“Thương lái Trung Quốc đi dọc miền Trung tới Nam Bộ thu gom hải sản với giá cao hơn thị trường 10-20%. Họ đem về nước chế biến rồi mới xuất sang Nhật nhưng giá vẫn rẻ hơn doanh nghiệp Việt Nam”, ông Đỗ Anh Tuấn - Chủ tịch HĐQT Cty thủy sản Phước Tiến (Đà Nẵng) nhận định.
Hiện nhiều ngư dân miền Trung đang trong tình cảnh “dở khóc dở cười” khi mà liên tục trong nhiều ngày qua, mực rớt giá thê thảm. Trước đây, thương lái Trung Quốc mua với giá 150.000 đồng/kg, thì nay khi họ rút đi, người dân chỉ bán được 50.000 đồng/kg. Ông Trần Văn Mười - chủ tàu câu mực (Đna – 90567, Đà Nẵng) cho biết: “Giá mực đầu năm nay có rớt nhưng cũng còn được 120.000 đồng/kg, cố gắng vẫn ra khơi được. Nhưng khoảng tháng nay, giá mực đột ngột hạ xuống còn 50.000-60.000 đồng/kg. Với giá bán như vậy, ngư dân đánh được bao nhiêu cũng lỗ”.
Không chỉ dùng chiêu bài ép giá, thương lái Trung Quốc gần đây còn bỏ trốn, quỵt nợ khiến hàng ngàn ngư dân ven biển miền Trung lao đao. Theo ngư dân Đà Nẵng cho biết, lúc đầu thương lái Trung Quốc mua bán sòng phẳng với số lượng nhỏ, tạo uy tín. Dần dần mua với số lượng lớn, rồi đột nhiên “mất tích”.
Ông Phan Văn Kha, Giám đốc Sở Công Thương TP.Đà Nẵng cho biết, thương lái Trung Quốc thông qua các thương lái người Việt gom hàng ở Cảng cá Thọ Quang rồi chuyển ra Huế đóng thùng, chuyển tiếp ra Quảng Ninh, khi nào qua Móng Cái mới thanh toán tiền. “Một số thương lái Trung Quốc sử dụng hộ chiếu du lịch sang tận cảng cá, nhìn tận mặt lô hàng, được thì gật đầu, việc còn lại để thương lái người Việt thực hiện”.
Cũng theo ông Kha, thương lái Trung Quốc không trực tiếp đứng ra mua hàng nên ngành chức năng không thể xử lý được mà chỉ có thể tuyên truyền cho các thương lái người Việt phải cảnh giác khi gom hàng buôn bán theo đường tiểu ngạch đầy rủi ro như vậy.
Đáng nói là, những chiêu trò của thương lái Trung Quốc dù đã diễn nhiều lần nhưng không ít ngư dân Việt Nam vẫn dính “bẫy”, trong đó có nguyên nhân xuất phát từ sự hám lời. Thậm chí, vì lợi ích trước mắt, một số ngư dân sẵn sàng bỏ cả những hợp đồng cung cấp nguyên liệu cho nhà máy chế biến thủy sản ở trong nước đã ký để chạy theo thương lái Trung Quốc.
Mới đây, UBND TP Đà Nẵng vừa yêu cầu các đơn vị liên quan phải tuyên truyền mạnh để người dân hiểu thủ đoạn của các đối tượng sử dụng hộ chiếu du lịch, giấy thông hành nhập cảnh và lưu trú dài ngày ở Việt Nam để tổ chức trái phép mạng lưới thu gom hàng hóa trực tiếp của người dân (nông sản, thủy sản); thủ đoạn thuê thương lái người Việt để mua hàng nhằm trốn tránh các quy định của pháp luật; thực hiện các hành vi lừa đảo làm xáo trộn thị trường hàng hóa, ảnh hưởng đến đời sống của người dân; không tiếp tay cho các hoạt động thu gom hàng hóa, vận chuyển theo đường tiểu ngạch với thương lái Trung Quốc…
Tuy nhiên, theo một số chuyên gia kinh tế, những biện pháp trên của Đà Nẵng chỉ mang tính tình thế, và về lâu dài, Nhà nước cần phải có những chiến lược phát triển nông- lâm- thủy sản để người dân không phải bận tâm với chuyện “được mùa, mất giá”, phải phụ thuộc vào thị trường tiêu thụ nước ngoài như hiện nay.