“Tôi không tin, dân càng không tin”

Tăng tổng mức đầu tư 67%

Phân tích báo cáo giám sát của Ủy ban Thường vụ Quốc hội (UBTVQH), ĐB Lê Nam (Thanh Hóa) cho biết: Trong giai đoạn (2006- 2012), tổng mức đầu tư tăng từ 409.415,5 tỷ đồng lên 684.794,5 tỷ đồng (đội 275.379 tỷ đồng) tăng hơn 67%!.

Tuy nhiên, tồn tại, yếu kém đó chưa được đề cập đầy đủ về trách nhiệm, kể cả trách nhiệm của QH. “Khi QH chưa sẵn sàng gánh trên vai trọng trách kiểm soát và quyết định ngân sách thì đã xảy ra tình hình như vậy”- ông Nam nói.

Truy tìm nguyên nhân sâu xa hơn, ĐB Nam cho rằng “sức đề kháng của bộ máy nhà nước đang có vấn đề”. “Ai cũng biết dư luận hễ có công trình xây dựng cơ bản thì phải chi bao nhiêu phần trăm, có người nói 10%, có người bảo 30%, thậm chí chưa có đồng nào DN đã phải rải tiền các cửa.

VCCI vẫn kêu rên về tội nạn “bôi trơn”, nhưng qua giám sát cho thấy tham nhũng trong XDCB từ nguồn vốn TPCP dường như không có, vậy có tin được không?

Tôi không tin, nhân dân càng không tin, nhưng bảo có thì thanh tra và kiểm toán tìm chưa thấy”- ông Nam băn khoăn và cho rằng những vấn đề trong sử dụng TPCP cho thấy hậu quả của nó là nguyên nhân của lạm phát, của nợ xấu, của hàng ngàn DN khốn đốn và đổ vỡ, DN và nhân dân trong cuộc chơi này luôn là người thua thiệt.

Tiếp tục chỉ ra bất cập, ĐB Trương Thị Yến Linh (Cà Mau) cho biết: Phân bổ vốn nửa vời, cho phòng học mà không có phòng chức năng, không có nhà vệ sinh, sân trường hay tường rào... Có tình trạng chỉ cấp 60% vốn, phần còn lại địa phương phải bố trí, trong khi ngân sách địa phương khó khăn làm cho việc thực hiện dở dang, không hiệu quả, gây lãng phí đầu tư.

Để không tiếp tục lãng phí, thất thoát, ĐB Lê Nam không đồng tình với đề nghị của UBTVQH về dừng hoàn toàn TPCP (chờ sau 2014 tổng kết, đánh giá rồi mới tiếp tục).

Dẫn chứng con đường Mường Lát (Thanh Hóa) đã bố trí vài trăm tỷ rồi, để mặc cho gió mưa sẽ “theo sông về với biển”; các bệnh viện đã làm dở dang, nằm đắp chiếu cần hoàn thiện, chưa kể hơn 4 triệu ngư dân là trụ cột, chủ quyền trên biển Đông đang rất cần được nguồn vốn hỗ trợ. Trong khi đó, ngân hàng huy động tiền gửi của dân ứ ở két.

“Tiền của dân phải được sử dụng, đằng nào thì cũng là nợ nần nhưng thay vì dừng hoặc bớt các khoản vay bên ngoài mà vay trong nước thì lợi kép được nhân lên. Vấn đề là sử dụng nguồn vốn ấy như thế nào để cho thực sự có hiệu quả”- ĐB Nam kiến nghị.

Tràn lan “đội giá” công trình

Theo ĐB Nguyễn Đình Quyền (Hà Nội), do không có tiêu chí rõ ràng nên hiện nay phân bổ vốn TPCP còn nặng cơ chế xin- cho, dẫn đến cách làm tùy tiện. Mục tiêu TPCP là dành cho vùng sâu, xa, vùng khó khăn, nhưng các địa phương này chỉ chiếm khoảng 30%, còn lại 70% là vùng khác hưởng.

Bên cạnh đó, do tổng mức đầu tư tăng rất lớn, vốn TPCP đang là nguyên nhân đe dọa nợ công. Kể việc đi giám sát, ông Quyền cho biết, hai địa phương liền kề nhau, trong khi Ninh Thuận chỉ có 5 dự án trong tổng số hơn 100 dự án tăng tổng mức đầu tư, thì ngược lại 100% dự án của Bình Thuận tăng tổng mức đầu tư, như vậy “năng lực lập dự án rất yếu”.

“Nếu tỉnh nào cũng như Bình Thuận thì nợ công sẽ vỡ trận”- ĐB Quyền lo lắng.

Một số ĐB lưu ý Chính phủ cân đối nguồn lực tài chính trung hạn cho phù hợp với nhiệm vụ, quy mô đầu tư, tránh để tình trạng mất cân đối vốn như hiện nay, dẫn đến dàn trải, lãng phí, không hiệu quả.

“Cần đưa trái phiếu Chính phủ vào trong cân đối ngân sách nhà nước; đồng thời có chế tài mạnh để kiểm soát, xử lý, khắc phục hạn chế trong sử dụng TPCP” - ĐB Trương Thị Yến Linh phát biểu.

“Không chỉ TPCP, đầu tư XDCB cũng phải thực hiện, xử lý nghiêm trên tinh thần thượng tôn pháp luật. Trước hết, Luật Thực hành tiết kiệm, chống lãng phí phải được triển khai đến nơi, đến chốn”- ĐB Nguyễn Thị Khá (Trà Vinh) kiến nghị.

ĐB Khá cũng yêu cầu công khai, minh bạch trong phê duyệt đầu tư, đấu thầu, mời thầu dự án. “Cần phát huy giám sát của các tổ chức chính trị xã hội, giám sát của nhân dân để ngăn chặn, phát hiện kịp thời sai phạm”- ĐB Khá nói.