Chuã nhêåt 17/3/2024 BAOÁ TIÏNÌ PHONG PHATÁ HANÂ H TÊTË CA Ã CACÁ NGAYÂ TRONG TUÊNÌ Kyá sûå 14 Àûúng ài xa. Thanã g thötë caiá tin GS Mai Quöcë Liïn vûaâ mêtë ! …Nùm anh em ruötå nhaâ ho å Mai ú ã xû á Quanã g êyë , do viïcå viïtë nïn töi may mùnæ àûúcå gùpå , àûúcå ngöiì vúiá 3 ngûúiâ . Öng caã Mai Thucá Lên tû â höiì conâ lamâ Chu ã tõch Ha â Bùcæ . Röiì nha â baoá Mai Thucá Long - Hoanâ g Phûúng, Phoá GÀ Àaiâ TNVN. Lêu hún ca ã la â vúiá GS Mai Quöcë Liïn (GS MQL). Gia thïë nhaâ mêë y anh em hoå Mai khaá àaá ng nïí ! Öng nöå i àöî tuá taâ i. Baá c ruöå t laâ cûã nhên, tham gia phong traâ o Cêì n Vûúng, möå t trong nhûä ng ngûúâ i thaã o Chiïë u Cêì n Vûúng cho vua Haâ m Nghi. Böë súá m ài theo caá ch maå ng. Meå gioã i nhúá thú ca, thuöå c laâ u laâ u Truyïå n Kiïì u. Sinh ra trong donâ g ho å àûúcå dên xû á Quanã g goiå caiá tïn la â la.å .. “Mai ngang”; Ngang vêyå ma â ca ã nùm anh em trai Mai Thucá Luên, Mai Thucá Long, Mai Thucá Lên, Mai Quöcë Liïn, Mai Thanâ h Ban àïuì thanâ h àatå ú ã nhiïuì lônh vûcå . Cha ã phaiã vò nhiïuì ngûúiâ co á chung nhênå xetá , ma â tû å töi thêyë mêyë anh em nha â nayâ caiá ca á tñnh húi bõ tröiå la â ngang, thùnè g! Vêyå nïn co á tïn la â Mai ngang? Têtë nhiïn trûä lûúnå g ngang möiî ngûúiâ co á khacá . Ngang khacá vúiá ganâ quaiã , ngang phe.â Co á le ä phêmí chêtë böcå trûcå ngang, thùnè g… ñt thñch húpå vúiá ngacå h quan laiå , chñnh khacá h? Nhûng hapå vúiá nghï ì chû ä nghôa trong lanä h àõa nghiïn cûuá phï bònh nhû GS MQL? Mùcå du â trïn thûcå tï ë mang laiå cha ã ñt nhûnä g hï å luyå ? Cunä g thu á võ khi caã mêyë anh em, möiî ngûúiâ möiî nghï,ì möiî viïcå . Nhûng cuöië àúiâ àïuì “võn” vaoâ chû ä nghôa? Àïí ma â chi? Lêpå ngön. Cên bùnç g, böcå bacå h nöiî lonâ g chùng? Pho á chu ã tõch Quöcë höiå Mai Thucá Lên co á hùnè mötå têpå thú va â cuönë höiì ky.á Öng em Mai Thucá Long cunä g ra mötå têpå sacá h kha á ênë tûúnå g. GS MQL nghïì chû ä nghôa thò khoiã noiá . Àoatå nhiïuì giaiã thûúnã g vùn chûúng trong àoá co á Giaiã thûúnã g Nha â nûúcá vï ì VHNT. Chuã nhên hanâ g chucå cöng trònh nghiïn cûuá thêm sêu. Tûnâ g àûúcå Höiå Baoã tönì di sanã chû ä Nöm Hoa Ky â (VNPF) nùm 2013 trao giaiã thûúnã g. Têtë ta ã kinh sû ã la â thï ë nhûng lêní mêní thï ë naoâ , àûná g riïng hùnè mötå têpå