Bao giờ cảnh báo bằng hình ảnh trên vỏ bao thuốc lá?

Khó “dọa”

Theo kết quả nghiên cứu “Đánh giá sự tuân thủ và hiệu quả của bộ cảnh báo sức khỏe in trên vỏ bao thuốc lá”, do Trung tâm nghiên cứu và trợ giúp Phát triển cộng đồng công bố năm 2009, gần 57% người được hỏi trong một khảo sát mới đây, cho biết, dòng chữ “Hút thuốc lá có thể gây ung thư phổi” trên vỏ bao không khiến họ sợ hãi và bỏ thuốc lá.

Đây là nghiên cứu với sự tham gia của gần 1.200 người hút và không hút thuốc lá tại Hà Nội, Đà Nẵng, TP HCM và cho thấy cảnh báo sức khỏe chỉ bằng dòng chữ này vẫn chưa đủ hiệu quả để giảm thiểu số lượng người hút thuốc lá tại Việt Nam.

Vả lại, việc hút thuốc lá không chỉ gây ra một bệnh ung thư phổi như cảnh báo hiện nay trên các bao thuốc lá khiến rất nhiều người nhầm tưởng.

Tiến sĩ, Bác sĩ Trần Văn Thuấn - Phó Giám đốc Bệnh viện K - cho biết: “Hiện nay, tại bệnh viện K, khoảng 30% bệnh nhân bị ung thư là do thuốc lá gây nên, với đa số là ung thư phổi. Nhưng bên cạnh đó, còn rất nhiều người mắc các bệnh khác cũng với nguyên do xuất phát từ thuốc lá: ung thư vú, ung thư khoang miệng, ung thư tử cung, ung thư dạ dày... Nhiều người đến nay vẫn nhầm tưởng thuốc lá chỉ gây nên bệnh ung thư phổi là quan niệm sai lầm”.

Bệnh viện K, bệnh viện chuyên về ung thư lớn nhất phía Bắc, hiện nay luôn trong tình trạng quá tải. Bệnh nhân và người nhà luôn phải chen chúc ngoài cầu thang, hành lang để chờ chực đến lượt khám bệnh và chữa trị.

Tại phòng Xét nghiệm tế bào, mỗi ngày các bác sĩ phải làm tế bào đến hơn 300 mẫu. Nằm tại bệnh viện K từ cuối năm 2009, bệnh nhân Đỗ Đình Khoa (60 tuổi, huyện Phúc Thọ, Hà Nội) bị ung thư phế quản trái, có thâm niên hút thuốc lá đã hơn 40 năm nay.

Vào thời điểm sau này, mỗi ngày ông “đốt” đến hơn 60 điếu thuốc. Với ông, cầm một gói thuốc trên tay ít khi nghĩ đến chuyện sức khỏe, bởi tất cả các gói thuốc đều chỉ có vài dòng cảnh báo không hề làm ông phải chú ý. Bạn bè ông cũng thế, vì hiện nay dòng chữ “Hút thuốc có thể gây ung thư phổi” nằm trên nền trắng, không đủ nổi bật để gây được nhiều sự quan tâm.

Bao giờ?

Có thể nói, tiến độ trong việc yêu cầu cảnh báo sức khỏe bằng hình ảnh trên vỏ bao thuốc lá của các cơ quan ban ngành vẫn còn khá chậm. Từ tháng 3-2008, Bộ Y tế đã công bố năm hình ảnh cảnh báo phải in trên vỏ bao thuốc lá áp dụng cho các tổ chức, cá nhân trong và ngoài nước tham gia sản xuất, kinh doanh thuốc lá trên lãnh thổ Việt Nam.

Diện tích hình ảnh cảnh báo về sức khỏe phải chiếm tối thiểu 30% bề mặt trước và sau trên mỗi bao bì của thuốc lá, được in bằng màu sắc tương phản với mầu bao bì sản phẩm thuốc lá, bảo đảm dễ nhìn, dễ đọc, có viền đen chung quanh cảnh báo về sức khỏe. Mỗi mẫu cảnh báo về sức khỏe được sử dụng luân phiên 2 năm một lần trên bao bì sản phẩm.

Theo kế hoạch, sau khi công bố hình ảnh 2 năm, Bộ Y tế sẽ quy định thời điểm cụ thể để áp dụng bắt buộc lời cảnh báo về sức khỏe bằng chữ và hình ảnh. Nhưng đến nay đã hơn hai năm, mọi việc vẫn dẫm chân tại chỗ.

Quyết định số 1315/QĐ - TTg của Thủ tướng Chính phủ ngày 21-8-2009 cũng đã quy định về việc này nhưng thời gian cứ trôi qua mà việc cảnh báo sức khỏe bằng hình ảnh vẫn chưa được áp dụng.