7h40 sáng 25/4, đường Đỗ Xuân Hợp (quận 9) bị ùn tắc. Dòng phương tiện, trong đó chủ yếu là xe máy len lỏi, cố hướng ra ngã tư Bình Thái bằng cách lấn sang phần đường ngược chiều. Ở chiều ngược lại, các phương tiện bị chiếm mặt đường, không lưu thông được nên dồn ứ, gây ra tình trạng “thắt cổ chai” ở hai đầu.
Để thoát khỏi đám đông, nhiều xe máy đánh liều, cắt ngang đầu các phương tiện khác để rẽ vào đường số 212, đường Đinh Củng Viên ra đường Tây Hoà để thoát ra ngã tư MK.
Đường số 212 thẳng tắp, vừa được nâng cấp mở rộng một đoạn, được tráng xi măng phẳng phiu nên nhiều người dân chọn làm nơi tập thể dục, đi bộ buổi sáng. Nơi này còn có hàng chục phòng trọ, nhiều trẻ nhỏ chơi đùa, đặc biệt, đoạn từ đường Đinh Củng Viên ra đường Tây Hoà khá nhỏ hẹp. Dòng xe máy từ đường Đỗ Xuân Hợp chạy vào gây bất an cho nhiều người dân đang sinh sống trong hẻm.
Chị Hồng (31 tuổi, bán tạp hoá) lo lắng: “Vào hẻm mà họ không giảm tốc độ, chạy cứ như bị ma đuổi. Mới hôm qua, hai cậu thanh niên đi xe Wave va vào một đứa bé. Xe máy va quẹt tại giao lộ 212 –Đinh Củng Viên xảy ra như cơm bữa”.
Xa lộ Hà Nội rộng thênh thang. Phần đường dành cho xe 2-3 bánh gồm hai làn nhưng hướng lưu thông từ quận Thủ Đức vào quận Bình Thạnh sáng nào cũng đông nghẹt, xe lưu thông với tốc độ rùa. Trong khi đó, phần đường dành cho ô tô khá thông thoáng. Nhiều người đi xe máy liều lĩnh cho xe lách ra ngoài dãi phân cách bê tông để lưu thông trên làn đường dành cho ô tô, bất chấp ô tô lưu thông trên cung đường này hầu hết là xe đầu kéo container và xe tải.
Ông Tuấn (41 tuổi, tài xế công ty vận tải Công Thành) bức xúc: “Người ta lên án lái xe container tụi tui là “hung thần”. Đúng là có một số lái xe còn xem thường tính mạng người đi đường nhưng cứ thử ôm vô lăng một ngày sẽ hiểu. Nhiều hôm tim muốn rớt ra khỏi lồng ngực. Đang chạy ngon lành bất thình lình xe máy từ phía sau vọt lên cắt ngang đầu, thắng muốn lật xe. May mà tui thận trọng, chạy rất chậm. Xe đầu kéo trọng tải lớn, quán tính cũng rất lớn, đạp thắng phải lết một đoạn mới dừng lại được”.
Lượng xe máy đăng ký mới tăng “nóng”
Theo ông Nguyễn Ngọc Tường, Phó ban chuyên trách Ban An toàn giao thông TPHCM, bình quân mỗi ngày, TPHCM có thêm 1.000 xe gắn máy và 180 ô tô (thậm chí có ngày có 250 ô tô) đăng ký mới. Với số lượng xe đăng ký mới tăng “nóng” hơn 1.200 xe/ngày, TPHCM đang phải đối mặt với rất nhiều áp lực, đặc biệt là ùn tắc và tai nạn giao thông.
Ông Tường cho rằng kẹt xe tăng đột biến có nhiều nguyên nhân, trong đó có nguyên do số lượng phương tiện tăng quá cao. “Hiện nay lượng phương tiện giao thông tăng chóng mặt. Chỉ cần đậu xe ngoài đường chứ không cần chạy thì đã ùn rồi. Cộng với công tác quản lý địa bàn chưa ngon lắm khiến ùn tắc giao thông gia tăng”, ông Tường nhận định.
