Chuã nhêåt 7/4/2024 13 Vaoâ cuöië thaná g 10/2012, mötå cún baoä cêpë 3 tïn Sandy àaä àö í bö å vaoâ New York (My)ä va â gêy thiïtå haiå hún 60 tyã USD, khiïnë hanâ g chucå ngûúiâ thiïtå manå g va â buöcå 6.500 bïnå h nhên phaiã sú taná khoiã bïnå h viïnå vaâ viïnå dûúnä g laoä . Tuy nhiïn, vúiá mötå nha â khoa hocå thênì kinh cho rùnç g, cún baoä àa ä mang àïnë mötå cú höiå . Trûúcá chuyïnë thùm bêtë ngú â cuaã cún baoä , ba â Yoko Nomura – ngûúiâ gianã g dayå khoa têm lyá taiå Àaiå hocå Queens, CUNY, cunä g nhû khoa têm thênì hocå cuaã Trûúnâ g Y khoa Icahn – àa ä têpå húpå mötå nhomá nghiïn cûuá gömì hanâ g trùm ngûúiâ me å tre ã ú ã New York. Cuöcå àiïuì tra nùm 2009 cuaã ba,â mang tïn “Cùng thùnè g khi mang thai”, nhùmç khamá pha á nguy cú tiïmì êní cuaã cùng thùnè g trûúcá khi sinh àöië vúiá thai nhi. Baâ Nomura tòm hiïuí cacá h cacá tacá nhên gêy cùng thùnè g co á thï í taoå thay àöií trong biïuí hiïnå gen, nhûnä g yïuë tö ë àûúcå coi la â co á anã h hûúnã g àïnë nguy cú mùcæ cacá höiå chûná g thênì kinh ú ã tre ã em nhû tûå ky,ã têm thênì phên liïtå va â ADHD. Tuy nhiïn, cún baoä àa ä mang laiå cho nghiïn cûuá cuaã ba â mötå cêu hoiã múiá : Liïuå viïcå cacá ngûúiâ me å phaiã traiã qua mötå cún baoä thamã khöcë co á tacá àönå g khacá lïn con cuaã ho,å so vúiá nhûnä g àûaá tre ã àûúcå sinh ra trûúcá hoùcå sau cún baoä hay khöng? Hún mötå thêpå ky ã sau, ba â Nomura àa ä co á cêu tra ã lúiâ . Cacá kïtë luênå cho thêyë mötå sû å khacá biïtå àaná g kinh ngacå : nhûnä g àûaá tre ã conâ trong bunå g meå trong cún baoä Sandy coá nguy cú mùcæ bïnå h têm lyá cûcå ky â cao sau nayâ . Vñ du,å nhûnä g be á gaiá co á tiïpë xucá vúiá Sandy, kïí ca ã trûúcá khi sinh, coá mûcá àö å lo lùnæ g tùng gêpë 20 lênì va â trêmì camã tùng gêpë 30 lênì sau nayâ so vúiá nhûnä g ngûúiâ khöng tiïpë xucá . Cacá be á trai co á nguy cú mùcæ ADHD vaâ röië loanå hanâ h vi tùng lênì lûútå gêpë 60 lênì va â 20 lênì . Tre ã em biïuí hiïnå cacá triïuå chûná g cuaã tònh tranå g nayâ ngay tû â khi ài hocå mêuî giaoá . Nghiïn cûuá cuaã ba â Nomura vaâ cacá àönì g nghiïpå cunä g àùtå ra mötå vênë àï ì múiá trong cuöcå khunã g hoanã g khñ hêuå : rùnç g khñ hêuå thay àöií khöng chó àõnh hònh möi trûúnâ g chuná g ta àang sönë g, ma â ca ã chñnh böå naoä cuaã chuná g ta. Nhûnä g thay àöií do nhiïn liïuå hoaá thacå h gêy ra - tûâ nhiïtå àö å tùng cao àïnë thúiâ tiïtë khùcæ nghiïtå , cunä g nhû nönì g àö å carbon