thú… “Nghe gionå g Quanã g Nam ngûúiâ ta nhênå ra caiá chêtë thêtå tha,â chêtë phacá , gionå g noiá chayã ra tû â caiá têm, böcå trûcå , gianã dõ, tû å nhiïn nhû nûúcá trïn nguönì chayã xuönë g”. Cêu êyë tacá gia ã la â Mai Thucá Long. Dõp kïtë thucá Àaiå höiå Nha â vùn Viïtå Nam lênì thû á 8 (8/2010), nghe nha â thú Nguyïnî Vùn Hiïuë (vönë chúi kha á thên vúiá MQL) ruã ài Moná g Caiá , GS MQL vönë lêu nay cû truá trong TPHCM, khoaiá qua á hùng haiá nhêpå bonå ngay. Höiì êyë chûa coá cao töcë , xe phaiã gêpå ghïnì h non ngayâ . Nhaâ thú Nguyïî n Vùn Hiïë u “töë ” ngay thoá i quen lêu nay cuã a GS MQL rùç ng laâ m gò thò laâ m, ùn saá ng phaã i àuá ng giúâ . Vaâ nïë u coá àiïì u kiïå n phaã i tûúm tûúm. Búã i vò viïå c ùn saá ng tûúm têë t laâ khúã i àêì u cho caã möå t ngaâ y hiïå u suêë t! Caiá cûúiâ cuaã GS MQL nhû mötå sûå thu á nhênå ! Trïn xe töi coá to â mo â gúiå laiå chuyïnå höm ú ã Àaiå höiå , nhên sùpæ túiá Ky ã niïmå 250 nùm Ngayâ sinh Nguyïnî Du. GS coá nhiïtå thanâ h tiïnë cû ã GS Nguyïnî Vùn Hoanâ la â yïuë nhên cuaã Ban tö í chûcá . Yïëu nhên nayâ qua ã töi chûa àûúcå biïtë ? GS MQL keoá tû â caiá tuiá du lõch ra mötå têpå giêyë . Töi àoná lêyë têpå taiâ liïuå (va â co á thïí la â banã thaoã ?) àaná h mayá giêyë àa ä tú tûúpá . Trong söë êyë GS MQL coá nhûnä g trang höiì ûcá vï ì thuú ã xa, tênå nùm 1965, MQL trong Töí cöng tacá xucá tiïnë sû å kiïnå 200 nùm Ngayâ sinh thi haoâ Nguyïnî Du! Thêyë nï í cunâ g ngaiå thïm caiá tñnh thênå tronå g nghiïm cêní trong viïcå nghiïn cûuá cuaã öng nayâ . Búiã bònh thûúnâ g GS muönë se ã chia thò cûá nhêní nha kï í trïn xe cunä g àûúcå , nhûng hònh nhû noiá co á sacá h vênî cû á la â hún? ÊyË la â vaoâ khoanã g cuöië xuên àêuì haå 1965 - töi nhúá mang maná g thï ë - GS Nguyïnî Vùn Hoanâ dênî mötå àoanâ caná bö å cuaã Töí Cöí - Cêån vaoâ thùm quï Tiïn Àiïnì cuaã Nguyïnî Du. Àoanâ gömì Trênì Nghôa (sau nayâ la â Viïnå trûúnã g Viïnå Haná Nöm), Nguyïnî Vùn Phatá , Kiïuì Thu Hoacå h va â Mai Quöcë Liïn. Ài bùnç g xe àapå . Ngayâ àapå xe maiã miïtë trïn quöcë lö å 1 lucá ào á conâ chûa bõ mayá bay oanh tacå nhiïuì nhû sau nayâ , töië tòm nhaâ dên nghó vaâ nêuë ùn. Àïnë Thanh Hoaá , àïm höm àoá gùpå àoanâ cacá nha â vùn, trong àoá co á cuå Khûúng Hûuä Dunå g cunä g ài thûcå tïë Khu