Theo thống kê của Phòng Cảnh sát giao thông đường bộ - đường sắt Công an TPHCM, thành phố là địa phương có số lượng phương tiện giao thông cao nhất nước với hơn 7,6 triệu xe các loại. Nếu tốc độ đăng ký mới xe cá nhân vẫn duy trì, đến năm 2020 TP.HCM có trên 1 triệu ô tô. Ít nhất phải tăng diện tích mặt đường lên gấp đôi mới có thể đáp ứng nhu cầu đi lại của người dân TP. Tuy nhiên, nguồn vốn đầu tư hạ tầng giao thông luôn thiếu. Ngân sách thành phố chỉ đáp ứng 30% nhu cầu xây dựng cầu, đường.
Lời lên án gáy gắt của chuyên gia giao thông
Tại hội thảo kiểm soát nhu cầu sử dụng xe cá nhân trên địa bàn TPHCM - Thực trạng và giải pháp, PGS.TS Phạm Xuân Mai (nguyên trưởng khoa Kỹ thuật Giao thông - ĐH Bách Khoa TPHCM) cho biết xe máy là thủ phạm gây kẹt xe, tai nạn giao thông. Mỗi năm cả nước có hơn 8.000 người chết và hàng chục nghìn người bị thương vì tai nạn giao thông, trong đó, 71% là do xe máy, tương đương với 43 vụ máy bay rơi.
Theo ông Mai, TPHCM hiện nay có tỷ lệ xe máy cao nhất thế giới: 910 xe máy/1.000 dân. Mỗi năm tại TPHCM tăng từ 400.000-450.000 xe gắn máy, khiến ùn tắc giao thông càng trở nên trầm trọng. Khác với ô tô con, xe máy hoạt động rất “cá nhân”, hầu như không tuân thủ các luật giao thông. Xe máy hoạt động như “một con ngựa sắt chạy rông”. Xe máy đang gây ra nhiều bất tiện, bất lợi và thiệt hại đối với cộng đồng.
Ngoài ra, các chuyên gia tính toán tổng thiệt hại hàng năm do xe máy gây ra là hơn 6,1 tỷ USD, chiếm 13,4% GDP của TPHCM. Thực trạng này kéo lùi sự phát triển của TP từ 7-8%. Xe máy gián tiếp làm giảm đà phát triển của TPHCM.
“Không nên xem xe máy là phương tiện giao thông. Xe máy chỉ tiện cho cá nhân song gây thiệt hại rất lớn cho xã hội. Trung Quốc đã cấm xe máy ở các thành phố lớn và họ đã cho thấy đó là cách làm đúng đắn. Các nơi khác như Hong Kong, Singapore, Myanmar cũng đã làm. Nên giảm nguồn cung, không nhập khẩu xe máy. Đồng thời ngừng phát triển công nghiệp xe máy, tăng phí mua mới, thu phí cao đối với người sở hữu từ 2 xe máy trở lên”, ông Mai đề xuất.
Nhanh như ô tô nhưng thô sơ... như xe đạp
TS kinh tế Lương Hoài Nam cho biết theo quy hoạch đến năm 2020, cả nước có 36 triệu xe máy nhưng hiện đã hơn 45 triệu chiếc, mỗi năm tiếp tục tăng 3 triệu xe. Sự bùng nổ xe máy ở Việt Nam là thất bại của chính quyền trong việc phát triển giao thông công cộng.
“Xe máy chưa bao giờ được coi là phương tiện giao thông an toàn và tiện nghi. Nó nhanh như ô tô nhưng thô sơ như xe đạp. Xe máy là khắc tinh và không thể “chung sống” hòa bình với xe buýt trên một làn đường nên chỉ có thể chọn một trong hai”, ông Nam nói.