dioxide trong khñ quyïní tùng cao - àang lamâ thay àöií sûcá khoeã naoä bö å cuaã chuná g ta, anã h hûúnã g àïnë moiå thû á tû â trñ nhú á va â chûcá nùng àiïuì hanâ h àïnë ngön ngû,ä sûå hònh thanâ h danh tñnh vaâ thêmå chñ caã cêuë trucá cuaã naoä . Bùnç g chûná g àïnë tû â nhiïuì lônh vûcå khacá nhau. Cacá nha â têm ly á hocå va â nhaâ kinh tï ë hocå hanâ h vi àa ä chûná g minh cacá h nhiïtå àö å tùng àötå biïnë dênî àïnë sûå gia tùng moiå thû,á tû â baoå lûcå gia àònh àïnë bònh luênå cùm thuâ trïn Internet. Theo cacá nha â khoa hocå thênì kinh nhênå thûcá , nhiïtå àö å va â nönì g àö å CO2 tùng cao lamâ suy giamã kha ã nùng quyïtë àõnh, giaiã quyïtë vênë àï ì va â hocå hoiã cuaã chuná g ta. Cacá tacá nhên gêy bïnå h liïn quan naoä , chùnè g hanå nhû bo å ve va â muöiî , àang mú ã rönå g phamå vi sinh sönë g cuaã chuná g khi thïë giúiá ngayâ canâ g êmë lïn. Ba â Burcin Ikiz, nhaâ khoa hocå thênì kinh taiå tö í chûcá tû â thiïnå sûcá khoeã têm ly á Baszucki Group, àùcå biïtå quan têm àïnë tacá àönå g thoaiá hoaá thênì kinh cuaã khunã g hoanã g khñ hêuå . Chó riïng viïcå tiïpë xucá lêu daiâ vúiá nhiïtå àö å cao co á thïí kñch hoatå vö sö ë con àûúnâ g sinh hoaá liïn quan àïnë cacá bïnå h thoaiá hoaá thênì kinh nhû Alzheimer vaâ Parkinson. Ö nhiïmî khöng khñ cunä g lamâ àiïuì tûúng tû.å Do ào,á viïcå tiïpë tucå àötë nhiïn liïuå hoaá thacå h, du â la â do tacá àönå g trûcå tiïpë hay gianá tiïpë , co á thï í dênî àïnë chûná g mêtë trñ nhú.á Thúiâ tiïtë êmë hún cunä g lamâ cacá triïuå chûná g thoaiá hoaá thênì kinh trêmì tronå g hún. Cacá nha â khoa hocå khacá cunä g àa ä lûu yá àïnë nhûnä g tacá nhên nayâ . “Cacá dêuë hiïuå cuaã bïnå h Alzheimer àang phatá triïní khöng ngûnâ g ú ã tre ã sú sinh, treã em vaâ thanh niïn àö thõ Mexico City” laâ mötå phênì tiïu àïì mötå baiâ baoá gênì àêy do Tiïnë sô Lilian Calderoná -Garciduenas, mötå nha â àöcå hocå cuaã Àaiå hocå Montana (My)ä dênî àêuì . Cacá nha â nghiïn cûuá àa ä àiïuì tra tacá haiå cuaã ö nhiïmî khöng khñ àö thõ àöië vúiá cacá dêuë hiïuå sinh hocå cuaã sû å thoaiá hoaá thênì kinh, vaâ tòm thêyë cacá dêuë hiïuå cuaã bïnå h Alzheimer ú ã 202 trong söë 203 bö å naoä ma â ho å kiïmí tra, cuaã nhûnä g ngûúiâ dên tû â 11 thaná g àïnë 40 tuöií . Ba â Calderoná -Garciduenas va â cacá àönì g nghiïpå cuaã ba â viïtë : “Bïnå h Alzheimer bùtæ àêuì trong naoä cuaã treã nho ã va â anã h hûúnã g àïnë 99,5% thanh niïn thanâ h thõ laâ mötå cuöcå