12P/Pons-Brooks laâ mötå sao chöií loaiå Halley – nghôa laâ no á se ä chó xuêtë hiïnå mötå hoùcå co á thï í hai lênì trong mötå àúiâ ngûúiâ . No á ài vonâ g quanh quyä àaoå cuaã no á 71,3 nùm mötå lênì va â seä tiïnë gênì mùtå trúiâ nhêtë vaoâ ngayâ 21/4. Mùcå du â mötå sö ë baoá caoá cho rùnç g 12P/ Pons-Brooks àûúcå phatá hiïnå tû â thï ë ky ã 14, no á àûúcå àùtå tïn theo nhaâ thiïn vùn hocå ngûúiâ Phapá Jean-Louis Pons, ngûúiâ chñnh thûcá ghi nhênå ngöi sao vaoâ nùm 1812 va â nha â thiïn vùn hocå ngûúiâ My ä göcë Anh William Robert Brooks, ngûúiâ àa ä theo doiä no á trong quyä àaoå tiïpë theo vaoâ nùm 1883. Vúiá mötå hatå nhên àûúcå ûúcá tñnh coá àûúnâ g kñnh khoanã g 30 km, noá àûúcå xïpë vaoâ loaiå sao chöií bùng lanå h, nghôa la â no á phun traoâ buiå , khñ ga vaâ bùng trong khi apá suêtë tñch tuå bïn trong noá àûúcå nung noná g. Mötå àútå bunâ g phatá vaoâ nùm ngoaiá àa ä khiïnë 12P/PonsBrooks saná g lïn gêpë trùm lênì va â khiïnë no á àûúcå mïnå h danh laâ “Sao chöií quyã dû”ä , sau khi àamá mêy mu â bao quanh no á taoå thanâ h hònh caiá sûnâ g. Trong khi sao chöií mauâ xanh lucå nayâ àa ä àûúcå phatá hiïnå trïn bêuì trúiâ àïm, cacá chuyïn gia tin rùnç g no á se ä conâ saná g hún nûaä trong nhûnä g tuênì túiá . “Sao chöií dû å kiïnë se ä àatå cûúnâ g àö å 4,5, àiïuì ào á co á nghôa laâ no á co á thï í àûúcå nhòn thêyë tû â mötå àõa àiïmí töië . Sao chöií se ä di chuyïní tû â chomâ sao Andromeda àïnë Song Ngû. Búiã vò no á ài ngang qua cacá ngöi sao saná g, banå se ä dï î danâ g phatá hiïnå no á hún vaoâ nhûnä g ngayâ nhêtë àõnh. Àùcå biïtå , vaoâ ngayâ 31/3, 12P/Pons-Brooks seä chó cacá h ngöi sao saná g Hamal 0,5 àö”å , tiïnë sô Paul Strøm, nhaâ vêtå ly á thiïn vùn taiå Àaiå hocå Warwick (Anh), noiá . Nhûng tiïnë sô Robert Massey, phoá giamá àöcë àiïuì hanâ h cuaã Hiïpå höiå Thiïn vùn Hoanâ g gia (Anh) cho biïtë , ngay caã khi sao chöií trú ã nïn saná g hún thò vênî co á thï í kho á nhòn thêyë no,á àönì g thúiâ noiá thïm rùnç g cacá dunå g cu å cú banã nhû kñnh thiïn vùn seä giupá ñch rêtë nhiïuì . Hiïnå nhûnä g gocá nhòn àepå nhêtë se ä la â tû â baná cêuì bùcæ . Tiïnë sô Massey khuyïn rùnç g nhûnä g ngûúiâ muönë ngùmæ sao chöií nïn ra ngoaiâ vaoâ mötå buöií töië trúiâ trong vaâ nhòn vï ì phña Têy-Têy Bùcæ khi hoanâ g hön kïtë thucá . “Banå nïn traná h sûúng mu,â aná h trùng, vaâ ö nhiïmî aná h saná g”. Theo öng Strøm, sao chöií , cunä g nhû cacá tiïuí hanâ h tinh, thûúnâ g àûúcå coi la â nhûnä g taiâ nguyïn chûa àûúcå sû ã dunå g cuaã hï å mùtå trúiâ , cung cêpë nhûnä g hiïuí biïtë sêu sùcæ vï ì cacá àiïuì kiïnå hònh thanâ h no.á Öng Massey cho biïtë cunä g co á sû å phênë khñch xung quanh viïcå nhòn thêyë mötå sao chöií chó múiá àûúcå quan satá mötå vaiâ lênì kïí tû â khi àûúcå phatá hiïnå chñnh thûcá . “Àoá la â mötå àiïuì kha á hay àï í chuná g ta suy ngêmî ”, öng noiá . n NHÛNÄ G CÊU NOÁI “SAÁT THÛÚNG” TÒNH AÁI Anh Tho å nhú á laiå nguönì cún giênå döiî cuaã vú.