Bộ LĐ-TB&XH cho biết, Dự thảo Luật BHXH sửa đổi đã bổ sung quy định quản lý thu, đóng BHXH nhằm xử lý tình trạng chậm đóng, trốn đóng BHXH bắt buộc (các điều từ 29 - 37).
Việc bổ sung này, nhằm hoàn thiện các chế tài xử lý vi phạm pháp luật về BHXH, đặc biệt với các hành vi trốn đóng, nợ đóng, trục lợi BHXH. Sửa đổi theo hướng cơ quan quản lý nhà nước về BHXH và cơ quan quản lý Quỹ BHXH có thấm quyền xử phạt các doanh nghiệp trốn đóng, nợ đóng, gian lận, trục lợi BHXH.
Dự luật cũng sửa đổi, bô sung, hoàn thiện các văn bản quy phạm pháp luật để đẩy mạnh việc phân cấp cho các cơ quan BHXH; hoàn thiện, đấy mạnh kết nối Cơ sở dữ liệu quốc gia về Bảo hiểm với các hệ thống cơ sở dữ liệu có liên quan, nhằm phục vụ tốt công tác thực hiện chính sách và công tác nghiên cứu, hoạch định chính sách. Tiếp tục hiện đại hóa quản lý BHXH, đầu tư phát triển công nghệ và phương pháp quản lý tiên tiến trong tổ chức thực hiện BHXH, bảo hiểm thất nghiệp (BHTN). Kịp thời ngăn chặn tình trạng gian lận, trục lợi chính sách BHXH, BHTN.
 |
| Người lao động chật vật đi đòi doanh nghiệp nợ BHXH. |
Thực tế, theo cơ quan chủ trì soạn thảo luật, thời gian qua, cơ quan BHXH và các cơ quan liên quan đã có nhiều cố gắng, thực hiện nhiều giải pháp nhằm hạn chế tình trạng chậm đóng, trốn đóng BHXH. Qua đó, đã có những chuyển biến tích cực về ngăn chặn, kéo giảm tình trạng trên.
Tuy nhiên, tình trạng chậm đóng, trốn đóng BHXH vẫn còn diễn ra ở nhiều doanh nghiệp, địa phương, bình quân trên 10.000 tỷ đồng/năm. Đặc biệt, vẫn còn tình trạng chậm đóng, trốn đóng BHXH diễn ra thời gian dài dẫn đến khó có khả năng thu hồi. Tình trạng trên ảnh hưởng tới việc giải quyết chế độ BHXH của người lao động.
Có nhiều nguyên nhân dẫn đến tình trạng chậm, trốn BHXH, trong đó có việc chưa xác định, quản lý chặt chẽ đối tượng thuộc diện tham gia BHXH bắt buộc; các giải pháp, biện pháp xử lý tình trạng chậm đóng, trốn đóng BHXH chưa đạt hiệu quả như kỳ vọng.
Từ đó, Dự thảo Luật BHXH sửa đổi bổ sung quy định về trách nhiệm của các cơ quan trong xác định và quản lý đối tượng thuộc diện tham gia BHXH (Điều 29). Sửa đổi, bổ sung nhiều biện pháp xử lý, chế tài xử lý tình trạng chậm đóng, trốn đóng BHXH (Điều 36 và Điều 37).
Một số chế tài mới được bổ sung như, dự luật đã quy định rõ, cụ thể và tách bạch 2 hành vi, là chậm đóng BHXH và trốn đóng BHXH để làm căn cứ áp dụng biện pháp phù hợp.
Bổ sung quy định nộp số tiền bằng 0,03%/ngày tính trên số tiền trốn đóng (như lĩnh vực thuế); quyết định ngừng sử dụng hóa đơn đối vói người sử dụng lao động chậm đóng, trốn đóng BHXH từ 6 tháng trở lên, đã áp dụng biện pháp hành chính mà không chấp hành;
Thêm quyết định hoãn xuất cảnh với người sử dụng lao động chậm đóng, trốn đóng BHXH từ 12 tháng trở lên, đã áp dụng biện pháp khác nhưng vẫn chậm, nợ BHXH. Cơ quan BHXH có quyền khởi kiện và kiến nghị khởi tố với trường hợp có dấu hiệu phạm tội trốn đóng BHXH theo quy định của Bộ luật Hình sự.
Ngoài ra, đế đảm bảo quyền lợi của người lao động, Dự luật đã bố sung trách nhiệm của người sử dụng lao động phải bôi thường cho người lao động nếu không tham gia; hoặc tham gia BHXH bắt buộc không đầy đủ, kịp thời, gây thiệt hại đến quyền, lợi ích hợp pháp của người lao động (khoản 6 Điều 12).
BHXH Việt Nam cho biết, tới hết năm 2022, tổng số tiền chậm đóng BHXH, BHYT, BHTN phải tính lãi trên 13.156 tỷ đồng, chiếm 2,9% số phải thu (đây là tỷ lệ số tiền chậm đóng trên số phải thu thấp nhất giai đoạn 2016-2022, bình quân mỗi năm khoảng 6%). Trong đó, số tiền chậm đóng từ 3 tháng trở lên hơn 8.888 tỷ đồng. Các địa phương có tỷ lệ doanh nghiệp và số tiền chậm đóng BHXH lớn nhất, gồm: Hà Nội (hơn 3.661 tỷ đồng), TPHCM (hơn 3.432 tỷ đồng); Hải Phòng (hơn 591 tỷ đồng)…
Cũng tính hết năm 2022, cả nước có hơn 30.000 đơn vị nợ BHXH, BHYT, BHTN thuộc diện đã giải thể, phá sản, chủ bỏ trốn nên khó thu hồi; với tổng số tiền còn nợ hơn 4.048 tỷ đồng (cả gốc và lãi), của trên 213.300 người lao động.
