Chuã nhêåt 17/3/2024 5 Phoáng sûå “SAO” CUÄNG SAI! Möåt cö giaáo daåy Vùn kïí: “Hoåc troâ cuãa töi hay viïët “giûúâng nhû” chûá khöng phaãi “dûúâng nhû”. Töi àaä sûãa mêëy lêìn nhûng caác baån vêîn y nguyïn”. Phoáng viïn hoãi: “Hoåc troâ coá ngûúång khi bõ cö giaáo boác löîi chñnh taã?”. Ngûúâi gùæn boá hún 20 nùm vúái nghïì cheâo àoâ cûúâi: “Nïëu caác em biïët ngûúång thò àaä tñch cûåc sûãa löîi. Hoåc sinh bêy giúâ chùèng àïí têm viïåc naây”. Trïn maång xaä höåi coá caã “Höåi nhûäng ngûúâi sai chñnh taã” vúái trïn 1.000 thaânh viïn. Coá thaânh viïn àùåt cêu hoãi: “Àïën giúâ vêîn chûa biïët Chuyïån vaâ Truyïån khaác nhau chöî naâo?”. Thaânh viïn khaác laåi hoãi: “Xú xaác hay sú xaác múái àuáng?”. Hoùåc: “Lùæp raáp hay lùæp rùæp vêåy moåi ngûúâi?”; “Phên biïåt “chaã” vúái “traã” thïë naâo?”… Thaânh Nhên, 20 tuöíi, nhên viïn nhaâ haâng, cho rùçng: “Löîi taåi ngûä phaáp Viïåt Nam. Khoá quaá cú! “Phong ba baäo taáp khöng bùçng ngûä phaáp Viïåt Nam” nïn ai röìi chùèng coá luác sai chñnh taã. Cûá thûã xem caác ngöi sao úã Viïåt Nam, hoå viïët sai rêët chñnh taã rêët nhiïìu”. “Sao” Viïåt viïët sai chñnh taã coá veã nhû “chuyïån thûúâng ngaây úã huyïån”. Khöng cêìn chúâ “sao” viïët doâng traång thaái bùçng tiïëng Anh àïí bùæt löîi chñnh taã, ngay khi duâng tiïëng Viïåt möåt söë ngûúâi nöíi tiïëng trong lônh vûåc ca haát, phim aãnh vêîn bõ “soi” löîi nhû thûúâng. Múái àêy, Trêën Thaânh gêy tranh caäi khi viïët bònh luêån trïn maång xaä höåi vïì tïn nhên vêåt trong phim “Mai”: “… Nhûng bïn kia laâ TRUÂNG DÛÚNG. Tuy laâ aánh dûúng nhûng seä truâng xuöëng”. Khaán giaã bùæt löîi Trêën Thaânh vò hiïíu sai nghôa cuãa tûâ “truâng dûúng” vaâ löîi chñnh taã: “Chuâng xuöëng”, chûá khöng phaãi “truâng xuöëng”. Têët nhiïn, sau àoá Trêën Thaânh nhanh choáng sûãa “truâng” thaânh “chuâng”. Gioång ca “Em gaái mûa” tûâng haâo hûáng viïët: “Song show àêìu tiïn tuyïåt vúâi taåi Mô röìi…”. ÚÃ àêy, Hûúng Traâm nhêìm “xong show” vúái song sùæt, song cûãa… Lêìn khaác cö laåi bùæt chûúác lúâi baâ hoaâng hêåu àöåc aác thûúâng xuyïn soi gûúng thêìn trong truyïån cöí tñch “Naâng Baåch Tuyïët vaâ baãy chuá luân”: “Gûúng kia ngûå úã trïn tûúâng!!! Thïë gian ai nhùæng àûúåc rûúâng nhû ta”. Truyïån cöí tñch viïët rùçng: “Gûúng kia ngûå úã trïn tûúâng/Nûúác ta ai àeåp àûúåc dûúâng nhû ta?”. Hûúng Traâm nhúá cêu hoãi cuãa baâ hoaâng hêåu nhûng laåi quïn viïët àuáng chñnh taã. Höì Ngoåc Haâ cuäng tûâng vö tònh hoùåc cöë tònh nhêìm “d”- “gi”. Ngûúâi àeåp viïët: “Ai laâ fan cuãa nhûäng àöi löng mi daâi, túi vaâ dûä cong lêu? Dú tay?”