Theo Pháp lệnh Công an (CA) xã được xác định là lực lượng vũ trang bán chuyên trách, thuộc hệ thống tổ chức của CAND, làm nòng cốt trong phong trào toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc, giữ gìn trật tự, an toàn xã hội ở địa bàn xã; có chức năng tham mưu cho cấp ủy Đảng, UBND cùng cấp về công tác bảo đảm an ninh, trật tự, an toàn xã hội ở địa bàn; thực hiện các biện pháp phòng, chống tội phạm, vi phạm pháp luật khác ở địa bàn xã theo quy định.
Theo điều 10 Pháp lệnh, lực lượng CA xã gồm các chức danh: Trưởng CA xã, Phó trưởng CA xã và CA viên. CA viên được bố trí theo thôn, xóm, ấp, bản, làng, phum, sóc và bố trí làm nhiệm vụ thường trực tại trụ sở hoặc nơi làm việc của CA xã. CA xã được trang bị vũ khí, công cụ hỗ trợ, hồ sơ, sổ sách và các trang thiết bị, phương tiện cần thiết khác để thực hiện nhiệm vụ theo quy định của pháp luật.
Cũng theo Pháp lệnh, trưởng, phó CA xã phải là người được đào tạo, bồi dưỡng theo quy định của Chính phủ. Lâu nay, do trình độ hiểu biết pháp luật thấp, đã xảy ra nhiều vụ CA xã bắt đánh người trái pháp luật, thậm chí bắt đánh trẻ em...
Băn khoăn vấn đề trình độ đối với cấp trưởng, phó CA xã, Trưởng ban dân nguyện Trần Thế Vượng nói: “Trưởng, phó CA xã phải qua đào tạo như thế nào, cần quy định rõ, nhưng ít nhất cũng phải có bằng cấp chuyên môn, dù là sơ cấp”. Ông Vượng cho rằng, cần xem xét lại tình trạng trước đây, nhận một ai đó, như bộ đội phục viên về, rồi bổ nhiệm làm trưởng CA xã.
“Về đào tạo thì ít nhất có thời gian đào tạo 6 tháng để có trình độ trung cấp. Phải có trình độ trung cấp trở lên thì mới được bổ nhiệm làm trưởng CA xã”- Thứ trưởng Bộ CA Nguyễn Khánh Toàn giải đáp thêm.
Ngoài ra, để đáp ứng yêu cầu công tác, hàng năm trưởng, phó CA xã và công an viên còn được huấn luyện, bồi dưỡng kiến thức chính trị, nghiệp vụ, pháp luật theo chương trình do Bộ CA quy định.
Về chế độ, chính sách đối với Công an xã, pháp lệnh quy định: Trưởng Công an xã được hưởng lương và phụ cấp theo quy định của pháp luật; Phó trưởng công an xã và công an viên được hưởng phụ cấp hàng tháng theo quy định của Chính phủ.
Theo đó, trưởng công an xã có thời gian công tác liên tục từ đủ 60 tháng trở lên được hưởng phụ cấp thâm niên; có thời gian công tác liên tục từ đủ 15 năm trở lên nếu nghỉ việc vì lý do chính đáng mà chưa đủ điều kiện nghỉ hưu thì được hưởng trợ cấp một lần; Công an xã trong khi thi hành nhiệm vụ nếu bị thương hoặc hy sinh thì được hưởng các chế độ, chính sách theo quy định của pháp luật về ưu đãi người có công với cách mạng.
Theo Bộ Công an, hiện nay, cả nước có 105.361 công an xã, trong đó có 9.345 trưởng công an xã, 11.013 phó trưởng công an xã và 94.678 công an viên. Từ năm 1999 đến nay, có 60 công an xã hy sinh, tuy nhiên mới giải quyết chế độ chính sách được cho 19 người.
Pháp lệnh có hiệu lực thi hành từ 1/7/2009.
| Nhiều vụ CA xã đánh dân do thiếu hiểu biết pháp luật
Sau 2 ngày cấp cứu tại bệnh viện do bị đánh, ngày 17/11/2008, em Dũng (SN 1994, học sinh trường THCS Xuân Lập, xã Xuân Lập, thị xã Long Khánh) mới được xuất viện. Dũng là một trong ba học sinh bị công an viên xã Xuân Lập đánh đập ngay tại trụ sở CA xã. Trước đó mấy ngày, lúc 13 giờ ngày 14/11/2008, năm thanh niên đã bị một số công an, dân phòng xã Bình Hòa (huyện Dĩ An, Bình Dương) đánh đập dã man và phải nhập viện: Anh Trần Văn Biên, 22 tuổi là nạn nhân bị thương nặng nhất do bị dùi cui đánh móp sọ, vai và tay hiện vẫn hôn mê và có triệu chứng nôn mửa. Anh Nguyễn Văn Quynh, 21 tuổi chưa thể đi lại được. Cả hai anh đang được điều trị tại bệnh viện… Theo Tiền Phong, cuối tháng 12/2006, Phó trưởng công an xã Nam Du (Kiên Hải, Kiên Giang) Trương Văn Quang và công an viên Phạm Hữu Nghị đã bị đình chỉ công tác vì đánh dân (nạn nhân là ngư phủ Trần Văn Sơn, SN 1981, tạm trú tại ấp An Phú, xã Nam Du, Kiên Hải, Kiên Giang phải cấp cứu tại Bệnh viện Đa khoa tỉnh Kiên Giang 1 tuần). |
