Mùa Xuân đến, những bản làng người Mông trên triền núi cao ở các huyện như Phù Yên, Bắc Yên của Sơn La như bừng tỉnh sau giấc ngủ Đông nhờ sắc đào Tây Bắc rực rỡ.

Đến nhà đồng bào người Mông, người Thái nào mùa này, ai ai cũng dễ dàng bắt gặp những gốc đào cổ thụ đang khoe sắc.

Thân đào Tây Bắc vững chãi, tràn trề nhựa sống như những chàng trai người Mông, người Thái tuổi 18, 20. Hoa đào dịu dàng, e ấp như gò má ửng hồng của người thiếu nữ người Mông, người Thái.

Theo già Sồng A Phông (88 tuổi, trú xã Mường Thải, huyện Phù Yên, Sơn La), đào Tây Bắc có đặc điểm là loại cánh đơn, mỗi bông hoa có 5 cánh, hoa nở bền, thân đào có rêu mốc tự nhiên.

Nhờ vẻ đẹp đặc biệt không loài hoa nào có được, mà vài năm gần đây đào Tây Bắc được chuyển từ Sơn La về bày bán tại Hà Nội và đều có tem xác nhận nguồn gốc xuất xứ, phân biệt với các loại đào khác.

Cũng theo già Phông, từ bao đời nay, bà con người Mông của ông đã coi cây đào là người bạn của gia đình và bản làng. Cứ khi nào hoa đào nở bà con biết mùa Xuân đã về, chuẩn bị lên rẫy trồng vụ ngô, vụ lúa mới.

Bên cạnh hoa đào, hoa mận cũng được coi là biểu tượng mùa Xuân của người Tây Bắc. Cánh hoa mận trắng tinh khôi ở Tà Xùa (huyện Bắc Yên) được ví như nàng công chúa của núi rừng, vừa e ấp dịu dàng, vừa tỏa sáng long lanh trong buổi sớm mai.

Ngoài hoa đào, hoa mận, đến bản người Mông mùa Xuân, còn bắt gặp hình ảnh những chiếc váy hoa của các bà, các chị người Mông được đem ra phơi trên hàng rào.

Mùi thơm ngậy từ chõ xôi nếp nương trên bếp than hồng hay nồi thịt lợn đầy ắp để chờ đón những người con đi lấy chồng hay làm ăn xa trở về đoàn viên.

Thiếu nữ Mông xúng xính váy áo dắt nhau đi chơi hội.