4 XÃ HỘI n Thứ Tư n Ngày 20/3/2024 Tổ chức Quốc tế về Bảo tồn thiên nhiên (WWF - Việt Nam) phối hợp với Bộ TN&MT, Cục Biển và Hải đảo Việt Nam vừa công bố Báo cáo tình hình phát sinh chất thải nhựa năm 2022, công bố bức tranh ô nhiễm vi nhựa tại Việt Nam. Trong môi trường không khí, các kết quả điều tra, đánh giá ô nhiễm vi nhựa chưa được thực hiện phổ biến ở Việt Nam. Tuy nhiên, báo cáo về mật độ vi nhựa trong không khí ở bãi rác Phước Hiệp (TPHCM) cho thấy, tốc độ lắng đọng vi nhựa lên đến 1.367 hạt/m2 bề mặt (mặt đất, mặt đường...)/ngày, cao hơn 50 lần kết quả quan trắc tại Paris. Một nghiên cứu khác tại TPHCM cũng chỉ ra tốc độ lắng đọng vi nhựa từ khí quyển trong khu vực đô thị dao động xuống bề mặt trong khoảng 71 - 917 hạt/ m2/ngày. Tại đường phố ở TP Đà Nẵng, mật độ vi nhựa trung bình 20 hạt/m2, một số khu vực đã được ghi nhận có mật độ vi nhựa từ 22 - 40 hạt/m2. Trong môi trường nước, một số dòng sông ghi nhận mật độ vi nhựa rất cao như hạ nguồn sông Đáy, từ 269,9 hạt/m3 nước (nước sông) đến 863 hạt/m3 với thành phần của vi nhựa chủ yếu là PE, PP. Nước ở kênh Phú Lộc chảy qua đô thị Đà Nẵng có mật độ vi nhựa dao động từ 630 - 3.840 hạt/m3, với giá trị trung bình lên đến 1.482 hạt/m3. Trong trầm tích kênh, vi nhựa tập trung rất cao, dao động từ 2.800 - 9.600 hạt/kg, với giá trị trung bình 6.120 hạt/kg. Trong nước sông Sài Gòn - Đồng Nai, vi nhựa tập trung với mật độ lớn, từ 228.120 đến 715.124 sợi/m3, 23 - 300 mảnh và màng nhựa/m3. Đáng chú ý, vi nhựa trong nước Hồ Tây cũng lên đến 611 hạt/m3 nước (nước hồ), cao hơn nhiều lần so với nước hồ Trị An (chỉ có 1,5 hạt/m3). Vi nhựa trong trầm tích hồ ở Hà Nội được ghi nhận dao động từ 2.767 đến 2.833 hạt/kg. Nghiên cứu chỉ ra, nguồn gốc của vi nhựa trong các hồ ở Hà Nội xuất phát chủ yếu từ các hoạt động dân sinh xung quanh hồ. Vi nhựa cũng được phát hiện trong môi trường đất như đất than bùn tại tỉnh Long An có số hạt vi nhựa dao động 0 - 360 hạt/kg. Ô nhiễm vi nhựa cũng được ghi nhận trong nước và trầm tích nhiều vùng biển và một số loài sinh vật ở Việt Nam. TĂNG NGUY CƠ UNG THƯ, TỰ KỶ Theo các nghiên cứu, con người phơi nhiễm nhựa thông qua đường hô hấp, ăn, uống và tiếp xúc trực tiếp qua da. Trong quá trình sử dụng các vật dụng phổ biến hằng ngày như túi ni-lông, thìa nhựa, cốc, chai nhựa, quần áo sợi tổng hợp, đồ dùng cá nhân, nội thất, dụng cụ bằng nhựa, con người vô tình bị phơi nhiễm với nhựa. Ngoài ra, tại Việt Nam, tình trạng đốt chất thải nhựa diễn ra phổ biến, làm phát thải các chất độc hại như dioxin, furan, kim loại nặng. Các khí độc được xem là tác nhân gây nên căn bệnh ung thư và có tác động tiêu cực tới sức khỏe con người. Báo cáo cũng chỉ ra, trung bình một người có thể hấp thụ từ 39.000 - 52.000 hạt vi nhựa/năm từ hít thở, tiêu thụ thức ăn và uống nước. Hầu hết các loại thực phẩm ăn hằng ngày đều có chứa vi nhựa, ví dụ trong mật ong, đường, muối ăn và nước uống lần lượt có khoảng 40 - 660 hạt/kg, 25 - 39 hạt/kg, 7 - 681 hạt/kg và 118 hạt/l. Khi