khunã g hoanã g sûcá khoeã nghiïm tronå g”. Baâ Ikiz cho biïët söë ngûúâi mùæc bïånh Alzheimer dûå kiïën seä tùng gêëp ba lêìn vaâo nùm 2050 - vaâ àoá laâ chûa tñnh àïën cuöåc khuãng hoaãng khñ hêåu. “Àiïìu àoá laâm töi lo ngaåi”, baâ noái. “Búãi vò vaâo nùm 2050, chuáng ta seä nghô àïën luác mònh phaãi thûã laâm àiïìu gò àoá, nhûng luác àoá àaä laâ quaá muöån àöëi vúái nhiïìu ngûúâi”. “Töi nghô àoá la â ly á do taiå sao àiïuì cênì lamâ hiïnå giú â la â lïn tiïnë g va â nêng cao nhênå thûcá vï ì nhûnä g vênë àï ì nayâ , trong khi bùnç g chûná g àang ngayâ canâ g xuêtë hiïnå va â chuná g ta ngayâ canâ g hiïuí ro ä hún. Búiã vò khöng ai muönë thiïtå haiå ài xa àïnë mûcá khöng thïí khùcæ phucå àûúcå ”, ba â noiá . Àöië vúiá ba â Nomura, moiå thû á àïuì quay trúã laiå cùng thùnè g. Theo ba,â trong nhûnä g àiïuì kiïnå thñch húpå , viïcå tiïpë xucá vúiá cùng thùnè g trûúcá khi sinh laiå co á thï í co á tacá dunå g baoã vï.å “No á giönë g nhû tiïm chunã g vêyå ”, ba â giaiã thñch. “Banå àûúcå tiïpë xucá mötå cacá h nhên taoå vúiá thû á gò ào,á va â banå hocå cacá h xû ã ly á no á tötë hún – miïnî la â no á khöng quaá àöcå haiå ”. Cùng thùnè g khi mang thai, úã mûcá àö å vûaâ phaiã , co á thï í giupá thai nhi chönë g laiå nhûnä g tacá àönå g co á haiå nhêtë cuaã cùng thùnè g trong cuöcå sönë g sau nayâ . “Nhûng coá giúiá hanå nhêtë àõnh”, ba â noiá . n [ HOAIÂ VY ] (theo geographical.co.uk, ngayâ 26/03/2024) Khoiá buiå ú ã Mexico City, Mexico Naoä cuäng bõ aãnh hûúãng khuãng hoaãng khñ hêuå BAOÁ TIÏNÌ PHONG PHATÁ HANÂ H TÊTË CA Ã CACÁ NGAYÂ TRONG TUÊNÌ Ty ã lï å lo lùnæ g, trêmì camã , tùng àönå g giamã chu á yá (ADHD), röië loanå cùng thùnè g sau sang chênë (PTSD) vaâ bïnå h Alzheimer ngayâ canâ g tùng coá liïn quan àïnë nhiïtå àö å cao vaâ nhûnä g thay àöií möi trûúnâ g khùcæ nghiïtå khacá khöng? Quảng cáo THÔNG BÁO TÌM NGƯỜI TAND Thị xã Kinh Môn, tỉnh Hải Dương thông báo tìm kiếm bà Phạm Thị Vĩnh (tên khác: Phạm Thị Vân), sinh năm 1970; Nơi cư trú cuối cùng: Thôn Tống Xá, xã Thái Thịnh, huyện Kinh Môn, tỉnh Hải Dương (nay là Kdc Tống Xá, phường Thái Thịnh, thị xã Kinh Môn, tỉnh Hải Dương). Bà Vĩnh vắng mặt tại nơi cư trú từ năm 1994 đến nay. Khi biết được thông báo này, đề nghị bà liên hệ ngay với TAND thị xã Kinh Môn để giải quyết việc ông Tờ yêu cầu tuyên bố bà đã chết. Trong thời gian 04 tháng kể từ ngày thông báo, nếu bà không có mặt, thì Tòa án sẽ giải quyết vụ việc theo luật