TikTok - mạng xã hội số 1 của Gen Z
Trong những năm qua, khi cả thế giới chống chọi trước diễn biến phức tạp của đại dịch COVID-19, TikTok đã nổi lên như một nền tảng mạng xã hội với những video ngắn, tiện ích. Ứng dụng này đã nhanh chóng vượt qua Facebook trở thành ứng dụng mạng xã hội có lượt tải về cao nhất toàn thế giới.
Điều này cũng bắt đầu tạo ra những cơ hội tỏa sáng cho các nhà sáng tạo nội dung mà chúng ta thường gọi với cái tên TikToker. Tuy nhiên, không phải bất cứ nhà sáng tạo nội dung nào cũng tâm huyết chia sẻ những điều tích cực. Bên cạnh những nhà sáng tạo nội dung chân chính, vẫn còn xuất hiện những TikToker sử dụng tràn lan “content rác”, gây ra những suy nghĩ lệch lạc cho giới trẻ hiện nay.
 |
(Ảnh minh họa từ Internet) |
Mới đây, các TikToker không khỏi hoang mang trước thông tin mạng xã hội này có nguy cơ “biến mất” khỏi các kho ứng dụng giải trí. Cụ thể, nghị sĩ Đảng Cộng hòa Mỹ - ông Brendan Carr đăng trên trang Twitter dòng trạng thái: “TikTok thu thập mọi thứ, từ lịch sử tìm kiếm, duyệt web cho đến các kiểu gõ phím. Thậm chí nền tảng còn có thể nhận dạng sinh trắc học, các yếu tố mà các công nghệ nhận diện khuôn mặt có thể sử dụng. Nó cũng có thể thu thập dữ liệu vị trí, văn bản, hình ảnh và video được lưu trữ trên khay nhớ tạm của thiết bị”.
Điều này làm dấy lên những quan ngại về ảnh hưởng xấu mà TikTok mang lại cho người dùng tại Việt Nam, đặc biệt là giới trẻ.
Nhận diện những dạng “content rác”
Khác với những nội dung về giáo dục giới tính văn minh được thực hiện bởi các bác sĩ hay chuyên gia tâm lý, “content rác” được thể hiện qua các câu chuyện dung tục núp dưới từ các hashtag #j4f (just for fun - chỉ cho vui). Công thức chung để câu view cho những kênh này là: Ăn mặc thiếu vải, phát ngôn phản cảm cùng nhiều chiêu trò tinh vi thu hút sự chú ý.
Một dạng “content rác” khác nhằm lôi kéo nhiều chú ý, tranh cãi là những nội dung miệt thị ngoại hình, chỉ trích danh dự, nhân phẩm người khác. Khi xuất hiện trên TikTok, các nội dung này được biến tấu và gán mác quan điểm cá nhân, làm ra cho vui nhưng ngược lại, nó lại đem tới sự phản cảm cho người xem. Trước đây, một tài khoản TikTok với hơn 1 triệu người follow có tên T.L.T đã nhanh chóng nổi lên với video có nội dung body shaming. Cụ thể trong video, cô gái tỏ vẻ đầy ngán ngẩm cho rằng “Con trai mà chỉ cao mét 7 thì... vứt”. Sau khi nhận về nhiều chỉ trích, TikToker này tiếp tục đăng tải video công kích những người không cùng quan điểm với mình.
 |
Bên cạnh đó, những nội dung hướng dẫn người dùng gian lận, lừa đảo. Những nội dung gán mác “mẹo” nhưng thực ra là chỉ cách gian lận cũng được xếp là một trong những dạng “content rác” phổ biến và thường gặp. Không thể phủ nhận sức hút của những video được khai thác theo hướng này vì rõ ràng đối với một số người nó rất “có ích” theo một cách tiêu cực. Đã có nhiều TikToker sáng tạo nội dung bằng những dạng content này và nổi bật nhất là một TikToker có tên viết tắt H.P.N chuyên thực hiện các video dạy học sinh cách che cam khi học online, giới thiệu trang web chỉ cần viết đề bài ra có ngay đáp án...
 |
Ngoài ra, trên nền tảng mạng xã hội TikTok vẫn còn rất nhiều dạng “content rác” khác, đem lại nhiều hệ lụy nguy hiểm cho người sử dụng nền tảng này, đặc biệt là các bạn trẻ.
Những tác động tiêu cực vô hình
 |
Những hành động kém văn minh, phản cảm nơi công cộng chỉ nhằm mục đích quay clip TikTok câu view khiến mọi người ngán ngẩm. Ảnh: Internet |
Bạn Đại Dương (21 tuổi, Hà Nội) cho biết: “Mình là người thường xuyên sử dụng TikTok, trung bình mình dành 3 - 4 tiếng/ ngày để cập nhật những nội dung mới trên nền tảng này. Mình từng có thời điểm chán nản việc học vô cùng và nhờ xem một kênh TikTok chuyên chia sẻ những tips gian lận dễ dàng hơn khi học trực tuyến, mình đã bắt đầu làm theo và thấy có hiệu quả. Nhưng đến lần thứ ba mình làm theo cách đấy thì đã bị giám thị phát hiện ra và cảnh cáo học vụ”.
Những nội dung “bẩn” nhưng lại nhận được nhiều tương tác như một loại “rác thông tin”, lấp đầy “bộ nhớ tạm” của người dùng, đồng thời định hướng những tư tưởng cổ hủ; rao giảng những thông tin giả mạo, lệch lạc; lan truyền sự vô cảm, ích kỷ, thậm chí có những hành vi nguy hiểm gây hại cho xã hội.
Bạn Ngọc Anh (Hà Nội) chia sẻ: “Dạo gần đây mình cũng không còn hứng thú với TikTok vì có phần lo ngại đến những ảnh hưởng xấu mà TikTok gây ra. Nên có biện pháp kiểm soát chặt chẽ hơn để những nội dung độc hại không gây ra những hệ luỵ nghiêm trọng đến người dùng nữa. Ngoài ra, mình cũng đề xuất việc phải xử phạt thật nặng đối với những dạng nội dung xấu, độc hại để răn đe; từ đó làm gương cho những content creator khác chú trọng hơn vào các sản phẩm của mình”.
Nhiều người dùng cho rằng TikTok đang buông lỏng việc kiểm soát nội dung độc hại và đó cũng chính là lý do khiến nhiều tổ chức, quốc gia cảnh báo và tìm cách hạn chế mạng xã hội này tiếp cận người dùng bản địa.
 |