sử dụng nước đóng chai, số hạt vi nhựa nạp vào cơ thể có thể lên đến 9.000 hạt/năm, gấp hơn 2 lần khi sử dụng nước vòi 4.000 hạt/năm. Ước tính, hằng năm một người có thể hấp thụ từ 39.000 - 52.000 hạt vi nhựa từ đồ ăn, quá trình này phụ thuộc vào độ tuổi và giới tính. Hạt vi nhựa sau khi thâm nhập, di chuyển, tích tụ và gây ra những rối loạn tới các cơ quan, bộ phận trong cơ thể con người. Các bệnh liên quan tới hệ thần kinh bao gồm rối loạn sự phát triển của hệ thần kinh, rối loạn tăng động và giảm chú ý ở trẻ, chứng tự kỷ, tâm thần và ảnh hưởng tới nhận thức và sự phát triển trí tuệ. Các bệnh về tim mạch cũng được nghiên cứu chứng minh có liên quan tới vi nhựa. Ngoài ra, các hạt vi nhựa làm ảnh hưởng tới nội tiết tố đi kèm các bệnh về tuyến giáp, nguy hiểm hơn có thể là ung thư tuyến giáp. Hội chứng chuyển hóa cũng bị ảnh hưởng dẫn tới làm tăng hoặc giảm lượng cholesterol toàn phần. Báo cáo cũng chỉ ra, do có kích thước siêu nhỏ, các hạt vi nhựa có thể xâm nhập sâu vào phổi của con người. Dẫn tới các bệnh liên quan tới hệ hô hấp, điển hình như bệnh hen suyễn hay nặng hơn là ung thư phổi. Sức khỏe sinh sản của nữ giới và nam giới cũng như sự phát triển của thai nhi trong quá trình mang thai cũng chịu tác động do ô nhiễm vi nhựa. “Như vậy có thể thấy, vi nhựa có ảnh hưởng vô cùng lớn tới sức khỏe con người”, báo cáo nêu. NGUYỄN HOÀI Nghiên cứu về mật độ vi nhựa trong không khí ở khu vực bãi rác Phước Hiệp (TPHCM) cho thấy tốc độ lắng đọng vi nhựa cao hơn 50 lần kết quả quan trắc tại thủ đô Paris (Pháp). Ô nhiễm vi nhựa làm tăng nguy cơ mắc bệnh ung thư, chứng tự kỷ… Ông Dương, chủ tiệm trái cây tại chợ Bình Sơn, cho biết, từ khi dự án Cảng Hàng không quốc tế (HKQT) Long Thành triển khai thi công thì đây là mùa khô thứ hai người dân phải sống chung với bụi đỏ. Bụi từ trong công trường theo gió phát tán ra khu dân cư và bao phủ lên tất cả, từ nhà dân đến trường học, chợ... “Bán trái cây thì phải bày biện ra nhưng bụi bám vào thế này thì còn ai muốn mua, dù hai vợ chồng tôi lau thường xuyên” - ông Dương cho hay. Mở cửa hàng thuốc tây ở mặt tiền đường 769, chị An (ngụ xã Bình Sơn) đầu tư toàn bộ kính che chắn. Tuy nhiên, bụi đỏ vẫn lọt vào, bám trên mặt kính tủ thuốc, nền nhà... nên phải thường xuyên lau chùi, vệ sinh. Anh Nguyễn Mạnh (ngụ TP Biên Hòa) đầu tư một nhà hàng ăn uống ở xã Bình Sơn. Tuy nhiên, do môi trường thường xuyên bụi bặm, ô nhiễm nên nhà hàng vắng như chùa Bà Đanh. Cầm cự hơn 1 năm, anh Mạnh phải đóng cửa nhà hàng, chấp nhận lỗ tiền tỷ. Anh Nguyễn Công, tài xế xe khách chạy tuyến Xuân Lộc - TPHCM, cho biết: “Mỗi lần xe đến đoạn cao tốc gần công trường sân bay, tôi rất lo. Bụi đỏ thường xuyên bao trùm. Tầm nhìn nhiều lúc chỉ còn vài chục mét, rất nguy hiểm”. YÊU CẦU KHẮC PHỤC Ô NHIỄM BỤI Ngày 19/3, Sở TN&MT tỉnh Đồng Nai có báo cáo kết quả giám sát việc thực hiện các biện pháp khắc phục hậu quả vi phạm, các yêu cầu về bảo vệ môi trường của chủ đầu tư Dự án Cảng HKQT Long Thành, giai đoạn 1. Thời