Bönë , bõ mötå trênå My ä àaná h bom cêuì Hamâ Rönì g, bùtæ àêuì nïmë muiâ võ chiïnë tranh phaá hoaiå . Àïnë Tiïn Àiïnì Nghi Xuên thò àoanâ gùpå àûúcå chùtæ Chêu (?). Àoá la â hêuå duï å xa àúiâ cu å Nguyïnî Du. Öng laoä nayâ ngûúiâ cao lúná (co á thï í suy ra laâ Nguyïnî Du cunä g khöng phaiã vocá daná g thû sinh manã h khanã h, yïuë àuöië , nïn coá lucá mang gûúm lamâ voä tûúná g!). Nhûng chùnè g tòm àûúcå tû liïuå gò vï ì Nguyïnî Du. Co á àïnë thùm mö å - nùm àoá mö å cuaã Nguyïnî Du àuná g la â “se â se â nùmæ àêtë bïn àûúnâ g”. Chiïnë tranh, gian khö…í chûa coá àiïuì kiïnå lo cho möå cuaã cu.å Co á chuyïn gia Liïn Xö àûa yá kiïnë nïuë tòm àûúcå höpå so å Nguyïnî Du, thò vúiá trònh àöå khoa hocå cuaã Liïn Xö, coá thï í phucå nguyïn laiå toanâ bö å khuön mùtå , vocá daná g… Nhûng khöng thêyë co á tùm húi gò. Chùcæ vò tû â khi Nguyïnî Du mêtë , chön ú ã Bauâ Àa,á kinh àö Phuá Xuên; 3 nùm sau caiã taná g vï ì Tiïn Àiïnì , àïnë nay xûúng cötë chùcæ cunä g chùnè g conâ gò… Sau ào,á àoanâ ài vaoâ Àeoâ Ngang. Àïnë Àeoâ Ngang, àoiá qua,á vaoâ quaná gùpå moná ca á bï,í anh em ùn lêyë ùn àï.í Co á y á kiïnë canã h giacá My ä raiã chêtë àöcå trïn biïní , ùn ca á nguy hiïmí . Nhûng àoiá , gùpå bûaä , chuyïnå ào á àï í sau tñnh. Chuná g töi àïnë thùm trênå àõa cao xaå 57 ly àoná g ú ã àeoâ , gùpå chiïnë sô, caná bö å tro â chuyïnå thên thiïtë , niïmì nú.ã Trúã ra Vinh, thò gùpå cu å Hoaiâ Thanh vaoâ . Röiì vï ì Ha â Nöiå , röiì ài sú taná Ha â Bùcæ , röiì tö í chûcá ky ã niïmå 200 nùm sinh cuå Nguyïnî Du rêtë hoanâ h traná g. Trú ã laiå cêu chuyïnå cuaã GS MQL vïì Nguyïnî Vùn Hoanâ , ngûúiâ dõch mötå trong nhûnä g tacá phêmí vùn hocå vô àaiå nhêtë cuaã nhên loaiå - cuönë Thêìn khuác cuaã Dante. “…Lucá ào á conâ tre,ã anh la â mötå trong nhûnä g ngûúiâ gopá phênì töí chûcá thanâ h cöng Lïî Ky ã niïmå 200 nùm Ngayâ sinh Nguyïnî Du gêy àûúcå ênë tûúnå g tötë dû luênå trong nûúcá vaâ quöcë tï.ë Nguyïnî Vùn Hoanâ la â mötå nha â nghiïn cûuá , mötå nha â giaoá mêuî mûcå . Anh lamâ hö ì sú, lamâ tû liïuå nghiïn cûuá rêtë ky,ä co á tû liïuå nghiïn cûuá caã ú ã nûúcá ngoaiâ (tû liïuå anh àï í laiå mêyë chucå homâ ). Thúiâ ào,á anh co á möië liïn hï å quöcë tï ë vúiá cacá nha â nghiïn cûuá Nga, Phapá , Trung Quöcë va â cacá Viïtå kiïuì . Àùcå biïtå , chuyïnë ài Bùcæ Kinh (Trung Quöcë ) tòm tû liïuå vï ì Àaiå thi haoâ dên töcå Nguyïnî Du cuaã anh àa ä àem vï ì cho chuná g ta nhûnä g tû liïuå quy á gia.