Thêm quyền lợi BHXH
So với Luật BHXH năm 2014, Dự thảo Luật BHXH sửa đổi có một số nội dung thay đổi chính, như bổ sung trợ cấp hưu trí xã hội để hình thành hệ thống BHXH đa tầng. Trong đó quy định, công dân Việt Nam từ 75 tuổi trở lên không có lương hưu và trợ cấp hằng tháng được hưởng trợ cấp hưu trí xã hội do ngân sách nhà nước đảm bảo. Mức trợ cấp hưu trí xã hội hằng tháng do Chính phủ quy định phù từng thời kỳ. Dự kiến, khi giảm tuổi nhận trợ cấp hưu trí từ 80 tuổi hiện nay xuống 75 tuổi, sẽ có thêm 800.000 người được hưởng chế độ này.
Trường hợp người lao động tới tuổi nghỉ hưu nhưng chưa đủ điều kiện hưởng lương hưu, có thể nhận trợ cấp hưu trí xã hội từ thời gian đã đóng BHXH, để được nhận trợ cấp trước tuổi 75, do quỹ BHXH chi trả. Trong thời gian hưởng trợ cấp hằng tháng được hưởng bảo hiểm y tế do ngân sách đảm bảo.
Dự luật cũng mở rộng thêm 5 nhóm đối tượng tham gia BHXH bắt buộc so với luật hiện hành, gồm: Chủ hộ kinh doanh; Người hoạt động không chuyên trách ở thôn, tổ dân phố; Người quản lý doanh nghiệp, kiểm soát viên, người đại diện phần vốn nhà nước, người đại diện phần vốn của doanh nghiệp tại công ty và công ty mẹ, người quản lý điều hành hợp tác xã không hưởng tiền lương;
Người lao động làm việc không trọn thời gian (người lao động làm việc theo chế độ linh hoạt); Nhóm lao động không giao kết hợp đồng, hoặc thỏa thuận bằng tên gọi khác nhưng có nội dung về việc làm và trả tiền công, tiền lương, được giám sát, điềuhành bởi mộ bên.
Dự luật cũng bổ sung chế độ ốm đau, thai sản với người hoạt động không chuyên trách ở xã, phường, thị trấn (tham gia và thụ hưởng đầy đủ các chế độ BHXH bắt buộc).
Bổ sung chế độ thai sản vào chính sách BHXH tự nguyện, với mức hưởng bằng 2 triệu đồng/con mới sinh, do ngân sách nhà nước chi trả. Chính phủ quyết định điều chỉnh mức trợ cấp thai sản phù hợp điều kiện phát triển kinh tế - xã hội và khả năng của ngân sách từng thời kỳ. Người tham gia BHXH tự nguyện không phải đóng thêm so với hiện hành.
Giảm điều kiện số năm đóng BHXH tối thiểu để được hưởng lương hưu hằng tháng từ 20 năm xuống 15 năm. Sửa đổi này nhằm tạo cơ hội cho những người tham gia muộn hoặc quá trình tham gia không liên tục có thời gian đóng BHXH ngắn được hưởng lương hưu. Với quy định này, mức lương hưu của người đóng BHXH thời gian ngắn có thể thấp, nhưng được nhận hằng tháng, và tăng định kỳ, có BHYT. Qua đó góp phần đảm bảo tốt hơn cuộc sống khi về già của người lao động. Tuy nhiên, giảm thời gian đóng tối thiểu để có lương hưu xuống 15 năm không áp dụng với người nghỉ hưu trước tuổi.
Dự thảo Luật BHXH sửa đổi cũng điều chỉnh quy định về BHXH một lần, với 2 phương án. Phương án 1, tham gia trước khi luật có hiệu lực được nhận BHXH một lần, tham gia từ khi luật có hiệu lực không được nhận chế độ này. Phương án 2, sau nghỉ việc 12 tháng được nhận BHXH một lần nhưng không quá 50% thời gian đã đóng, số còn lại bảo lưu.
 |
Dự thảo Luật BHXH sửa đổi có nhiều nội dung điều chỉnh lớn so với luật hiện hành. |
Mạnh tay xử lý chậm, trốn đóng BHXH
Bổ sung quy định quản lý thu, đóng BHXH nhằm xử lý tình trạng chậm đóng, trốn đóng BHXH bắt buộc, trong đó quy định rõ hơn hành vi chậm đóng, hành vi trốn đóng. Bổ sung chế tài xử lý trường hợp chậm, trốn đóng BHXH, như phạt lãi, ngừng sử dụng hóa đơn; quyết định hoãn xuất cảnh đối với người sử dụng lao động; cơ quan BHXH có quyền khởi kiện và kiến nghị khởi tố; bổ sung trách nhiệm bồi thường của người sử dụng lao động chậm, trốn đóng BHXH.
Dự luật mới cũng bổ sung căn cứ đóng BHXH bắt buộc căn cứ theo lương tối thiểu vùng thay vì lương cơ sở. Cụ thể, tiền lương làm căn cứ đóng BHXH thấp nhất bằng 1/2 lương tối thiểu vùng cao nhất (vùng 1), và tối đa bằng 8 lần lương tối thiểu vùng cao nhất. Đây cũng là căn cứ để tính lương đóng BHXH với nhóm chủ hộ kinh doanh, lãnh đạo doanh nghiệp, hợp tác xã không hưởng lương, lao động làm bán thười gian…
Về một số chế độ BHXH đang tính theo lương cơ sở, như trợ cấp ốm đau, mai táng phí, trợ cấp tuất… sẽ thay bằng mức tiền cụ thể, được điều chỉnh tăng khi lương hưu tăng.
Dự thảo Luật BHXH cũng bổ sung quy định để đa dạng hóa danh mục đầu tư quỹ BHXH theo nguyên tắc an toàn, bền vững, hiệu quả. Ngoài ra, dự luật cũng sửa đổi, bổ sung quy định về chi phí hoạt động quản lý BHXH, cơ quan BHXH, giải quyêt khiếu nại, tố cao, báo cáo giám sát; quy định chuyển tiếp…