å Höm qua laâ Chu ã nhêtå , buöií saná g vú å chönì g vûaâ “mùnå nönì g” xong thò cunä g khöng vöiå dêyå ngay maâ nùmç trïn giûúnâ g cunâ g xem phim. Ai ngúâ nû ä diïnî viïn chñnh cuaã bö å phim laiå la â ngûúiâ yïu cu ä cuaã Tho.å Vú å xem mötå lucá , quay ra öm cöí chönì g: - Chõ êyë xinh nhó. Bao nùm maâ vênî duyïn daná g. - Û, diïnî viïn maâ em, thanh sùcæ la â quan tronå g nhêtë - Tho å vö tû àapá , khöng àïí y á àïnë aná h mùtæ àa ä húi sa sêmì cuaã vú.å - Da chõ êyë chùcæ la â mõn lùmæ chönì g nhó? - Û, che â Thaiá gaiá Tuyïn. Da trùnæ g la â do nguönì nûúcá àêyë em. - Em nghe gionå g chõ êyë trïn phim conâ mï, no á khanâ khanâ , gionå g ào á thò gúiå tònh phaiã biïtë àuná g khöng chönì g? - Û Â thò, cö êyë cunä g biïtë cacá h ùn noiá . Ma â sao höm nay vúå hoiã nhiïuì thï?ë Vúå quan têm lamâ gò - Thoå àapá , toan öm vúå hön thò cö vúå àa ä nhanh nhû cùtæ chuöiå ra khoiã vonâ g tay cuaã anh. Àoanå rñt lïn: - Em biïtë ma.â Anh vênî vûúng vênë ngûúiâ cu.ä Naoâ la â da trùnæ g. Naoâ la â thanh sùcæ . Baoã sao ngayâ trûúcá anh mï mïtå chõ ta. Giúâ ngùmæ laiå ngûúiâ yïu cu ä laiå thêyë xao xuyïnë trong lonâ g chû á gò? - Ú, khöng. Em lamâ gò ma â gùtæ thï?ë - Conâ baoã em gùtæ . Nhòn kòa, mùtå anh biïnë sùcæ hùnè kòa. Baoã sao ngayâ trûúcá ho å baoã anh vúiá cö êyë la â cùpå àöi àepå nhêtë trûúnâ g àiïnå anã h. Anh chùcæ la â cunä g chïtë mï chïtë mïtå , “lïn búâ xuönë g ruönå g” vúiá ngûúiâ ta röiì . - Kòa em, canâ g noiá canâ g sai. Anh chûa khi naoâ yïu ai nhû yïu em, caã chuyïnå “yïu” cunä g em la â nhêtë . - Öi giúiâ , vùn mêuî àêy ma.â Anh tûúnã g töi tin a?â Khi vú å àa ä àöií “em” thanâ h “töi” thò cacá h tötë nhêtë la â im lùnå g. Anh Thoå nhú á cêu nayâ cuaã mötå ba â chõ giauâ kinh nghiïmå . Va â thï ë la â cùpå vú å chönì g treã traiã qua mötå Chu ã nhêtå buönì . Qua bûaä töië ma â vú å vênî giû ä netá mùtå cùng thùnè g. Àïnë giú â ài ngu,ã cö êyë öm göië ra sofa. Àïm ào á ú ã sofa vú å anh Tho å trùnç trocå khöng nguã àûúcå . Cún tûcá giênå qua ài, chõ bùtæ àêuì thêyë nhú á chönì g. Nhûng röiì chõ nhúá laiå ve ã mùtå cuaã anh khi xem phim, maâ chõ mùcå àõnh laâ ngùmæ ngûúiâ yïu cu,ä laiå thêyë bûcå docå . Cû á thï ë ca ã àïm, nhûnä g con soná g hònh sin cuaã camã xucá khiïnë chõ khöng thïí ngu ã àûúcå . Röiì chõ miïn man nghô àïnë sû å nönì g nhiïtå cuaã anh. Thïë la â laiå sucå söi nghô àïnë nhûnä g ngûúiâ àanâ ba â khacá cunä g àûúcå hûúnã g sû å nönì g nanâ ào.á Tû å dûng chõ thêyë tuiã thên, nhû mêtë matá àiïuì gò ào á khöng hï ì nho.ã “SÏNË SUÁA” SAI THÚI ÀIÏMÍ Mai la â ngûúiâ yïu hoa. Khi chûa lêyë chönì g cö àa ä tûúnã g tûúnå g àïnë cùn nhaâ chung luön coá hoa tûúi, bönì tùmæ raiã nhûnä g caná h hoa hönì g thùmæ . Va â cö àaä toaiå nguyïnå khi lêyë chönì g àûúcå vaiâ nùm thò mua àûúcå cùn chung cû, coá sùné mötå bönì tùmæ xinh xùnæ . Cuöië tuênì nayâ con trai coá cuöcå tham quan 2 ngayâ 1 àïm, Mai nayã ra y á ruã chönì g “hêm noná g” tònh yïu. Cö àocå trïn manå g thêyë vú å chönì g tùmæ chung cunä g la â mötå y á tûúnã g thu á võ. Chucá cunä g khöng tûâ chöië àï ì nghõ dï î thûúng nayâ cuaã vú.