định. THÔNG BÁO NHẮN TIN TAND TP Buôn Ma Thuột nhắn: Bà Lưu Hoàng Kim (SN 1979) trú 119 Trần Phú, P. Thành Công, TP Buôn Ma Thuột, Đắk Lắk. Nay bà ở đâu về ngay TAND tp Buôn Ma Thuột để giải quyết vụ kiện tranh chấp dân sự với bà Lê Thị Ánh Hồng (Sn1964). Trong thời hạn 30 ngày kể từ ngày ra thông báo mà bà vắng mặt tòa giải quyết theo quy định của pháp luật. CÔNG BỐ NỘI DUNG THAY ĐỔI ĐKHĐ TCHN LUẬT SƯ Văn phòng Luật sư Đình Duy (Trụ sở chính: Số 207 Nguyễn Chí Thanh, phường Tân An, TP Buôn Ma Thuột, tỉnh Đắk Lắk) công bố nội dung thay đổi ĐKHĐ của TCHN LS, như sau: Tên văn phòng giao dịch: Văn phòng giao dịch của Văn Phòng Luật Sư Đình Duy tại huyện Lắk. Địa chỉ: Số 01 Phan Bội Chân, thị trấn Liên Sơn, huyện Lắk, tỉnh Đắk Lắk. ĐT: 0912450779 - 0914168068; Email: dinhduyht@gmail.com. Người thường trực tại VPGD: Nguyễn Phấn Giao. Phụ lục giấy đăng ký hoạt động của Văn Phòng Luật Sư Đình Duy được Sở tư pháp tỉnh Đắk Lắk cấp ngày 14/3/2024. Haã i An vöë n laâ cö gaá i lúá n lïn trong nhung luå a vúá i chïë àöå giaá o duå c nghiïm khùæ c cuã a ba meå . Vò thïë maâ cö luön kheá p neá p, ngay caã vúá i chöì ng mònh. Vêë n àïì laâ chöì ng cö rêë t… nùå ng muâ i. Thïë nhûng cö chaã thï í àuã maå nh daå n giuå c “àöë i tûúå ng” ài tùæ m. Cûá neá ngûúâ i traá nh maä i nhûä ng nuå hön cuã a chöì ng, khöng ñt lêì n cö bõ anh ta veá o vaâ o àuâ i àau àiïë ng. Vûâ a àau vûâ a tuã i thên, coá luá c Haã i An bêå t khoá c nûá c núã , khiïë n anh chöì ng laå i cuöë ng quñt döî daâ nh. Vïì sau, cö àuã tinh khön duâ ng nûúá c mùæ t àïí thoaá i thaá c… yïu. Muâi cú thïí khöng àuã thúm tho àaä thuã tiïu cún hûáng tònh núi ngûúâi vúå treã. Chöìng khöng ñt lêìn buöåt ra: Em sao thïë? Laänh caãm súám thïë? Anh chöìng laâm sao maâ hiïíu àûúåc ngûúâi phuå nûä traân trïì caãm xuác trûúác khi cûúái nay laåi trúã nïn laånh nhaåt möîi khi gêìn mònh. Cuäng nhû Haãi An laâm sao maâ thñch nghi àûúåc vúái möåt àöëi taác höi haám, chaã coá gò liïn quan àïën chaâng trai boáng bêíy trûúác khi cûúái. Cêu traã lúâi Haãi An coá sau àoá, khi nghe meå chöìng kïí laâ ngaây trûúác möîi khi àïën nhaâ ngûúâi yïu, “thùçng beá” cuãa baâ àïìu chiïëm nhaâ vïå sinh caã tiïëng, hïët tùæm göåi... Coá rêët nhiïìu ngûúâi vúå laänh caãm xuêët phaát laâ möåt cö gaái ngoan nhû Haãi Anh. Hoå àûúåc giaáo duåc rùçng “chuyïån êëy” laâ bêín thóu, chó nhûäng con nhaâ suöìng saä múái noái ra möìm nhûäng chuyïån thêìm kñn. Lêu ngaây, caái sûå êm