Sáng 11/12, trao đổi tại tọa đàm "Cuộc cách mạng tinh gọn bộ máy - Những việc cần làm ngay" do báo Thanh Niên tổ chức, TS Đinh Duy Hòa - nguyên Vụ trưởng Vụ Cải cách hành chính (Bộ Nội vụ) nhấn mạnh, thách thức lớn nhất với việc sắp xếp, tinh gọn bộ máy là ở con người - đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức.
Theo ông Hòa, việc này đã nói từ lâu nhưng tới nay vẫn chưa giải quyết một cách căn bản để nâng tầm, nâng chất lượng đội ngũ cán bộ lên.
Ông Hòa nêu, khi 2 bộ hay 2 sở nhập lại, đương nhiên phải chọn một người đứng đầu. Có các phương án đưa ra, trong hai bộ trưởng cũ thì chọn một; hoặc chọn một người mới. Văn bản hướng dẫn của Bộ Nội vụ nói có thể là người bên trong cơ quan hoặc bên ngoài, có thể nơi khác. Theo ông Hòa, cần căn cứ vào tiêu chuẩn, điều kiện theo quy định của T.Ư, Bộ Chính trị, nhưng cần xem xét, ưu tiên "năng lực hoạch định thể chế, chính sách".
TS Đinh Duy Hòa - nguyên Vụ trưởng Vụ Cải cách hành chính (Bộ Nội vụ) trao đổi tại tọa đàm. Ảnh: Báo Thanh niên.
"Chúng ta hình dung, các bộ mới nhập lại rất nhiều ngành, lĩnh vực. Trước Bộ NN&PTNT đã đa ngành đa lĩnh vực, giờ lại nhập thêm Bộ TN&MT, lại càng nhiều ngành lĩnh vực hơn. Bây giờ chọn một bộ trưởng am hiểu tất cả lĩnh vực là không thể, mà nên nhìn vào năng lực hoạch định chính sách", ông Hòa nói.
Đáng chú ý, theo ông Hòa, khi các bộ sáp nhập thì cán bộ sẽ dôi ra nhiều. Hai bộ nhập lại, mỗi bộ 5 thứ trưởng, tổng cộng 10 thứ trưởng. Bộ mới tối đa cũng chỉ 5 thứ trưởng. Thời gian đầu có thể có 7 - 8 thứ trưởng. Rồi xuống dưới là các cục trưởng, vụ trưởng…
"Tôi chưa thống kê cụ thể, nhưng với phương án sắp xếp của Chính phủ, Quốc hội, nhìn sơ sơ đụng chạm tới khoảng 20 bộ trưởng và tương đương, cùng khoảng 80 - 100 thứ trưởng và tương đương ở cả khối Đảng, Mặt trận, Nhà nước. Vậy sắp xếp thế nào cũng là đụng chạm quyền lợi rất lớn", ông Hòa nêu, và đề nghị cần có chính sách rõ ràng với từng đối tượng.
Nêu ý kiến tại tọa đàm, TS Nguyễn Sĩ Dũng - nguyên Phó Chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội cũng cho rằng, cuộc cách mạng sắp xếp, tinh gọn bộ máy sẽ đối diện nhiều thách thức.
Theo ông Dũng, thách thức đầu tiên là tâm lý bảo thủ, ngại thay đổi, nhất là trước những thay đổi có tính chất cách mạng như tinh gọn bộ máy. Cùng với đó, một thách thức khác cần được nhìn nhận là xác định chức năng thế nào để lắp vào bộ máy thì có thể vận hành. Vì nếu không rõ thì có thể không trùng khớp, nơi thừa chức năng, nơi lại không có.
Theo ông Dũng, bộ máy hiện nay chưa phân định giữa hành pháp chính trị và hành chính công vụ. "Thành thử ông bộ trưởng bận trên trời dưới đất vì vừa làm chính khách vừa phải điều hành. Lẽ ra, ông bộ trưởng cuối tuần có thể đi chơi golf bởi vì ông ta chỉ hoạch định chính sách và giám sát chính sách ấy có đạt được mục tiêu không, còn điều hành là của ông quốc vụ khanh - người điều hành bộ máy công vụ", ông Dũng nêu.
Nêu ví dụ về việc sáp nhập Bộ KH&ĐT và Bộ Tài chính, mà theo ông Dũng, nếu bộ trưởng mới không phân định rõ chức năng nhiệm vụ giữa giữa cơ quan tham mưu và cơ quan nắm giữ quyền lực công thì "áp lực cho bộ trưởng rất khủng khiếp".
Một thách thức khác, theo ông Dũng, là làm sao để chọn được đúng người có năng lực ở lại hệ thống khi tinh gọn bộ máy. Nếu không có quy trình đo đếm, đánh giá khách quan minh bạch để chọn thì chỉ những người có kỹ năng chính trị ở lại; những người có chuyên môn, kỹ năng điều hành, kỹ năng quyết liệt để thúc đẩy công việc "trật" ra bên ngoài hết.