Sau 7 năm thực hiện Kế hoạch số 1196/KH-UBND ngày 03/3/2017 của Ủy ban nhân dân tỉnh về triển khai Đề án Kiểm soát mất cân bằng giới tính khi sinh trên địa bàn tỉnh Lâm Đồng giai đoạn 2016-2020, tỉnh đã kiểm soát hiệu quả tốc độ gia tăng tỷ số giới tính khi sinh trên địa bàn tỉnh, năm sau thấp hơn năm trước, trong khi đó tỷ số giới tính khi sinh toàn quốc có xu hướng tăng.
Tỷ số giới tính khi sinh tỉnh Lâm Đồng giai đoạn 2015-2022 trung bình hằng năm giảm 0,68 điểm/năm. Năm 2015, tỷ số giới tính khi sinh là 112,8 trẻ trai/100 trẻ gái (cao hơn toàn quốc 1,1 điểm); đến năm 2022, tỷ số giới tính khi sinh của tỉnh 108 trẻ trai/100 trẻ gái (tương đương toàn quốc).
 |
Một trong những giải pháp then chốt để kiểm soát tình trạng mất cân bằng giới tính khi sinh là phải tăng cường công tác bình đẳng giới và nâng cao vị thế của phụ nữ và trẻ em gái |
Theo các chuyên gia, để có được kết quả này, Lâm Đồng đã tiến hành hiệu quả nhiều giải pháp, trong đó không thể không nhắc tới việc thúc đẩy bình đẳng giới.
Giữa bất bình đẳng giới và tình trạng mất cân bằng giới tính khi sinh ở nước ta có mối quan hệ quyết định đến nhau. Bất bình đẳng giới là nguyên nhân làm gia tăng tình trạng mất cân bằng giới tính khi sinh, ngược lại mất cân bằng giới tính sẽ làm sâu sắc thêm vấn đề bất bình đẳng giới.
Thế nên một trong những giải pháp then chốt để kiểm soát tình trạng mất cân bằng giới tính khi sinh là phải tăng cường công tác bình đẳng giới và nâng cao vị thế của phụ nữ và trẻ em gái; đẩy mạnh tuyên truyền, vận động thay đổi nhận thức của người dân.
Trong thời gian qua, cấp ủy và chính quyền các cấp, các sở, ban, ngành của tỉnh Lâm Đồng đã đẩy mạnh truyền thông nâng cao nhận thức về giới và bình đẳng giới đến các tầng lớp nhân dân, các cộng đồng dân cư, nhất là vùng đồng bào dân tộc thiểu số.
Theo UBND tỉnh Lâm Đồng, công tác truyền thông, giáo dục chuyển đổi hành vi về mất cân bằng giới tính khi sinh trên địa bàn tỉnh đã được đổi mới về nội dung, hình thức và cách tiếp cận, giáo dục về bình đẳng giới đã được đưa vào chương trình trong và ngoài nhà trường, tạo ra sự chuyển biến tích cực về nhận thức và hành vi của nhân dân.
Các hoạt động truyền thông, vận động được triển khai mạnh mẽ góp phần thúc đẩy giảm mất cân bằng giới tính khi sinh. Các phương tiện thông tin đại chúng tăng tần suất, thời lượng, chuyên trang, chuyên mục, cùng hàng nghìn pano, áp phích, tờ rơi, các cuộc mít tinh... đã đưa các thông điệp về mất cân bằng giới tính khi sinh, cấm lựa chọn giới tính thai nhi, tác hại của việc mất cân bằng giới tính khi sinh... góp phần thực hiện thành công giảm thiếu mất cân bằng giới tính khi sinh, đã lan tỏa, thấm sâu trong toàn xã hội.
Những năm qua, các nội dung về giới và bình đẳng giới, đặc biệt là mất cân bằng giới tính khi sinh, đã được cung cấp cho lãnh đạo các cấp, các ngành và các tầng lớp nhân dân trên địa bàn tỉnh, qua đó từng bước nâng cao nhận thức, tầm quan trọng và thay đổi hành vi của các nhóm đối tượng về công tác dân số và phát triển.
Xây dựng, thử nghiệm và mở rộng triển khai các mô hình
Để khống chế có hiệu quả tốc độ gia tăng tỷ số giới tính khi sinh, tiến tới đưa tỷ số giới tính khi sinh trở lại mức cân bằng tự nhiên, UBND tỉnh Lâm Đồng vừa qua, đã ban hành Kế hoạch triển khai Đề án Kiểm soát mất cân bằng giới tính khi sinh trên địa bàn tỉnh Lâm Đồng giai đoạn 2023-2025. Đề án này đã nêu rõ những nhiệm vụ và hoạt động cụ thể, trong đó công tác truyền thông bình đẳng giới, giáo dục nâng cao nhận thức và thay đổi hành vi đối với công tác kiểm soát mất cân bằng giới tính khi sinh, được đặt lên hàng đầu.
