Chuã nhêåt 16/6/2024 Phoáng sûå Huyïnå Tiïn Phûúcá àûúcå xem la â “thu ã phu”ã trêmì hûúng, nhiïuì nhêtë laâ ú ã cacá xa ä Tiïn My,ä Tiïn Canã h, Tiïn An. Nghïì xoi trêmì (chï ë tacá trêmì ) àûúcå hònh thanâ h tû â lêu, gùnæ bo á vúiá ngûúiâ dên nhiïuì àúiâ . KY  CÖNG XOI DOÁ TÒM TRÊMÌ Trêmì hûúng coá trong cêy doá bêuì , àûúcå hònh thanâ h tû â vïtë thûúng cuaã cêy. Taiå nhûnä g núi cêy doá bõ thûúng, nhûaå chayã ra nhû mötå cú chï ë tû å baoã vï,å lamâ lanâ h vïtë thûúng. Sau hanâ g chucå nùm tñch tuå búiã thúiâ gian, nùnæ g va â gio á kïtë taoå thanâ h trêmì . Nhûng khöng phaiã cêy do á bêuì naoâ cunä g thï,ë trong rûnâ g tû å nhiïn caã nghòn cêy múiá àûúcå mötå cêy co á “löcå trêmì ”. Trêmì tûå nhiïn quyá va â hiïmë , gia á lïn àïnë vaiâ trùm àïnë ca ã ty ã àönì g nïn coá thúiâ ngûúiâ ta bêtë chêpë àï í vaoâ rûnâ g kiïmë tòm. Khi trêmì tû å nhiïn ngayâ canâ g khan hiïmë , nhiïuì ngûúiâ bùtæ àêuì trönì g cêy doá bêuì lamâ trêmì nhên taoå . Cêy doá bêuì khi àûúcå 10 nùm tuöií trú ã lïn thò àucå lö î trïn thên, búm men taoå trêmì , sau 1 nùm nûaä thò co á thï í thu hoacå h. Cêy khi mua vïì traiã qua nhiïuì cöng àoanå xe,ã gotå , àucå tóa àï í lö å ra nhûnä g súiå trêmì li ti êní sêu trong thên cêy, ngûúiâ trong nghïì goiå ào á la â “xoi trêmì ”. Xa ä Tiïn My ä (huyïnå Tiïn Phûúcá , Quanã g Nam) hiïnå co á khoanã g 500 ngûúiâ lamâ trêmì . Nghï ì xoi trêmì lùmæ cöng phu. Àïí ra mötå sanã phêmí phaiã qua nhiïuì cöng àoanå xe,ã àucå , xoi, tóa, maiâ , àaná h boná g. Tuyâ vaoâ thï ë cêy, ngûúiâ thú å phên loaiå trûúcá lucá maiâ , àucå . Phênì gö î mauâ trùnæ g maiâ ra àûúcå phúi lïn nêu tinh dêuì hoùcå xay bötå lamâ nhang. Trêmì hûúng tûcá phênì gö î mauâ àen co á thï í àï í nguyïn khöië taoå thï ë hoùcå cùtæ miïnë g nho ã àï í baná , hoùcå lamâ vonâ g tay, vonâ g cö í tû.â Àï í lêyë àûúcå mötå ky á trêmì hûúng ngûúiâ thú å phaiã kyâ cöng àucå , tóa, lênì theo tûnâ g macå h dêuì li ti êní trong loiä gö î bïn trong. Cú sú ã sanã xuêtë trêmì hûúng cuaã anh Vo ä Hoanâ g Sún ò êmì tiïnë g àucå , cûa xuyïn trûa. Öng chuã cú sú ã 34 tuöií vúiá hún 10 nùm trong nghïì àang cùmå cuiå tóa tûnâ g khucá gö î do á bêuì . Anh noiá nghï ì nayâ àoiâ hoiã trûúcá hïtë la â phaiã biïtë chõu kho,á tó mêní . Miïnå g noiá , àöi tay anh vûaâ kheoá