å Chucá thò thaoâ : Mònh vaoâ giûúnâ g thöi em. Vûaâ noiá anh vûaâ gênì nhû àêyí vú å ra khoiã phonâ g tùmæ . Nhûng sûå haoâ hûná g cuaã anh khöng nhênå àûúcå sû å hûúnã g ûná g cuaã vú.å Cö khe ä àêpå vaoâ vai anh: Mònh ra ngêm bönì chutá ài àaä anh. Nhûng Chucá vênî kiïn quyïtë : Thöi, anh… khöng chõu àûúcå àêu, ngêm bönì sau ài em. Mùcå cho chönì g khêní khoanã , Mai vênî kiïn quyïtë ài vï ì phña bönì va â tha ã ngûúiâ vaoâ … lamâ mêuî . Chucá khöng conâ cacá h naoâ khacá la â “lêm bönì ” cunâ g vú.å Mai sung sûúná g vò chönì g chiïuì theo mònh, nhûng kyâ la å chûa, cö thêyë vonâ g tay chönì g öm mònh chùnè g conâ chùtå nhû trûúcá ào.á Trong lucá ngú ä nganâ g, Mai kõp nhênå ra “thùnç g be”á vûaâ hiïn ngang lucá nayä àa ä trú ã nïn óu xòu. Ra khoiã bönì la â möiî ngûúiâ tû å tòm khùn lau ngûúiâ , camã giacá sûúnâ g sûúnå g du â ho å àa ä co á nhûnä g thaná g nùm ên aiá mùnå nönì g va â vênî conâ rêtë yïu nhau. Mai khöng hiïuí mònh àaä sai ú ã àêu. LÚI NHÙNÆ TÛ Â CACÁ BACÁ SÔ NAM KHOA Àêy la â hai trong söë nhiïuì cêu chuyïnå àûúcå ghi nhênå tû â cacá phonâ g khamá nam khoa. Cacá bacá sô lamâ trong lônh vûcå nayâ àïuì chung nhênå àõnh, àiïuì ma â mötå ngûúiâ àanâ öng quan têm nhêtë chñnh laâ sû å manå h - yïuë trong lônh vûcå thêmì kñn nayâ , no á khiïnë ho å hoùcå tûå haoâ hoùcå tû å ti. Nhûng coá vö vanâ vñ duå trong cuöcå sönë g cho thêyë nhiïuì khi caiá sû å “yïuë yïuë ” cuaã àanâ öng khöng phaiã “yïuë thêtå ” ma â la â “yïuë gia”ã . Va â no á coá nguyïn nhên tûâ nhûnä g ûná g xû ã vunå g vï ì cuaã ngûúiâ àanâ ba â bïn göië . n [ NGOCÅ DIÏPÅ ] (theo dailymail.co.uk, ngayâ 11/03/2024) Theo cacá nha â thiïn vùn hocå , mötå sao chöií lúná hún àónh nuiá Everest coá thïí àûúcå nhòn thêyë bùnç g mùtæ thûúnâ g trong nhûnä g tuênì túiá , khi noá tiïnë vaoâ sêu hún vaoâ hï å mùtå trúiâ sau hún 70 nùm. Khoa hocå tònh ducå xacá nhênå , mötå phu å nû ä hiïuí têm ly á va â àu ã tinh tï ë co á khaã nùng biïnë ngûúiâ àanâ öng trú ã thanâ h mötå dunä g sô bïn göië . Va â ngûúcå laiå . Trong phamå vi baiâ viïtë nayâ , chuná g töi muönë cacá banå nhênå diïnå mötå vaiâ tònh huönë g xêuë xñ bïn göië , àönì g nghôa vúiá viïcå banå co á nhiïuì cú may hûúnã g qua ã ngotå aiá ên. Sùpæ xuêët hiïån sao chöíi lúán hún àónh nuái Everest Sao chöií 12P/Pons-Brooks xuêtë hiïnå bïn canå h Vega, ngöi sao thuöcå chomâ sao phña bùcæ Lyra Sao chöií 12P/Pons–Brooks phña trïn Lêu àaiâ Arundel, Anh Nhûnä g ûná g xû ã vunå g vï ì cuaã Eva [ VO Ä HÖNÌ G THU ] thò thêìm bïn göëi BAOÁ TIÏNÌ PHONG PHATÁ HAN H TÊTË CA à CACÁ NGAY TRONG TUÊNÌ Chuã nhêåt 17/3/2024 13
RkJQdWJsaXNoZXIy MjM5MTU3OQ==