. Coá ngûúâi bònh luêån: “Höì Ngoåc Haâ coá leä quïn tiïëng Viïåt coá chûä “gi”? Khöng biïët cö êëy viïët “giêån húân” thïë naâo?”. Möåt mô nhên khaác cuãa laâng giaãi trñ laåi nhêìm “s”- “x”: “Xinh ra vöën dô hiïìn laânh…”. Khaán giaã àùåt cêu hoãi vui: “Ngûúâi àeåp xinh àeåp tûâ khi múái sinh ra hay cêåy nhúâ dao keáo?”. Phu nhên cuãa àaåo diïîn, nhaâ saãn xuêët maát tay Trêën Thaânh rêët hay bõ nhùåt löîi chñnh taã. Thñ duå cö viïët lúâi caãm ún ngûúâi chõ àaä gûãi cho cö moán phúã ngon nhû sau: “…Em seä trên troång huát hïët nûúác khöng chûâa doåt naâo”. Nhûng Hari Won àûúåc nhiïìu khaán giaã caãm thöng vò cö mang hai doâng maáu Viïåt Nam - Haân Quöëc, sinh ra vaâ lúán lïn úã Haân Quöëc. Ngûúåc laåi, ngûúâi thuã vai “Quyânh buáp bï”, diïîn viïn Phûúng Oanh laåi khiïën khaán giaã lùæc àêìu, khi cö viïët: “Nïëu khöng thay àöíi xa maåc, ta coá thïí laâm sûúng röìng”. Möåt cêu ngùæn àaä vêëp hai löîi chñnh taã: “Sa maåc” bõ biïën thaânh “xa maåc”; “xûúng röìng” bõ biïën thaânh “sûúng röìng”. Chùæc Phûúng Oanh thñch ca khuác “Gioåt sûúng trïn mñ mùæt” cuãa cöë nhaåc sô Thanh Tuâng? TAÅI “ÀÊÌU RA” HAY TAÅI MAÅNG XAÄ HÖÅI? Coá ngûúâi àöí löîi cho giaáo duåc úã nhaâ trûúâng khiïën sai chñnh taã trúã thaânh “höåi chûáng”. Möåt caán böå cuãa möåt viïån nghiïn cûáu úã Haâ Nöåi phaân naân: “Chöî töi àang laâm coá möåt baån töët nghiïåp Àaåi hoåc Luêåt, laåi vûâa hoåc xong thaåc sô, thïë maâ viïët cêu cuá tiïëng Viïåt khöng xong. Chêët lûúång àêìu ra súå thêåt”. Möåt nûä tiïën sô cöng taác taåi Viïån Vùn hoåc kïí chuyïån nhaâ: “Con töi cú baãn khöng sai chñnh taã. Chó sai úã nhûäng chöî baån êëy khöng hiïíu, thñ duå “hûúng hoãa” hay “mùng moåc sau mûa”…”. Phoáng viïn toâ moâ: “Coá phaãi nhúâ cha meå laâm ngaânh nghiïn cûáu vùn hoåc uöën nùæn nïn con trai hiïëm khi sai chñnh taã?”. Baâ cûúâi, àaáp: “Baån êëy tûå àiïìu chónh laâ chñnh. YÁ thûác caá nhên múái quan troång”. Nhûng yá thûác viïët àuáng chñnh taã coá khi cuäng bõ maång xaä höåi laâm lung lay. Coá ngûúâi than thúã: “Maång xaä höåi nhiïìu ngûúâi viïët sai chñnh taã quaá. Xem trïn àoá möåt höìi, giúâ mònh viïët cuäng khöng chuêín chñnh taã nhû trûúác nûäa”. Thúâi maång xaä höåi phaát triïín, ngûúâi ta hay viïët: “Thui” thay cho “Thöi”; “Leám” thay cho “Lùæm”; “Ruâi” thay cho “Röìi”… Coá nhûäng ngûúâi cöë tònh viïët sai chñnh taã kiïíu biïën “gi” thaânh “d” nhû Höì Ngoåc Haâ. Möåt nhaâ thú haâi hûúác bònh luêån: “Soi” chñnh taã trïn maång xaä höåi vêët vaã ngang àïëm caát trïn sa