Tiền Phong số 221

8 VĂN HÓA - GIẢI TRÍ n Thứ Năm n Ngày 8/8/2024 NHIỀU PHÁT HIỆN ĐỘT PHÁ Cuối tháng 7/2024, tại kỳ họp lần thứ 46, Chủ tịch Ủy ban Di sản thế giới gõ búa thông qua quyết định đồng thuận với các nội dung đề xuất của Việt Nam về định hướng, tầm nhìn nghiên cứu, bảo tồn và phát triển Di sản thế giới Khu trung tâm Hoàng thành Thăng Long. Ủy ban Di sản thế giới ghi đánh giá cao những thành tựu mà Việt Nam đạt được trong quá trình thực hiện toàn bộ cam kết của Chính phủ Việt Nam từ khi di sản được ghi danh năm 2010. Hồ sơ bảo tồn và phát huy giá trị Di sản thế giới Khu trung tâm Hoàng thành Thăng Long được thông qua mở ra việc khơi thông trục Hoàng đạo, tiến tới khôi phục không gian và chính điện Kính Thiên - vốn được nhiều chuyên gia, nhà khoa học bàn thảo trong những năm gần đây. Từ năm 2011 đến nay, Trung tâm Bảo tồn di sản Thăng Long - Hà Nội phối hợp với Viện Khảo cổ học (Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam) và Hội Khảo cổ học Việt Nam khai quật nghiên cứu khảo cổ học khu vực trung tâm (khu vực chính điện Kính Thiên) với tổng diện tích khoảng hơn 10 nghìn m2. Những cuộc khai quật đã thu được kết quả lớn, thu nhiều tư liệu mới mang tính xác thực cao góp phần nghiên cứu và khôi phục chính điện. Theo Trung tâm Bảo tồn di sản Thăng Long - Hà Nội, khảo cổ học tại khu vực nền điện Kính Thiên năm 2023 phát hiện địa tầng nền điện dày trên 3 mét với các lớp văn hóa liên tục từ thời Nguyễn đến thời Lê sơ. Một phần dấu tích của điện Long Thiên thời Nguyễn và điện Kính Thiên thời Lê đã được xác định. Điều này cho thấy, các dấu tích chính điện còn được bảo lưu rất tốt dưới lòng đất. Bên cạnh các dấu tích kiến trúc, cuộc khai quật cũng thu được di vật gạch, ngói, gốm men, gốm sành liên quan đến quá trình phát triển kiến trúc và đời sống hoàng cung. PGS.TS Tống Trung Tín, Chủ tịch Hội Khảo cổ học Việt Nam khẳng định, các nhà khoa học đã đi được quá nửa quãng đường nhận thức phục dựng điện Kính Thiên. “Các nhà khảo cổ cũng đã tìm thấy dấu tích sân Đại triều hay sân Đan trì, dự đoán tổng thể khoảng 12 nghìn m2. Dấu tích Ngự đạo cũng được tìm thấy. Dù mặt Ngự đạo đã bị phá hủy hầu hết nhưng vật liệu để lại cho thấy có thể thời Lê trung hưng mặt đường lát đá, thời Lê sơ lát gạch vuông cỡ lớn”, ông Tín chia sẻ. Nhìn nhận kết quả khai quật thăm dò khu vực chính điện Kính Thiên năm 2023, TS. Nguyễn Viết Chức, nguyên Phó Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa, Giáo dục Quốc hội cho rằng, các công trình khảo cổ có tính liên kết, góp phần phát hiện nhiều giá trị vật thể khác nhau. Đó là cơ sở để báo cáo UNESCO về tình trạng bảo tồn Hoàng thành Thăng Long. KHÔNG DỪNG Ở LỚP VỎ KIẾN TRÚC PGS.TS Đặng Văn Bài, Phó Chủ tịch Hội đồng Di sản văn hóa quốc gia khẳng định, dự án bảo tồn di sản Hoàng thành Thăng Long và phục hồi điện Kính Thiên được đánh giá cao vì đi đúng xu thế bảo tồn di sản văn hóa của UNESCO, được nêu rõ trong những văn bản hướng dẫn thực hiện công ước năm 1972. “Dự án phục hồi chính điện Kính Thiên phải trả lời được câu hỏi tại sao cần hạ giải tòa nhà Cục tác chiến (Bộ Tổng Tham mưu của QĐNDVN trong kháng