Về làng câu cá ngừ đại dương lớn nhất Ðông Nam Á

Tỷ phú từ câu cá ngừ

Trở lại làng Thiện Chánh 2 vào những ngày cuối năm 2018, chúng tôi bị “choáng” bởi khắp nơi là nhà lầu tiền tỷ đồng mọc san sát nhau. Hỏi thì người dân cho biết đều là nhà, “biệt phủ” của thợ câu cá ngừ đại dương. Có những thợ câu bây giờ đã mở cửa hàng, Cty thủy sản, xưởng đóng tàu hoặc làm chủ cả đội tàu câu cá bò gù từ 8-10 chiếc, với hàng trăm lao động. Lão ngư Nguyễn Thanh Xê (55 tuổi, thôn Thiện Chánh 2), nói: “Nhờ việc ra biển câu cá ngừ đại dương mà mấy năm nay thợ câu Thiện Chánh 2 trở nên giàu có, xây dựng nhà lầu, biệt thự nhiều hơn”.

Ông Xê kể rằng Thiện Chánh có truyền thống hàng trăm năm về nghề câu. Trước đây, bà con chủ yếu câu giàn, kéo trục ròng rọc. Mỗi tàu ra biển với 1.000 lưỡi câu, chuyên săn cá nhám (còn gọi là cá mập cáo), loài cá mà người ta mệnh danh là “chúa biển” hay “cọp biển”. Về sau, nhận thấy nghề này bấp bênh và nguy hiểm nên lớp trẻ không còn theo đuổi nữa và dần bén duyên với nghề câu bò gù - cá ngừ đại dương.

Khi ngành thủy sản phát triển, phương tiện, trang thiết bị đánh bắt dần hiện đại. Nghề câu cá ngừ đại dương dần bước vào thời hoàng kim nhất và trở thành nghề vua ở biển. Nếu khoảng 10 năm trước, đếm hết làng biển Thiện Chánh chỉ trên dưới 100 chiếc tàu câu cá ngừ đại dương, thì 5 năm trở lại đây, con số này đã lên tới 1.000 tàu, được coi là làng câu cá ngừ đại dương lớn nhất Đông Nam Á.

Lão ngư Nguyễn Thanh Xê dẫn chứng: “Trước đây, chúng tôi đi biển cũng hay gặp các ngư dân của Philippines, Thái Lan, Malaysia, Campuchia, Brunei… mới biết nước bạn không biết câu cá ngừ đại dương như mình. Ngư dân ở nước họ đánh bắt rất hạn chế. Nói trắng ra là họ không giỏi bằng mình được. Có người nói, Thiện Chánh 2 là ngôi làng câu cá ngừ đại dương lớn nhất Đông Nam Á không phải là không có cơ sở”.

Cách đây khoảng 20 năm, con tàu của ông Nguyễn Thanh Hồng (57 tuổi, thôn Thiện Chánh 2) vượt biển đi săn “cọp biển”. Đêm xuống, các thợ câu bắt đầu thả neo, hạ cần, nhập cuộc câu đêm. Cả ngàn lưỡi câu to như đầu đũa thả vào lòng biển thì “bất ngờ” cuộc đời gia đình ông và các thợ câu thay đổi từ giây phút ấy.

“Đêm đó, tàu tôi gặp trúng một đàn cá lớn, ban đầu chẳng biết là cá gì. Những con cá hung hãn, nặng hàng tạ, táp vào mặt biển. Ước tính phải hàng chục ngàn con cá ở dưới biển. Nhưng đó không phải cá nhám, mà là cá ngừ đại dương. Lần đầu tiên chúng tôi chứng kiến cảnh tượng hiếm như vậy. Sau chuyến biển ấy, tàu tôi trúng đậm nên kêu gọi làng xóm cùng đổi nghề, chuyển sang câu cá ngừ đại dương. Nghề câu cá ngừ đại dương ở Thiện Chánh 2 bắt đầu phát triển từ đêm hôm ấy đến nay”, ông Hồng kể lại.

Lớp ngư phủ như các ông Xê, ông Hồng đã nghỉ biển từ 2 năm nay, trở thành chủ quản lý của nhiều con tàu. Một số thì chuyển nhượng lại cho con cháu, số thì thuê người hành nghề. Ngoài là thợ câu cá ngừ đại dương, ông Hồng kiêm luôn chức Trưởng thôn Thiện Chánh 2. Theo ông Hồng, làng biển Thiện Chánh bây giờ đã tách ra làm 3 thôn, trong đó nghề câu cá ngừ đại dương phát triển mạnh nhất ở thôn Thiện Chánh 2 với 700 hộ. Những thợ câu giàu có nhất phải kể đến các ông Trần Văn Sơn (42 tuổi), Huỳnh Nầy (62 tuổi), Lê Sô (47 tuổi)… với tài sản lên đến hàng chục, thậm chí gần trăm tỷ đồng.

Thúc đẩy các ngành nghề phát triển

Nghề khai thác cá ngừ đại dương phát triển mạnh tại 3 tỉnh duyên hải Nam Trung bộ là Bình Định, Phú Yên và Khánh Hòa. Trong đó, Bình Định là địa phương có sản lượng khai thác khoảng 10.000 tấn chiếm trên 50% sản lượng cá ngừ đại dương của cả nước. Trong đó, riêng huyện Hoài Nhơn đã chiếm đến 90% sản lượng của tỉnh Bình Định.

Ông Nguyễn Chí Công - Phó Chủ tịch huyện Hoài Nhơn, khẳng định: “Nếu như sản lượng cá ngừ đại dương trong toàn tỉnh Bình Định chiếm 50% sản lượng cả nước, thì sản lượng cá ngừ đại dương của Hoài Nhơn đã chiếm 90% của cả tỉnh”. Nghề câu cá ngừ đại dương không những làm thay đổi đời sống của người dân mà còn tạo điều kiện cho nhiều nghề khác cùng phát triển, tạo cơ hội việc làm, tăng thu nhập cho lao động địa phương. Bây giờ, khắp làng biển Thiện Chánh có rất nhiều doanh nghiệp thu mua, chế biến thủy sản, xưởng tàu, cơ khí, mộc, chợ, hàng quán, dịch vụ… đua nhau cùng phát triển.

Giá cá ngừ đại dương thời điểm này đang ở mức 120-130 ngàn đồng/kg, mỗi con cá nặng từ 30-50kg. Có nhiều chủ tàu ở Thiện Chánh 2 câu được những con cá khủng, nặng đến 3,5 tạ. Về bến là có thương lái tranh nhau mua ngay tại cảng.