hoàn thiện mặt ngoài bỏ hoang hóa, cỏ dại mọc um tùm.
Một số lô đất chưa xây dựng đang được người dân tận dụng trồng rau.
Theo khảo sát, những căn liền kề tại dự án Happy Land Đông Anh đang được rao bán với giá từ 75-90 triệu đồng/m2 tùy vị trí.