leoá tóa tûnâ g lúpá gö î monã g, lênì trong cacá höcë , mùtæ gö î cho àïnë khi lö å ra nhûnä g súiå li ti mauâ àen - àoá la â trêmì hûúng. “Ngoaiâ tó mêní thò tay phaiã deoã , kheoá nïuë khöng thò lamå vaoâ la â mêtë tiïnì triïuå nhû chúi. Ngöiì lêu thò moiã , mïtå , buönì ngu ã nhûng xoi àïnë lucá lö å trêmì ra la â tónh liïnì . Canâ g lamâ canâ g ham, ngöiì xoi xuyïn trûa, xuyïn töië ”, anh Sún noiá . Trong lucá chönì g ngöiì xoi tóa trêmì thò vú å anh - chõ Nguyïnî Thõ My ä Diïmî livestream baná hanâ g, goiá , xïpë cacá sanã phêmí àï í ship ài cacá núi. Chõ noiá , thúiâ àaiå 4.0 nïn viïcå tòm va â mú ã rönå g thõ trûúnâ g dï î hún. Ngoaiâ livestream, chõ àùng baná sanã phêmí thöng qua manå g xa ä höiå facebook, zalo. Sanã phêmí trêmì Tiïn Myä nay co á mùtå khùpæ núi trïn caã nûúcá , vaâ xuêtë khêuí sang Trung Quöcë . “Àêy la â nghï ì cho thu nhêpå kha,á nghï ì cha truyïnì con nöië nïn ai nêyë àïuì rêtë lûu têm giûä chû ä tñn múiá bamá tru å àûúcå vúiá nghï”ì , chõ Diïmî chia se.ã HÊPË LÛCÅ TÛ Â TRÊMÌ Cú sú ã sanã xuêtë trêmì hûúng Mai Lônh nùmç trïn mùtå tiïnì con àûúnâ g liïn xaä thuöcå thön Tiïn Phuá Têy, xa ä Tiïn My ä rönå ranâ g tiïnë g cûa, àucå . Chu ã cú sú,ã anh Àö î Phamå Ngocå Lônh àang cùmå cuiå xoi tóa göcë cêy do á bêuì . Öng chu ã tre ã kha á cúiã mú ã chia se ã khi chuná g töi ngoã y á muönë tòm hiïuí thöng tin vï ì nghï ì chï ë tacá trêmì canã h. 38 tuöií , anh Lônh coá 15 nùm trong nghïì xoi trêmì . Anh noiá rùnç g mònh may mùnæ khi àûúcå bö ë vú å truyïnì nghï,ì röiì gùnæ bo á àïnë nay. Hiïnå , hai vúå chönì g àa ä múã àûúcå cú sú ã sanã xuêtë trêmì hûúng Mai Lônh va â taoå viïcå lamâ cho nhiïuì lao àönå g àõa phûúng. Khu àêtë rönå g, mötå bïn la â gian hanâ g trûng bayâ sanã phêmí vúiá àu ã loaiå , àu ã gia.á Àùtæ nhêtë la â sanã phêmí lamâ tû â trêmì tûå nhiïn coá gia á tû â vaiâ chucå àïnë vaiâ trùm triïuå àönì g. Sanã phêmí tû â trêmì nhên taoå re ã hún, cú ä vaiâ trùm nghòn àïnë vaiâ triïuå àönì g. Àï í phu â húpå nhu cêuì thõ trûúnâ g, ngûúiâ ta cunä g sanã xuêtë phong phuá cacá mêuî ma ä tû â trêmì canã h, vonâ g tay, vonâ g cö,í nhang, nuå xöng… Khoanã h sên rönå g phña trûúcá thò chêtë àêyì nhûnä g cêy doá bêuì , co á cêy conâ nguyïn, coá cêy vûaâ xe.