Làng Phạm Pháo (xã Hải Minh, huyện Hải Hậu, tỉnh Nam Định) là nơi sản xuất và sửa chữa kèn đồng duy nhất trên cả nước.

Gia đình ông Nguyễn Văn Cường có công lớn trong việc hình thành làng kèn đồng Phạm Pháo. Người đầu tiên đặt nền móng cho nghề này ở làng là ông Nguyễn Văn Biên (bố ông Cường) từ những năm 1950.

Theo lời kể của ông Cường, ban đầu, những chiếc kèn đồng đều phải mua từ nước ngoài. Gắn bó với chiếc kèn đồng thời gian dài khiến người dân nơi đây tự mày mò học sửa kèn, rồi làm kèn đồng, dần dần hình thành nghề làm kèn đồng ở làng Phạm Pháo.

"Điểm riêng của nghề làm kèn đồng Phạm Pháo là hầu hết công đoạn đều được thực hiện thủ công. Những ống đồng được cán phẳng, gò tay thành một chiếc kèn và chỉ sử dụng máy uốn tự chế, máy tiện cho các chi tiết và công đoạn khó", ông Cường chia sẻ.

Trước kia đồng được lấy từ vỏ đạn, mâm đồng. Nhiều thợ thủ công trong làng dễ dàng làm các công việc như bảo dưỡng, chế tác bộ phận kèn.…

Công đoạn phức tạp nhất là làm kín để kèn đạt độ chính xác cao về âm. Chất liệu làm kèn chủ yếu bằng đồng, mạ crom, vàng, bạc…tuỳ đơn đặt hàng.

Anh Nguyễn Trung Kiên (23 tuổi, con út ông Cường) tiếp xúc với nghề từ năm 10 tuổi. Hiện tại, anh Kiên thành thạo các công đoạn sửa chữa cũng như sản xuất kèn đồng. Anh Kiên tâm sự, sửa kèn hay làm kèn đều không khó, cái khó là người thợ có đủ sự kiên trì và đam mê hay không.

Các công đoạn chế tác đều do người thợ tự nghiên cứu nhưng chất lượng của những chiếc kèn luôn được đánh giá cao.

Có 15 loại kèn gia đình có thể làm, nhưng những loại kèn thường xuyên được đặt hàng là: Clarinet, Saxophones, Trumpet, Alto Saxophones, Trombone, Baritone, Bass, Tubas… Trước kia kèn đều được mua ở nước ngoài như Pháp, Đức, Mỹ, Nga, Nhật Bản.

Thông thường mỗi chiếc kèn Tây có từ 180 đến 250 chi tiết.

Các loại kèn đồng giống nhau ở điểm đều có bộ hơi gồm 3 quả pháo, mỗi quả có 6 lỗ tạo ra các nốt nhạc. Đây là bộ phận quan trọng nhất của kèn và rất hay hỏng. Phải là người thợ lành nghề mới chỉnh được pháo.

"Một năm sản xuất được 10-20 cây kèn. Ngày nay nguyên vật liệu làm kèn sẵn có nên không mất công và vất vả" ông Cường cho biết.