chiến chống Mỹ). Chúng ta không hạ giải bằng cách đập phá, tháo gỡ bình thường mà đã nghiên cứu, theo dữ liệu khoa học trước và trong quá trình hạ giải theo nguyên tắc, yêu cầu đã đặt ra”, PGS.TS Đặng Văn Bài nói. Tuy nhiên, công tác phục dựng không thể nặng về phỏng đoán mà cần nghiên cứu cẩn thận và hệ thống hóa một cách khoa học các tư liệu lịch sử. Kết quả phục dựng điện Kính Thiên phải hướng tới làm rõ công năng, thổi hồn cho di sản. “Kết quả khảo cổ và các di vật lịch sử chỉ cho phép ta mường tượng về lớp vỏ kiến trúc. Nội thất, công năng của THẤP THỎM CHỜ GIẢI TỎA Nhiều lần đến gặp gỡ, tìm hiểu tâm tư, nguyện vọng của người dân khu tứ giác Nguyễn Cư Trinh (quận 1), chúng tôi cảm nhận được sự lo lắng, bồn chồn về một tương lai bất định khi đề cập đến chuyện an cư. Ông Nguyễn Đức Phú (ngụ hẻm 243 Nguyễn Trãi) bộc bạch: “Nghe phong thanh thông tin khu Mả Lạng này sẽ giải tỏa đã nhiều năm rồi nhưng chưa thấy động tĩnh gì. Nếu giải tỏa, tôi chọn nhận tiền để mua căn nhà rộng rãi hơn, nhà cho ra nhà chứ không muốn chui rúc mãi trong “bao diêm” như thế này nữa”. Bà Nguyễn Thị Diệu (55 tuổi) tâm sự, đã sống trong sự thấp thỏm, chờ đợi rất lâu mỗi khi địa phương đưa nhà đầu tư đến khảo sát. Nhưng họ đến rồi lại đi. Dù sống chật chội, khó khăn nhưng bà Diệu cũng như các chủ căn hộ siêu nhỏ đều không muốn chuyển chỗ ở. “Nếu giải tỏa thì tôi vẫn mong được ở lại khu vực này vì dễ buôn bán. Đi nơi mới mà không làm ăn gì thì không biết cuộc sống về già sẽ ra sao” - bà Diệu nói. Sống lâu trong cái chật hẹp, mệt mỏi trăm bề, thế nhưng bà Lan (ngụ đường Võ Văn Kiệt, phường Cầu Ông Lãnh, quận 1) vẫn không dám sửa sang căn nhà 5m2 để có thể ở cho thoải mái hơn. “Thông tin giải tỏa vẫn cứ râm ran và không có sự quyết định. Bây giờ nếu vay mượn ngân hàng cả trăm triệu để sửa nhà, chẳng may bị giải tỏa lấy tiền đâu trả nợ” - bà Lan nói. Trong khi đó, nhiều người dân ở khu chợ Gà, chợ Gạo (Quận 1) đều nói rằng, họ chưa quyết định sẽ đi đâu, nhận bồi thường hay ở lại chờ phân nơi ở mới nếu khu vực này giải tỏa. “Nếu bồi thường thì chúng tôi mong đủ tiền để mua nhà, còn nếu phân ở chung cư thì phải đủ chỗ cho các thành Chẳng dám mơ tưởng đến nhà cao cửa rộng, ngôi nhà trong mơ của người dân “Vương Quốc” tí hon ở Sài Gòn đơn giản chỉ cần đủ chỗ cho sinh hoạt hàng ngày: “Một ngôi nhà không cần khang trang quá nhưng đủ sống, đủ chỗ cho mọi người ở, đủ cho mình sinh hoạt hằng ngày là được rồi” – bà Mai, sống ở khu Mả Lạng (Quận 1) nói. Nhiều người sợ giải tỏa, nhưng cũng có người hy vọng sẽ có nơi ở rộng rãi hơn ẢNH: DUY ANH VÀO “VƯƠNG QUỐC” TÍ HON Từ năm 2011 đến nay, quá trình khai quật nghiên cứu khảo cổ học Khu trung tâm Hoàng thành Thăng Long (khu vực Chính điện Kính Thiên) thu được kết quả quan trọng, góp phần nghiên cứu, khôi phục điện Kính Thiên. PHỤC DỰNG ĐIỆN KÍNH THIÊN: Làm rõ công năng, “thổi hồn” vào nUYÊN PHƯƠNG PHÓNG SỰ Kỳ cuối: Ước vọng đổi đời Kết quả khai quật mới nhất cho phép hình dung về điện Kính Thiên rõ ràng hơn trước Di vật gạch, ngói, gốm liên quan đến quá trình phát triển kiến trúc và đời sống hoàng cung

RkJQdWJsaXNoZXIy MjM5MTU3OQ==