Thành công từ chương trình sát thủ không người lái Reaper và Predator đã cho thấy giá trị sử dụng cao của các máy bay không người lái (UAV). Tuy nhiên, Reaper gặp hạn chế về trần bay, tải trọng vũ khí và không có khả năng tàng hình.
Reaper hay Predator chỉ phát huy tác dụng ở những khu vực không có mối đe dọa về phòng không. Chúng chỉ thích hợp cho nhiệm vụ chống khủng bố, tấn công các cứ điểm nhỏ lẻ, hay các mục tiêu giá trị cao. Hệ thống UAV Predator và Reaper được vận hành chủ yếu bởi Không quân Mỹ và Cơ quan Tình báo trung ương (CIA).
Hiệu suất chiến đấu ấn tượng của Reaper đã thúc đẩy các nhà hoạch định quân sự Hải quân Mỹ phát triển UAV mới có thể cất, hạ cánh từ tàu sân bay, khả năng mang tải trọng vũ khí lớn cùng tính năng tàng hình để xâm nhập những khu vực có mạng lưới phòng không dày đặc.
Chương trình được gọi là “Trình diễn Hệ thống Chiến đấu Không Người lái trên tàu sân bay” (UCAS-D). Máy bay được chỉ định X-47B. Chương trình được thực hiện với sự tài trợ của Cơ quan Nghiên cứu các Dự án Quốc phòng Tiên tiến (DARPA). Tập đoàn Northrop Grumman đảm nhận vai trò nhà thầu chính.
X-47B được phát triển trên cơ sở Pegasus X-47A – một chương trình thử nghiệm máy bay tấn công không người lái của Hải quân Mỹ, nhưng không được thông qua. Quá trình phát triển X-47B được bắt đầu từ năm 2007. Bộ chỉ huy Hệ thống Hàng không Hải quân (NAVAIR) đã ký hợp đồng với tập đoàn Northrop Grumman phát triển 2 mẫu thử nghiệm trong chương trình UCAS-D.
Chương trình UCAS-D sẽ mở đường cho sự phát triển Hệ thống Trinh sát – Tấn công Không người lái phóng từ Tàu sân bay (UCLASS) trong tương lai.
Cuộc cách mạng UAV
Theo Naval Technology, X-47B có thiết kế kiểu “cánh dơi” và không có cánh đuôi đứng. Thiết kế khí động học của máy bay được cho là có khả năng tàng hình cao. Khoang vũ khí bên trong thân có khả năng mang theo 2 tấn bom, tên lửa các loại.
X-47B thuộc loại UAV thông minh bán tự động. Máy bay được trang bị hệ thống trí tuệ nhân tạo có khả năng tự động điều khiển chuyến bay phù hợp với môi trường xung quanh. Đường bay được lập trình sẵn và mọi hoạt động được giám sát bởi phi công trên mặt đất.
 |
Mẫu thử nghiệm X-47B hạ cánh trên boong tàu sân bay USS George HW Bush (CVN-77) vào ngày 10/7/2013. Ảnh: Hải quân Mỹ.
Máy bay được lắp hệ thống cảm biến quang – hồng ngoại (EO/IR) tối tân, radar hiện đại có khả năng mở khẩu độ tổng hợp để lập bản đồ mặt đất, tính năng chuyển tiếp chỉ thị mục tiêu mặt đất (GMTI), cảm biến chỉ thị mục tiêu hàng hải (MMTI), biện pháp hỗ trợ điện tử (ESM).
Một trong những điểm khác biệt của X-47B so với những UAV khác là nó được trang bị hệ thống điều khiển cầm tay độc đáo. Việc cất, hạ cánh từ tàu sân bay đòi hỏi những yêu cầu kỹ thuật rất cao. Mỗi lần cất cánh phi công phải phối hợp ăn ý với các nhân viên điều khiển nhằm đồng bộ hóa tốc độ của phi cơ với máy phóng để đưa máy bay lên không trung.
Khi hạ cánh, phi công cần quan sát mặt boong để điều khiển máy bay móc thành công vào cáp hãm đà. Hệ thống điều khiển cầm tay sẽ cho phép phi công ra trực tiếp trên mặt boong để quan sát, qua đó điều khiển máy bay thuận lợi hơn.
Người ta trang bị X-47B vòi tiếp nhiên liệu trên không có thể thu vào hoặc mở ra để tiếp nhiên liệu giúp mở rộng phạm vi hoạt động. Hiện tại, X-47B là máy bay không người lái duy nhất trên thế giới thực hiện thành công việc tiếp nhiên liệu trên không.
Máy bay được trang bị động cơ phản lực Pratt & Whitney F100-PW-220U, tốc độ khoảng 950 km/h, phạm vi hoạt động 4.000 km, trần bay 12,1 km.
Cỗ máy chiến đấu của tương lai
Mẫu thử nghiệm X-47B mang tên AV-1 cất cánh lần đầu vào ngày 4/2/2011 tại căn cứ không quân Edwards. Mẫu thử nghiệm AV-2 cất cánh lần đầu vào ngày 22/11/2011. Hai mẫu thử nghiệm đã thực hiện khoảng 50 lần cất hạ cánh tại căn cứ Edwards. Từ tháng 11/2012, X-47B được triển khai lên tàu sân bay USS Harry S. Truman (CVN-75) để đánh giá sự tương thích của máy bay với các hệ thống liên quan.
 |
X-47B là máy bay không người lái đầu tiên trên thế giới có khả năng tiếp nhiên liệu trên không. Ảnh: Hải quân Mỹ.
Ngày 14/5/2013, X-47B thiết lập cột mốc quan trọng khi lần đầu cất cánh thành công từ máy phóng trên tàu sân bay USS George HW Bush (CVN-77). Đến ngày 22/4/2015, X-47B tiếp tục đi vào kỷ lục hàng không thế giới khi trở thành máy bay không người lái đầu tiên tiếp nhiên liệu trên không thành công.
Mẫu thử nghiệm X-47B đã chứng minh sự trưởng thành của các công nghệ điều khiển từ xa áp dụng vào hệ thống hoạt động phức tạp trên tàu sân bay. Máy bay không người lái hoàn toàn có thể cất cánh từ tàu sân bay mang theo những vũ khí hiện đại nhất. Tính năng tàng hình cho phép nó đột nhập những khu vực được bảo vệ kỹ càng nhất.
Tháng 4/2015, Hải quân Mỹ tuyên bố kết thúc chương trình X-47B để mở một cuộc đấu thầu phát triển Hệ thống Trinh sát – Tấn công Không người lái phóng từ Tàu sân bay (UCLASS). Những công nghệ từ chương trình X-47B sẽ được áp dụng cho mẫu UCLASS mới được gọi là X-47C.
X-47C sẽ có khả năng mang theo tải trọng vũ khí tới 4,5 tấn cùng hệ thống cảm biến tinh vi hơn. Các chuyên gia quân sự tin rằng, X-47C sẽ định hình chiến thuật tác chiến trên không trong tương lai. Khi đó, chiến trường sẽ là cuộc đối đầu giữa những “sát thủ không người lái”.