á Ào á la â hö ì sú, vùn thû vïì chuyïnë ài sû á vaoâ nùm 1813 cuaã Nguyïnî Du úã Trung Quöcë ; hanâ h trònh, cöng viïcå , vùn banã ... conâ ghi chepá , conâ lûu trûä ú ã “Thacå h thêtë ” cuaã Hoanâ g thanâ h Bùcæ Kinh. Nhúâ ào,á chuná g ta biïtë thïm vï ì Nguyïnî Du, nhêtë la â vï ì Bùæc haânh taåp luåc, têpå thú gömì nhûnä g kiïtå tacá cuaã Nguyïnî Du. Nhûnä g y á kiïnë cuaã nhûnä g nha â nghiïn cûuá Trung Quöcë vï ì Nguyïnî Du qua trao àöií vúiá anh, chùnè g hanå vï ì cacá baiâ thú chûä Haná Dûúng phi cöë lyá hay Àöåc Tiïíu Thanh kyá... thò khöng nhêtë thiïtë Nguyïnî Du phaiã àïnë tênå núi múiá lamâ thú! Gênì àêy, cacá banå ú ã Àaiå hocå Bùcæ Kinh laiå múiâ GS Nguyïnî Vùn Hoanâ sang lamâ viïcå lênì nûaä . “Cö ë nhên”, “laoä bùnç g hûuä ” (banå cu)ä ma!â Chuyïnë ài sau 50 nùm. GS Nguyïnî Vùn Hoanâ àa ä gianã g, noiá chuyïnå vïì Nguyïnî Du ú ã Àaiå hocå Bùcæ Kinh, úã Àaiå hocå Quanã g Têy... vaâ sau chuyïnë ài àõnh mïnå h ma â anh cö ë thûcå hiïnå ào,á öng àa ä maiä ra ài. Coá thï í noiá vï ì öng rêtë nhiïuì àiïuì , nhûng rötë raoá , ào á laâ mötå gûúng mùtå tiïu biïuí , mötå con ngûúiâ suötë àúiâ say mï cöng viïcå , mötå ngûúiâ anh, mötå ngûúiâ cö ë vênë , mötå ngûúiâ banå tötë ... Mêtë öng, buönì va â trönë g vùnæ g biïtë bao nhiïu! Töi àa ä lamâ viïcå dûúiá quyïnì anh Nguyïnî Vùn Hoanâ tû â thúiâ múiá ra trûúnâ g va â mêyë nùm gênì àêy, anh cönå g tacá hïtë sûcá nhiïtå tònh vaâ hiïuå qua ã vúiá töi... Tònh nghôa anh em, tònh thûúng mïnë , lonâ g kñnh tronå g anh... daoâ lïn khi nghe tin anh àötå ngötå ra ài. Töi khöng bao giúâ quïn gionå g anh nghenå ngaoâ , thanã g thötë baoá tin Àaiå tûúná g Vo ä Nguyïn Giapá tû â trênì : “Anh Vùn mêtë röiì !”. Töi khöng bao giú â quïn anh, gia àònh thêyì Àùnå g Thai Mai maâ anh la â mötå ngûúiâ rï í hiïnì ... Khöng bao giúâ quïn nhûnä g thaná g nùm anh hûúná g dênî chuná g töi ài vaoâ khu IV bùnç g xe àapå àï í thùm quï Tiïn Àiïnì cuaã Nguyïnî Du va â thùm cacá trênå àõa phaoá ...”. Hoiã thïm GS, àûúcå biïtë , nhiïuì nùm cuöië àúiâ , GS Hoanâ la â cönå g tacá viïn àùcæ lûcå cuaã Tapå chñ Höìn Viïåt vaâ Trung têm Quöcë hocå do GS Mai Quöcë Liïn chuã trûúng. GS MQL laâ thï!