Không hợp thức hóa sai phạm
Tiếp tục chương trình kỳ họp, chiều 30/11, Quốc hội đã biểu quyết thông qua dự thảo Luật Điện lực (sửa đổi), với gần 92% số đại biểu Quốc hội tán thành.
Sau khi tiếp thu, chỉnh lý, dự thảo luật đã được rút ngắn từ 130 điều xuống còn 81 điều, giảm 49 điều so với dự thảo Chính phủ trình Quốc hội tại Kỳ họp thứ 8.
Báo cáo giải trình về phát triển điện hạt nhân, Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học Công nghệ và Môi trường của Quốc hội Lê Quang Huy cho biết, chính sách quy định cụ thể về đầu tư, xây dựng dự án điện hạt nhân đã được quy định tại Luật Năng lượng nguyên tử.
Do vậy, dự thảo luật theo hướng: Chỉ quy định chung về quy hoạch phát triển điện hạt nhân; các quy định cụ thể về nhà máy điện hạt nhân được thực hiện theo pháp luật về năng lượng nguyên tử, các quy định khác của pháp luật có liên quan và đã thể hiện tại khoản 10 Điều 5 dự thảo luật sau khi tiếp thu, chỉnh lý.
Đáng lưu ý về việc phát triển điện năng lượng tái tạo, điện năng lượng mới, ông Lê Quang Huy cho biết, một số ý kiến đề nghị tiếp tục rà soát, quy định chặt chẽ để không xảy ra các sai phạm trong thời gian trước hoặc xảy ra việc trục lợi chính sách, hợp pháp hoá sai phạm các dự án điện năng lượng tái tạo.
Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho biết, Chính phủ đã chỉ đạo cơ quan chủ trì soạn thảo rà soát toàn bộ để bảo đảm các nội dung trong dự thảo luật không quy định hoặc có quy định liên quan đến các dự án điện năng lượng tái tạo đang thuộc diện thanh kiểm tra, điều tra, không hợp thức hóa sai phạm.
Dự thảo luật đã tiếp thu, chỉnh lý nhiều quy định về phát triển điện năng lượng tái tạo, điện năng lượng mới, bảo đảm minh bạch, hiệu quả trong quản lý điện năng lượng tái tạo, điện năng lượng mới; đồng thời giao Chính phủ quy định điều kiện và thời hạn áp dụng các cơ chế, chính sách ưu đãi đối với dự án này.
Ngoài ra, dự thảo luật cũng quy định dự án điện gió trên biển thuộc vùng biển Việt Nam gồm 2 đối tượng: Dự án điện gió gần bờ và dự án điện gió ngoài khơi. Dự thảo luật đã được chỉnh lý theo hướng bỏ các nội dung quy định về chuyển nhượng cổ phần, phần vốn góp trong dự án điện gió ngoài khơi.
Quy định lộ trình xoá bỏ bù chéo giá điện
Liên quan đến vấn đề giá điện, ông Huy cho biết, Ủy ban Thường vụ Quốc hội thấy rằng, việc giảm dần tiến tới xóa bỏ bù chéo giá điện giữa các nhóm khách hàng, giữa các vùng miền là cần thiết. Hiện nay, giá bán lẻ điện đang áp dụng thống nhất toàn quốc, có bù chéo giá điện giữa các vùng miền.
“Đối với bù chéo giá điện giữa các nhóm khách hàng, cần giảm dần và tiến tới xóa bỏ thông qua xây dựng cơ cấu biểu giá bán lẻ điện phản ánh chi phí theo đặc điểm tiêu thụ điện gây ra cho hệ thống điện”, ông Huy cho hay.
Trên cơ sở đó, dự thảo luật quy định lộ trình xoá bỏ bù chéo giá điện và giao Bộ Công Thương trình Thủ tướng Chính phủ phê duyệt lộ trình thực hiện đồng bộ với các cấp độ phát triển thị trường điện.
Cũng theo ông Lê Quang Huy, qua tiếp thu ý kiến đại biểu, dự thảo luật đã quy định giá điện trúng thầu là giá điện tối đa để bên mua điện đàm phán với nhà đầu tư trúng thầu. Luật giao Chính phủ quy định chi tiết việc đàm phán, giao kết hợp đồng dự án đầu tư kinh doanh, hợp đồng mua bán điện với nhà đầu tư trúng thầu trên cơ sở bảo đảm quyền lợi của các bên.
Đối với thị trường điện kỳ hạn, theo ông Huy, đây là vấn đề mới, chưa có thực tiễn kiểm nghiệm ở Việt Nam, nên cần có đánh giá tác động kỹ lưỡng trước khi đưa vào luật. Do vậy, dự thảo luật chỉ quy định những vấn đề mang tính nguyên tắc chung và giao Chính phủ quy định chi tiết.
Luật Điện lực sửa đổi được thông qua và có hiệu lực từ ngày 1/2/2025.