ã Chó tay vaoâ àönë g cêy conâ chêtë àönë g, anh noiá , trong àoá coá thï í co á tiïnì ty ã nhûng coá thï í chó vaiâ chucå triïuå àönì g tuyâ lûúnå g trêmì chûaá trong thên cêy. Ca ã chucå nùm trong nghïì anh cunä g nïmë traiã khöng ñt camã xucá buönì - vui möiî lênì truná g hay thua àêmå vò trêmì . Co á khi lúiâ mêyë chucå àïnë ca ã trùm triïuå àönì g nhûng xui mua phaiã cêy khöng coá trêmì hoùcå lûúnå g trêmì rêtë ñt thò löî lúná . Múiá àêy, anh mua löî trùnæ g cêy doá bêuì gia á 40 triïuå àönì g vò cêy mua vïì nhûng khi xeã ra àï í xoi thò lûúnå g trêmì rêtë ñt, khöng àuã ngayâ cöng nïn àanâ h bo.ã Nhûng buâ laiå trûúcá ào,á anh thu laiä gênì 100 triïuå àönì g sau khi mua mötå cêy do á trêmì . “Nghï ì nayâ la â vêyå , truná g cunä g àêmå ma â lö î cunä g khöng ñt. Nhûng lamâ röiì ham lùmæ , chûâ nghe ai coá cêy do á bêuì baná la â chayå liïnì ”, anh noiá . Nghï ì lamâ trêmì hûúng khiïnë nhiïuì ngûúiâ àöií àúiâ , mua nha,â mua xe nïuë truná g nïn taoå hêpë lûcå lúná . Giúiá lamâ nghï ì lêu nay rêm ran cêu chuyïnå mötå ngûúiâ ú ã thõ trênë Tiïn Kyâ vûaâ laiä ngotá mötå ty ã àönì g nhú â “truná g” trêmì ky â nam. “Kinh nghiïmå mötå phênì , nhûng mötå phênì cunä g nhú â hïn xui, may mùnæ . “Nhêtë ky â nhò böng”, nïuë gùpå trêmì kyâ nam hay trêmì böng thò àöií àúiâ mêyë chöcë ” - anh Lônh haoâ hûná g. Mêyë nùm nay àï í öní àõnh hún nguönì thu nhêpå anh kïtë húpå chï ë tacá sanã phêmí tû â trêmì nhên taoå . Anh cho hay hiïnå sú ã hûuä 100 cêy do á bêuì àa ä àucå lö î tiïm men àûúcå 5 thaná g, àúiå 5 thaná g nûaä se ä cho thu hoacå h. Con àûúnâ g liïn xa,ä rêtë nhiïuì cú sú ã sanã xuêtë trêmì hûúng docå hai bïn. Tiïnë g cûa, àucå ò êmì , thoang thoanã g muiâ thúm. Gheá cú sú ã sanã xuêtë trêmì hûúng cuaã anh Nguyïnî Xuên Sún (34 tuöií ) laâ mötå trong xûúnã g quy mö lúná trong xa.ä Anh cho hay, hiïnå cú sú ã chu ã yïuë baná só cho cacá àaiå ly á ú ã nhiïuì núi trong caã nûúcá . Cú sú ã cunä g taoå cöng ùn viïcå lamâ thûúnâ g xuyïn cho hanâ g chucå lao àönå g àõa phûúng. Chiïuì töië , öng Voä Àònh Trung (53 tuöií ) vênî àang tóa nötë khucá cêy do á bêuì . Öng Trung bõ têtå ú ã chên ài laiå kho á khùn, àöií laiå co á àöi tay kheoá leoá nïn suötë 10 nùm nay sönë g tötë vúiá nghï ì xoi trêmì . Öng cho hay, thu nhêpå khoanã g 7 triïuå àönì g/ thaná g, àûúcå lamâ gênì nha.