ë Nghiïm cêní thênå tronå g. Tònh àönì g nghiïpå tònh ngûúiâ , phên minh, chan hoaâ . Co á ngûúiâ “soi” rùnç g, GS MQL àaä kho á tñnh laiå kemá … liïn taiâ ma â chó chùm chùmæ bo bo viïcå nghiïn cûuá , viïtë lacá h riïng àõa hatå cuaã mònh maâ bùné g ài tònh chia seã tûúng trúå (!?). Co á le ä ho å nhêmì ? Do ca á tñnh böcå trûcå thùnè g thùnæ àïnë quyïtë liïtå cuaã GS trong hocå thuêtå àa ä “dõ ûná g” vúiá vaiâ nha â nghiïn cûuá ? Töi chútå nhú á àïnë mötå chuyïnå ún nghôa. Ú Ã Àaiå hocå Têy Nguyïn coá mötå nhaâ nghiïn cûuá tre ã rêtë co á triïní vonå g. Ngûúiâ hocå tro â êyë àa ä khöng theo lúiâ àönå g viïn nhû höië thucá cuaã öng thayâ GS MQL laâ súmá cho xuêtë banã mötå cöng trònh nghiïn cûuá . Tònh cúâ biïtë àûúcå hoanâ canã h cuaã hocå tro â mònh vúå àang phaiã àiïuì trõ ú ã bïnå h viïnå , gia àònh khoá khùn. GS àaä gûiã trûúcá tiïnì nhuênå butá àï í tro â chûaä bïnå h cho vú.å Röiì GS thên chinh xin giêyë phepá , tòm nha â xuêtë banã àï í ra sacá h cho tro…â Trú ã laiå têpå taiâ liïuå , nhú â gúiå y á cuaã GS MQL maâ töi àa ä tòm àïnë ngûúiâ thên cuaã GS Nguyïnî Vùn Hoanâ (thúiâ àiïmí ào,á tiïcë thay töi àaä àïnë muönå , GS Hoanâ àa ä mêtë ) àï í co á thïm nhiïuì tû liïuå vï ì ngûúiâ àa ä trûcå tiïpë àïnë cacá kho lêmî sacá h quy á gia á ú ã Bacá Kinh àïí nghiïn cûuá tòm hiïuí vï ì chuyïnë ài sû á Nha â Thanh cuaã Nguyïnî Du. Tû liïuå nayâ töi àa ä cöng bö ë trong nhiïuì baiâ viïtë dõp 250 nùm Ngayâ sinh Nguyïnî Du (2015). …Nhûnä g saiã chên thû tha,ã chêmå chapå (nhû GS àuaâ tïuë ma â rùnç g nhanh nhanh vöiå vanâ g àï í ma…â chïtë a?â ) cuaã GS trong ngöi àònh Traâ Cö í lú ã loiá rïu phong (thúiâ àiïmí ào á àònh Traâ Cö í chûa trunâ g tu) töi toâ mo â doiä theo GS MQL ty ã mêní hùng haiá vúiá nhûnä g gùpå gú,ä hoiã han, ghi chepá … Nhûä ng saã i chên maâ GS böå c baå ch laâ lêì n àêì u tiïn túá i Moá ng Caá i. Nhûng sau naâ y giêå t thöå t, laâ nhûä ng bûúá c chên àêì u tiïn vaâ hoá a ra cuä ng laâ lêì n cuöë i cuã a GS úã Traâ Cöí , maã nh àêë t àõa àêì u Töí quöë c! n Nhúá chuyïån cuãa ngûúâi hoå Mai [ XUÊN BA ] Höiå Baoã tönì di sanã chû ä Nöm Hoa Kyâ (VNPF) trao Giaiã thûúnã g Balaban nùm 2013 cho GS.TS. Mai Quöcë Liïn GS Mai Quöcë Liïn & NS Vùn Cao
RkJQdWJsaXNoZXIy MjM5MTU3OQ==