Ung thư tuyến giáp trạng đã trở thành chứng u bướu ác tính, tuyến nội tiết thường gặp nhất.
Nhóm người phát bệnh cao: Phụ nữ trên dưới 40 tuổi
Cho tới nay người ra vẫn chưa biết được cặn kẽ, và cũng không rõ được nhân tố đặc biệt nào dẫn tới ung thư tuyến giáp trạng.
Từ xu thế lan truyền ung thư tuyến giáp trạng cho thấy, nữ giới - đặc biệt là chị em ở độ tuổi "trẻ chưa qua, già chưa tới" dễ mắc căn bệnh này nhất. Tại sao lại như vậy thì về mặt y học vẫn chưa giải thích được, nhưng có ý kiến cho rằng nó có liên quan tới mức độ hoóc-môn trong cơ thể nữ giới.
Lâm sàng cũng chứng thực, số bệnh nhân ung thư tuyến giáp trạng, tỷ lệ nữ so với nam cao hơn gấp 2-5 lần và tuổi phát bệnh bình quân thường là 40.
Ngoài ra, trong y học cũng không có chứng cứ rõ ràng để kết luận rằng ung thư tính giáp trạng có tính di truyền, chỉ có 7% người bệnh ung thư dạng đầu vú tuyến giáp trạng (một dạng trong ung thư tuyến giáp trạng) có biểu hiện ung thư tuyến giáp trạng mang tính gia tộc.
Triệu chứng ban đầu: Khối u không đau trên phần cổ.
Trên lâm sàng, bệnh tật về tuyến giáp trạng thông thường biểu thị qua hai hình thức: Một là, thay đổi chức năng tuyến giáp trạng, như chức năng của tuyến giáp trạng phát triển quá mức bình thường hoặc suy thoái; Hai là, tuyến giáp trạng thay đổi hình thái như bị nổi cục hoặc mọc khối u.
Sự thay đổi chức năng và hính thái là song song tồn tại, như chức năng tuyến giáp trạng phát triển quá mức bình thường hay kèm theo với u bướu độc.
Đương nhiên cũng có trường hợp xuất hiện thay đổi hình thái riêng rẽ, như khối u tuyến giáp trạng (parathynoid adenoma).
Nói chung, triệu chứng ban đầu của người mắc chứng ung thư tuyến giáp trạng là ở phần cổ nổi khối sưng tấy không đau, đa số khối sưng tấy này di động lên xuống theo động tác nuốt, ở một số bệnh nhân có cảm giác nuốt khó và phần cổ bị chèn tức.
Ở một số người bệnh khác có thể thoạt tiên pháp hiện tại phần cổ có hạch lymph to (lymph node enlargement) đi động, kiểm tra tiếp sẽ phát hiện ổ bệnh nguyên phát bên trong tuyến giáp trạng.
Bởi vậy, khi phát hiện ở phần cổ có khối sưng tấy (goitre) không đau di động theo động tác nuốt, hoặc khối sưng tấy phần cổ cố định lớn hơn 2cm thì phải kịp thời tới bệnh viện kiểm tra.
Kiểm tra thường quy: Kiểm tra phần cổ
Chuẩn đoán khối sưng tấy tuyến giáp trạng trước hết phải khám phân biệt rõ về hình thái, có thể dùng nhiều phương pháp khác nhau để phân biệt như kiểm tra sức khỏe toàn diện, kiểm tra siêu âm, kiểm tra chụp cắt lớp CT, kiểm tra MRI, đâm xuyên kim vải vào khối sưng tấy tuyến giáp trạng, kiểm tra tia X, kiểm tra nuclein...
Trong đó, kiểm tra phần cổ lâm sàng là kiểm tra lâm sàng thường dùng nhất. Nói chung, nổi cục tuyến giáp trạng với kích cỡ trên dưới 1cm có thể phát hiện được ngay cả khi kiểm tra sức khỏe định kỳ.
Tại khoa ngoại đầu - cổ bệnh viện u bướu trực thuộc trường đại học Phục Đán, Trung Quốc, độ chính xác trong siêu âm màu phân biệt nổi cục tuyến giáp trạng lành tính hay ác tính đã đạt tỷ lệ trên 90 %.
Phương pháp đâm xuyên kim mảnh vào khối sưng tấy tuyến giáp trạng thao tác rất đơn giản, cho kết quả nhanh và không gây biến chứng, dễ phân biệt khối u lành tính hay ác tính. Thứ đến là kiểm tra phân biệt chức năng, phương pháp chuẩn đoán chủ yếu là kiểm đo thyroxine trong máu - chỉ kiểm đo hoóc-môn tương quan tuyến giáp trạng như T3, T4, TSH và calcitonin...
Một khi bị chuẩn đoán ung thư tuyến giáp trạng, cần phải tích cực tiến hành điều trị bằng phương pháp phẫu thuật. Thời kỳ hậu phẫu, cần phải điều chỉnh tốt trạng thái tâm lý, định kỳ tái chuẩn.
Ngoài ra, cũng giống như mọi loại u bướu ác tính khác, phương pháp dự phòng ung thư tuyến giáp trạng hữu hiệu nhất là trạng thái sinh hoạt lành mạnh, tạo thánh thói quen làm việc và nghỉ ngơi bình thường, kết hợp với chế độ ẩm thực hợp lý.
Tự kiểm tra tuyến giáp trạng
Tuyến giáp trạng (thyroid gland) bình thường rất mỏng và mềm, nhìn không thấy sờ không ra. Một khi sờ phần cổ thấy khối sưng tấy không đau thì người bệnh phải cảnh giác.
- Khi khối sưng tấy đã có kích cỡ khoảng 2cm, cần phải nghĩ ngay tới khả năng ung thư tuyến giáp trạng (cancer of the thyroid).
- Khi bổi cục đơn sưng to, mặt da ngoài láng bóng, có cảm giác rắn cấc, hãy nghĩ ngay tới khả năng khối u ung thư.
- Kích thước khối sưng tấy (goitre) tăng nhanh, trong vòng mười hôm đến 1,2 tháng thấy to nên rõ rệt, có khả năng là ung thư tuyến giáp trạng.
Quanh tuyến giáp trạng sờ nắn thất hạch lymth rắn, thì phải nghĩ ngay tới ung thư tuyến giáp trạng kèm một phần di căn hạch lymth.
Bùi Hữu Cường
Theo T/C "Y học đại chúng" TQ