gian qua, Sở quan trắc môi trường không khí 2 tháng/lần. Kết quả quan trắc từ khi bắt đầu mùa khô (từ tháng 11/2023 đến nay) cho thấy, ô nhiễm bụi khu vực này vượt quy chuẩn quy định từ 1,242,98 lần, ảnh hưởng tới các khu dân cư xung quanh và phương tiện lưu thông trên các tuyến đường, nhất là tuyến cao tốc TPHCM - Long Thành - Dầu Giây. Sở đã công khai chỉ số chất lượng không khí xung quanh khu vực dự án và cảnh báo đến Tổng công ty Cảng hàng không Việt Nam (ACV, chủ đầu tư), yêu cầu tiếp tục thực hiện các biện pháp khắc phục ô nhiễm bụi từ hoạt động thi công của dự án. Tuy nhiên, đến nay, chất lượng không khí vẫn không cải thiện. Hoạt động thi công đã làm phát tán bụi ra môi trường xung quanh dẫn đến phản ứng của người dân trong khu vực. Trước đó, ngày 15/3, Sở TN&MT Đồng Nai phối hợp với UBND huyện Long Thành, xã Bình Sơn làm việc với ACV để giám sát việc thực hiện các biện pháp khắc phục hậu quả. Sở đã đề nghị Thanh tra Bộ TN&MT tổ chức kiểm tra kết quả thực hiện các biện pháp khắc phục, thực hiện yêu cầu bảo vệ môi trường khu vực dự án Cảng HKQT Long Thành. Theo đại diện ACV, để bảo vệ môi trường trong quá trình thi công, chủ đầu tư đã yêu cầu các nhà thầu thực hiện biện pháp tưới nước dập bụi. Các đơn vị thi công, nhà thầu đã huy động 43 xe sử dụng chuyên biệt cho mục đích tưới nước dập bụi dọc theo tuyến đường nội bộ. ACV đã hoàn thiện các hồ điều hòa và 7 hồ lắng dọc ranh khu vực dự trữ đất 722 ha. Hiện nay miền Nam đang vào cao điểm mùa khô. Các nhà thầu huy động hàng ngàn phương tiện và nhân lực, tập trung thi công các hạng mục của dự án. Dù phương án tưới nước được thực hiện nhưng việc phát tán bụi rất khó tránh khỏi, nhất là mỗi khi gió lớn. MẠNH THẮNG DỰ ÁN SÂN BAY LONG THÀNH: Khó khắc phục bụi đỏ Một số loại vi nhựa dạng sợi có thể tồn tại trong phổi lên đến 180 ngày. Quá trình này gây tích lũy lâu dài có thể dẫn đến ung thư phổi. Ngoài ra, hầu hết các vi nhựa đều chứa các thành phần phụ gia, thuốc nhuộm là các chất độc đối với sinh vật và con người. Nhiều loại nhựa như polycarbonate (PC), polystyrene (PS) và polyvinyl clorua (PVC) đã được chứng minh là giải phóng các đơn phân độc hại, gây độc cho quá trình sinh sản, gây đột biến và ung thư. Ô nhiễm rác thải nhựa là vấn đề môi trường nghiêm trọng ở Việt Nam và toàn cầu. Trong ảnh là ô nhiễm rác thải nhựa tại bờ biển Quảng Ngãi ẢNH: NGUYỄN NGỌC HÀM LƯỢNG CAO VI NHỰA Ở TPHCM, HÀ NỘI: Bụi đỏ mù mịt trong công trường sân bay Long Thành Tăng nguy cơ ung thư, tự kỷ Nắng như đổ lửa, cộng với bụi đỏ từ công trường xây dựng sân bay Long Thành liên tục bốc lên, theo gió phát tán ra môi trường làm cho cả khu vực ấp 3 xã Bình Sơn, huyện Long Thành, tỉnh Đồng Nai ngộp thở vì bụi. Những mái nhà dân, trụ sở, trường học... bám đầy bụi đỏ. Đại diện ACV cho biết, chủ đầu tư đang mở thầu dự án trồng cỏ ở khu vực dự án Cảng HKQT Long Thành giai đoạn 1 để chống bụi vào mùa khô, chống xói mòn vào mùa mưa khi sân bay này đi vào hoạt động.
RkJQdWJsaXNoZXIy MjM5MTU3OQ==