maåc. Anh tûâng “bùæt” àûúåc möåt cêu trïn maång, nhaåi theo möåt cêu haát ùn khaách möåt daåo: “Coân quyá nhau laâ coân sai chñnh taã, chûá töi maâ viïët àuáng laâ baån coi chûâng”. Theo PGS-TS Phaåm Vùn Tònh, sai chñnh taã thûúâng xuêët phaát tûâ hai nguyïn nhên: Do vö tònh hoùåc cöë yá: “Vö tònh sai laâ hiïån tûúång thoái quen. Àùåc biïåt trong trûúâng húåp ngûä nghôa vaâ chñnh taã khöng ài vúái nhau. Theo nguyïn tùæc ngûä êm hoåc, chñnh taã phaãi ài vúái chñnh êm. Àoåc thïë naâo viïët thïë êëy. Nhûng khöng phaãi luác naâo cuäng vêåy. Thñ duå, khöng mêëy ngûúâi uöën lûúäi khi àoåc “trong treão”, “saåch saânh sanh”… Hay “rung rinh” chùèng haån, ngûúâi Haâ Nöåi khöng uöën lûúäi, chó möåt söë vuâng uöën lûúäi. Nïëu cûá chiïíu theo nguyïn tùæc ngûä êm hoåc trong nhûäng trûúâng húåp naây seä bõ viïët sai”. Nguyïn Töíng Thû kyá Höåi Ngön ngûä hoåc Viïåt Nam cuäng àöìng tònh vúái yá kiïën, maång xaä höåi phaát triïín khiïën hiïån tûúång sai chñnh taã nhiïìu hún: “Hoå cöë tònh viïët sai chñnh taã àïí àuâa vui hoùåc löi keáo sûå chuá yá”. Theo öng, àiïìu naây khoá traánh trong thúâi buöíi ngûúâi ngûúâi tham gia thïë giúái aão: “Bêy giúâ ngûúâi ta khöng chó viïët sai chñnh taã àïí taåo sûå khaác biïåt maâ caách noái cuãa ngûúâi ta cuäng khaác ài. Hoå muöën laå hoaá àïí gêy êën tûúång”. Nhûng theo PGS- TS Phaåm Vùn Tònh, cöë tònh viïët sai chñnh taã trong möåt nhoám thò khöng sao nhûng àïí chïë àöå cöng khai ai cuäng àoåc àûúåc laåi gêy phaãn caãm, aãnh hûúãng túái cöång àöìng. Möåt nhaâ vùn nhòn nhêån: Khöng nïn àaánh giaá nùång nïì vúái hiïån tûúång sai chñnh taã. Dûúái goác nhòn cuãa öng: “Ngûúâi bònh thûúâng noái ngoång hay viïët sai chñnh taã coá thïí boã qua, khöng cêìn thiïët “chuyïån beá xeá ra to”. Thêåm chñ coá núi coân laâ vùn hoaá vuâng miïìn”. Nhûng theo PGS-TS Phaåm Vùn Tònh yá thûác viïët àuáng chñnh taã laâ cêìn thiïët: “Sai chñnh taã laâ hiïån tûúång vûâa mang tñnh ngön ngûä, vûâa mang tñnh vùn hoaá. Coá nhiïìu trûúâng húåp viïët sai chñnh taã ngûúâi ta àoåc vêîn hiïíu nhûng thêëy phaãn caãm, thêëy ngûúâi viïët thiïëu ngûä nùng cêìn thiïët, tûâ àoá mêët caãm tònh vúái vùn baãn. Thñ duå, möåt baâi thú hay maâ mùæc möåt löîi chñnh taã, lêîn löån “Tr” vúái “Ch”, “R” vúái “D” àaä laâm aãnh hûúãng chêët lûúång vùn baãn chuyïín taãi”. Nhaâ nghiïn cûáu noái thïm: “Chñnh taã laâ biïíu hiïån ngön ngûä cuãa möåt dên töåc, chûa noái cuãa quöëc gia. Viïët sai chñnh taã seä bõ àaánh giaá chêët lûúång tiïëng dên töåc cuãa anh coá vêën àïì”. Phoáng viïn hoãi: “Möåt söë nhên vêåt laâ ngûúâi cuãa cöng chuáng viïët sai chñnh taã, theo öng hoå nïn laâm gò àïí xoa dõu ngûúâi hêm möå?”