 |
Cuộc thi giã gạo |
Huyện Đạ Huoai (Lâm Đồng) vừa tổ chức hội thi thể thao dân gian đồng bào các dân tộc thiểu số (DTTS), thu hút sự tham gia của hàng trăm vận động viên các xã và thị trấn trong huyện. Các vận động viên tham gia tranh tài ở nhiều bộ môn như bắn nỏ, đẩy gậy, giã gạo, kéo co, đi cà kheo…
Ấn tượng nhất là môn thi bắn nỏ (bắn ná) với chiếc ná hình cánh cung, có dây căng ngang để tạo lực đẩy cho mũi tên nhọn hoắt, có độ sát thương cao.
Già K’Sắc cho biết, ná là vũ khí cổ xưa bất ly thân của trai tráng khắp các buôn làng Tây Nguyên. “Từ nhỏ, mình đã theo cha vào rừng chặt cây vót ná rồi tập ngắm, tập bắn. Mười mấy tuổi đã biết bắn ná săn thú, đánh đuổi kẻ thù bảo vệ buôn làng”, già K’Sắc hồi tưởng.
 |
Ném lao bắt thú. Ảnh: Krajăn Plin |
Phần thi mang tính kết nối cộng đồng cao nhất là kéo co. Đây không chỉ là cuộc đấu trí mà còn thể hiện sức mạnh, độ dẻo dai, bền bỉ của các thành viên thuộc 2 đội thi đấu đối kháng. Cuộc thi diễn ra trong tiếng reo hò náo nhiệt của đông đảo người dự khán.
Cuộc thi giã gạo thể hiện sự đảm đang, khéo léo của người phụ nữ DTTS; gợi nhớ lối sinh hoạt xưa kia ở các buôn làng, khi chưa có máy chà và máy xát gạo. Các mẹ, các chị phải vất vả giã lúa, sàng, sảy rồi dùng rơm rạ, lá và cành cây để thổi cơm.
Theo ông K’Mák (Trung tâm Văn hóa, Thông tin và Thể thao huyện Đạ Huoai), hội thi không chỉ để các vận động viên thi tài mà còn tạo ra không gian văn hóa để đồng bào DTTS gặp gỡ, giao lưu; qua đó càng thấu hiểu, tự hào về văn hóa của dân tộc mình.
Tháng 9 vừa qua, huyện Bảo Lâm (Lâm Đồng) cũng tổ chức hội thi thể thao dân gian đồng bào DTTS số lần thứ I - năm 2023 thu hút hơn 250 vận động viên đến từ các xã, thị trấn trong huyện. Các vận động viên hào hứng tranh tài ở 4 bộ môn như kéo co, bắn nỏ, đẩy gậy và đi cà kheo.
Sở VH-TT&DL Lâm Đồng cho biết, ngoài các hội thi trên, trong những lễ hội truyền thống của buôn làng hoặc các ngày hội văn hóa - thể thao vùng đồng bào dân tộc thiểu số do ngành tổ chức hàng năm, cũng thường có trò chơi dân gian để tạo sức hấp dẫn, sự hứng khởi.
Chẳng hạn, Lễ hội Giỗ Tổ Hùng Vương với phần hội là các trò chơi dân gian như bắt vịt, múa sạp, đánh cờ người, leo cột mỡ… Cuộc thi nào cũng gay cấn, sôi động, thể hiện sự gắn kết cộng đồng, mối cộng cảm, đoàn kết bền chặt trong tâm thức chung một cội nguồn của những người trẻ tuổi.
 |
Leo cột mỡ |
Hoặc tại các xã, thị trấn như Lộc Ngãi (huyện Bảo Lâm), An Nhơn (huyện Đạ Tẻh), Phước Cát (huyện Cát Tiên)… vào dịp đầu xuân hàng năm, người Tày lại nô nức trẩy hội lồng tồng.
Nhiều người hưởng ứng các trò chơi dân gian như bắt vịt, ném còn, đập heo đất... Hào hứng hơn cả là trò tung còn, nhất là khi ai đó ném trượt hoặc ném gần trúng vòng tròn trên cây cột cao vút. Theo quan niệm dân gian, ai ném quả còn xuyên qua vòng tròn sẽ có nhiều tài lộc, may mắn cả năm.
Sở dĩ các trò chơi dân gian ở Lâm Đồng rất phong phú vì vùng đất này thu hút hầu hết các tộc người thiểu số ở mọi miền đất nước đến sinh sống, lập nghiệp. Tuy nhiên, những năm gần đây, quá trình đô thị hóa mạnh mẽ làm thay đổi không gian sống và môi trường sinh hoạt, vui chơi giải trí của người DTTS. Cùng với sự phát triển của công nghệ thông tin, đa số bạn trẻ đam mê trò chơi điện tử trên điện thoại, máy tính nên các trò chơi dân gian đứng trước nguy cơ bị mai một.
Trước tình hình đó, ban ngành chức năng tổ chức các hội thi, ngày hội văn hóa hoặc hỗ trợ buôn làng tổ chức các lễ hội truyền thống, trong đó có các trò chơi dân gian nhằm bảo tồn nét đẹp văn hóa của các tộc người thiểu số.
“Các hoạt động này cũng nhằm giới thiệu, quảng bá tới du khách và người dân về tiềm năng, thế mạnh phát triển thể thao, du lịch và văn hóa truyền thống của cộng đồng các DTTS sinh sống tại Lâm Đồng”, bà Nguyễn Thị Bích Ngọc, Phó giám đốc Sở VH-TT&DL Lâm Đồng chia sẻ.