â Nhiïuì ngûúiâ trûúcá tha hûúng cacá núi àï í mûu sinh, nay cunä g trú ã vï ì quï lamâ trêmì . Chu ã tõch UBND xaä Tiïn My ä Vo ä Kim Chung phênë khúiã khi ngûúiâ dên àõa phûúng coá thu nhêpå kha á búiã nghï ì xoi trêmì . Trûúcá kia ngûúiâ dên vaoâ sêu trong rûnâ g àï í tòm trêmì nhûng giúâ rêtë hiïmë do ào á nghï ì chï ë tacá tû â trêmì nhên taoå àang laâ xu hûúná g chñnh vaâ rêtë coá tiïmì nùng. Nghïì nayâ hònh thanâ h lêu àúiâ , truyïnì àúiâ cha sang con. Hiïnå xa ä co á khoanã g 10 cú súã chï ë tacá trêmì canã h vúiá khoanã g 500 ngûúiâ chiïmë khoanã g 1/4 dên sö ë trong xaä àang theo nghï,ì nhiïuì ngûúiâ àöií àúiâ nhú â lamâ trêmì .n [ HOAI VÙN ] Ruãi may nghïì xoi trêìm “Nhiïuì ngûúiâ truná g trêmì àöií àúiâ , mua nha,â mua xe nhûng khöng phaiã lucá naoâ cunä g may, nïuë ruiã mua phaiã cêy “rönî g” trêmì thò cunä g lö î nùnå g vò giaá möiî cêy phaiã tû â vaiâ chucå àïnë ca ã trùm triïuå àönì g. Nghïì nayâ lö î cunä g lúná nhûng gùpå may thò truná g àêmå nïn ham, nghe tin úã àêu baná do á trêmì la â chayå liïnì ” – anh Àö î Phamå Nhêtë Lônh, chuã mötå cú sú ã sanã xuêtë trêmì hûúng ú ã xa ä Tiïn My,ä huyïnå Tiïn Phûúcá (Quanã g Nam), hanâ g chucå nùm gùnæ bo á vúiá nghï ì xoi trêmì , chia se.ã 4 Sanã phêmí chï ë tacá tû â trêmì tû å nhiïn coá gia á cao tû â vaiâ chucå triïuå àïnë vaiâ trùm triïuå àönì g BAOÁ TIÏNÌ PHONG PHATÁ HAN H TÊTË CA à CACÁ NGAY TRONG TUÊNÌ Ngûúiâ thú å xoi trêmì traiã qua nhiïuì cöng àoanå cöng phu, tó mó “Nghïì naâ y cöng viïå c nheå nhaâ ng nhûng cho thu nhêå p khaá . Trûúá c kia giúá i treã ài caá c núi tha hûúng mûu sinh nay coá xu hûúá ng trúã vïì quï khúã i nghiïå p, lêå p nghiïå p tûâ trêì m. Nhiïì u ngûúâ i treã phaá t huy àûúå c sû å nhaå y beá n, têå n duå ng cú höå i, aá p duå ng cöng nghïå nïn giaâ u lïn, àöí i àúâ i. Tuy nhiïn àa phêì n àang laâ m theo hûúá ng tûå phaá t, chûa coá húå p taá c xaä àïí höî trúå , thuá c àêí y lêî n nhau cuä ng nhû taå o tiïë ng vang cho thûúng hiïå u, nïn àêy laâ baâ i toaá n àõa phûúng àang tòm caá ch giaã i”. Chu ã tõch UBND xaä Tiïn My ä VO Ä KIM CHUNG Nhûnä g cêy doá bêuì múiá àûúcå mua vï ì gia á tû â vaiâ chucå triïuå àönì g nhûng truná g hay thua vênî la â mötå êní sö ë Mötå trong nhûnä g cöng àoanå xoi trêmì
RkJQdWJsaXNoZXIy MjM5MTU3OQ==