Theo đó, thường xuyên cung cấp thông tin mới và có chất lượng về giới và mất cân bằng giới tính khi sinh đến lãnh đạo các cấp, những người có uy tín trong cộng đồng, người dân; tập trung vào các cặp vợ chồng trong độ tuổi sinh đẻ; những người cung cấp dịch vụ siêu âm và dịch vụ nạo phá thai các hành vi không phù hợp với việc sinh đẻ theo quy luật tự nhiên; tác động của mất cân bằng giới tính khi sinh đến nguồn nhân lực và kinh tế - xã hội của tỉnh.
Tuyên truyền trên các phương tiện thông tin đại chúng làm cho mọi người hiểu được ý nghĩa, nội dung hoạt động của Đề án Kiểm soát mất cân bằng giới tính khi sinh; nâng cao kiến thức về giới và bình đẳng giới, những tác hại của mất cân bằng giới tính khi sinh, giúp các thai phụ và gia đình tự giác không lựa chọn giới tính khi sinh.
Tổ chức các buổi nói chuyện chuyên đề nhằm cung cấp kiến thức về giới, bình đẳng giới và giới tính khi sinh, các quy định về nghiêm cấm lựa chọn giới tính thai nhi cho cộng đồng khu dân cư tạo sự ủng hộ trong xã hội.
Nghiên cứu, thiết kế, xây dựng, sản xuất các tài liệu truyền thông về mất cân bằng giới tính khi sinh, bình đẳng giới; giới thiệu, phổ biến các tài liệu này đến các nhóm đối tượng. Xây dựng, tu bổ, sửa chữa cụm panô, treo khẩu hiệu, banner tuyên truyền trên một số trục đường chính, nơi tập trung dân cư.
Chủ trương đưa nội dung về mất cân bằng giới tính khi sinh vào các trường chính trị, trung học phổ thông, trường y trên địa bàn tỉnh; lồng ghép nội dung về giới, bình đẳng giới, mất cân bằng giới tính khi sinh vào các trường chính trị, trung tâm bồi dưỡng chính trị, các trường trung học phổ thông, trường y trên địa bàn tỉnh.
Bên cạnh đó, tiếp tục củng cố và mở rộng hoạt động câu lạc bộ "Các bạn gái tiêu biểu" nhằm động viên, khuyến khích đối tượng các cháu gái là con của gia đình sinh con một bề là gái và có thành tích xuất sắc trong học tập đang học tại các trường chính trị, trung học phổ thông, trung học cơ sở, trường y; câu lạc bộ "Phụ nữ không sinh con thứ 3 trở lên giúp nhau làm kinh tế gia đình"; "Câu lạc bộ bình đẳng giới" nhằm động viên, khuyến khích đối tượng là phụ nữ không sinh con thứ 3 trở lên cùng giúp nhau làm kinh tế gia đình tại các xã triển khai.
Thành lập và duy trì hoạt động câu lạc bộ "Nam nông dân sáu chuẩn mực" nhằm giúp nam giới hiểu và thực hiện đúng các chính sách liên quan đến công tác dân số và phát triển, tác hại về mất cân bằng giới tính khi sinh, các lợi ích và ý nghĩa của sàng lọc trước sinh, sàng lọc sơ sinh; câu lạc bộ "Ông bà mẫu mực, con cháu thảo hiền" nhằm giúp ông, bà hiểu được tác hại của mất cân bằng giới tính khi sinh từ đó gần gũi với con cháu, không tạo áp lực cho con cháu về vấn đề "Trọng nam khinh nữ".
Xây dựng mô hình đưa chính sách dân số vào quy ước thôn, tổ dân phố nhằm duy trì mức sinh hợp lý, giảm tốc độ mất cân bằng giới tính khi sinh, tăng số người sử dụng các biện pháp tránh thai hiện đại, tăng tỷ lệ sàng lọc trước sinh và sàng lọc sơ sinh, từng bước nâng cao chất lượng dân số.
Tiếp tục tổ chức các hội nghị, hội thảo chuyên đề về giới, bình đẳng giới và giới tính khi sinh, các quy định về nghiêm cấm lựa chọn giới tính thai nhi với sự tham dự của lãnh đạo chính quyền, đoàn thể, những người có uy tín trong cộng đồng; tạo sự quan tâm trong công tác lãnh đạo, chỉ đạo chương trình kiểm soát mất cân bằng giới tính khi sinh.