thêìm chõu àûång naây noá seä ngêëm ngêìm phaá hoaåi cuöåc yïu. Ngûúâi phuå nûä seä khö haån vaâo luác nheä ra cêìn “ûúát aát” mùåc cho baån tònh cöë gùæng àïën tuyïåt voång. Luác àoá àûâng coá hoâng maâ mú àïën chuyïån lïn àónh. Khöí biïët chûâng naâo khi phaãi tûúng taác vúái möåt àöëi tûúång khöng thúm tho. Ham muöën bõ dêåp tùæt, àaä àaânh. Ngûúâi phuå nûä coân àöëi diïån vúái nguy cú mùæc caác bïånh phuå khoa nhû nêëm, viïm nhiïîm… Búãi vò “baão böëi” cuãa caác öng chñnh laâ maãnh àêët maâu múä cho caác loaåi vi khuêín sinh söi, möåt khi viïåc vïå sinh khöng àûúåc thûåc hiïån haâng ngaây vaâ àuáng caách. VÊÅY, THÏË NAÂO LAÂ ÀUÁNG CAÁCH? Ngûúâi ta noái nhiïìu àïën khu rûâng rêåm phuå nûä caãn trúã cuöåc yïu, búãi thïë giúâ phong traâo laâm goån vuâng bikini lan röång. Thïë nhûng caác öng cuäng nïn chùm soác khu rûâng naây, traánh möì höi àoång laåi taåi chên löng, taåo àiïìu kiïån cho vi khuêín sinh söi, chêët baä nhúân tñch tuå gêy muâi khoá chõu. Khöng phaiã öng naoâ cunä g coá thoiá quen lamâ sacå h trûúcá va â sau cuöcå yïu. Àiïuì nayâ rêtë tai haiå búiã vò khi chñnh chuã àang giao lûu thò vi khuêní cunä g co á cú höiå “tay bùtæ mùtå mûnâ g”. Nhe å nhanâ g rûaã mötå lênì möiî ngayâ bùnç g nûúcá êmë la â àu ã àï í duy trò vï å sinh tötë . AmÁ anã h sacå h se ä maâ rûaã bùnç g xa â phonâ g va â voiâ hoa sen qua á nhiïuì co á thï í khiïnë cacá öng töní thûúng. Sau khi vïå sinh sacå h se ä nïn dunâ g khùn vaiã mïmì àï í lau khö. Thaã röng cuäng laâ yá tûúãng töët. Baão böëi bõ nhöët trong àöì loát boá chùåt caã ngaây nïn àûúåc ngöng nghïnh trong luác nguã àïm àïí möì höi khöng bõ àoång laåi. Choån àöì loát chêët liïåu cotton khö, thêëm huát, co giaän töët thay vò chêët liïåu chûáa nhiïìu nilon. Möîi lêìn giùåt àöì nïn phúi ra ngoaâi nùæng. Möi trûúâng êím ûúát seä taåo àiïìu kiïån thuêån lúåi cho caác loaåi vi khuêín cû truá vaâ hoaåt àöång. Àùåc biïåt, cêìn kiïím tra sûác khoãe àõnh kyâ àïí phaát hiïån nhûäng dêëu hiïåu bêët thûúâng nhùçm taác àöång kõp thúâi, ngùn ngûâa nguy cú bïånh têåt nguy hiïím. Ngoaâi khu vui chúi thò cuäng àûâng quïn laâm saåch vuâng xung quanh… n thò thêìm bïn göëi “Khu vui chúi” phaãi luön sacå h [ VO Ä HÖNÌ G THU ] Co á ve ã nhû taoå hoaá cunä g thûã thacá h cacá öng khi sùpæ xïpë cho khu vïå sinh àanâ öng laiå úã cunâ g chö î vúiá … khu vui chúi. Lu ä lutå ú ã New York, vaoâ thaná g 10 nùm 2012, sau cún baoä Sandy
RkJQdWJsaXNoZXIy MjM5MTU3OQ==