. PGSTS Phaåm Vùn Tònh noái: “Theo töi, nïn cêìu thõ khi mùæc löîi chñnh taã vaâ bõ phaát hiïån. Viïåc naây khöng coá gò àaáng xêëu höí. Ai nùæm tay àïën töëi, ai göëi tay àïën saáng? Trong nhûäng nhên vêåt mùæc löîi chñnh taã thò ngûúâi nöíi tiïëng phaãi lûu yá àêìu tiïn vò hoå gêy ra hiïåu ûáng àaám àöng”. n [ NÖNG HÖNÌ G DIÏUÅ ] Nhiïuì ngûúiâ kïu, àocå thêyë nhiïuì löiî chñnh taã trïn sacá h baoá va â manå g qua.á Khöng roä co á phaiã do lûúnå g vùn banã - kï í ca ã àûúcå in, hay àûúcå àûa lïn manå g xa ä höiå - ngayâ canâ g nhiïuì lïn hay khöng? Hay do xuêtë hiïnå nhiïuì ngûúiâ chùm ài “bocá phötë ” nhûnä g ngûúiâ nöií tiïnë g? Hoùcå do giaoá ducå phö í thöng coá vênë àï?ì Vv va â vv… Nhûng roä ranâ g àêy laâ hiïnå tûúnå g xaä höiå - vùn hoaá àaná g noiá . BAOÁ TIÏNÌ PHONG PHATÁ HANÂ H TÊTË CA Ã CACÁ NGAYÂ TRONG TUÊNÌ Sai chñnh taã traân lan - Chuyïån nhoã? Co á ngûúiâ cho rùnç g: Ngayâ nay hiïnå tûúnå g sai chñnh taã co á ve ã phö í biïnë hún trûúcá . PGS.TS Phamå Vùn Tònh, nguyïn Töní g Thû kyá Höiå Ngön ngûä hocå Viïtå Nam, tacá gia ã cuaã nhiïuì cuönë sacá h vï ì ngön ngûä cho rùnç g: “Chûa coá thönë g kï naoâ chûná g thûcå àiïuì ào.á Nhûng vò khöng gian thïí hiïnå vï ì chû ä viïtë hiïnå nay rönå g hún xûa, khöng chó dûnâ g úã viïtë tay nïn camã giacá hiïnå tûúnå g sai chñnh taã nhiïuì , conâ nhiïuì hún hay khöng thò phaiã lamâ thönë g kï”. PGS-TS Phamå Vùn Tònh Mötå sö ë löiî chñnh taã cuaã “sao” Viïtå Mötå sö ë löiî chñnh taã cuaã “sao” Viïtå Nha â vùn tre ã ñt sai chñnh taã hún? Mötå nha â thú lamâ cöng tacá biïn têpå baiâ vú ã cho mötå ênë phêmí vùn chûúng chia seã chuyïnå bïpë nucá trong nghï:ì “Nhiïuì nha â vùn viïtë sai chñnh ta.ã La â ngûúiâ biïn têpå , àocå mötå banã thaoã ma â thêyë nhiïuì löiî chñnh taã nhiïuì khi phatá cauá va â khöng muönë dunâ g nûaä du â ngûúiâ viïtë la â ai. Vúiá vùn chûúng, chñnh taã cunä g quan tronå g nhû kiïnë vùn vêyå . Möiî chû ä àïuì co á mötå nghôa riïng, nïn viïtë sai cunä g co á thï í xem anh la â ngûúiâ khöng hiïuí y á nghôa cuaã chû.ä Co á nha â vùn tûnâ g la â biïn têpå viïn vùn xuöi cuaã tú â baoá chuyïn vïì vùn chûúng conâ sai chñnh ta ã be betá ”. Sau nhiïuì nùm lamâ cöng tacá biïn têpå baiâ vú ã anh nhênå thêyë : “Tònh tranå g sai chñnh taã thûúnâ g thêyë ú ã cacá nha â vùn lúpá trûúcá . Lúpá tre ã hiïnå nay ñt sai chñnh taã nhûng laiå sai ngûä phapá nhiïuì hún”.
RkJQdWJsaXNoZXIy MjM5MTU3OQ==