Tiến tới Đại hội Đoàn toàn quốc lần thứ XI: Chiếm lĩnh đỉnh cao khoa học

Tăng hiệu quả, tiết kiệm chi phí

Tháng 12/2015, tại mỏ than Mạo Khê (Đông Triều, Quảng Ninh), “Hệ thống quan trắc và cảnh báo khí mỏ” do nhóm tác giả đến từ Viện Tự động hóa Kỹ thuật quân sự thuộc Viện Khoa học và Công nghệ quân sự (KH và CNQS) nghiên cứu, thiết kế đã chính thức được đưa vào sử dụng. Qua theo dõi và đánh giá cho thấy, hệ thống hoạt động ổn định, tin cậy, đáp ứng được các yêu cầu đặt ra, góp phần đảm bảo an toàn, tạo được sự an tâm cho người lao động và nâng cao hiệu quả sản xuất. Công trình hữu dụng này đã xuất sắc giành giải nhì Giải thưởng Tuổi trẻ sáng tạo trong Quân đội lần thứ XVII.

Đại úy, Thạc sĩ Nguyễn Thị Thu Thảo - một trong 3 thành viên của nhóm nghiên cứu, chia sẻ: Xuất phát từ đặc điểm hoạt động khai thác dưới các hầm lò và yêu cầu đảm bảo an toàn ở mức cao nhất cho người lao động, nhóm tác giả đã nghiên cứu xây dựng hệ thống quan trắc khí mỏ mới dựa trên các tiêu chí như đảm bảo làm việc liên tục ổn định, chính xác và an toàn trong điều kiện hầm mỏ; có khả năng mở rộng khi cần thêm số lượng các đầu đo; có tính linh hoạt cao, dễ lắp đặt, sửa chữa và bảo dưỡng; các thiết bị chịu được các yếu tố môi trường, chấn động, nhiễu, cháy nổ…

Theo đại úy Thu Thảo, với những ưu điểm trên nhiều mặt, tiết kiệm chi phí so với thiết bị nhập ngoại, hệ thống có thể được triển khai nhân rộng trong các mỏ than đang khai thác trên cả nước. Do đặc thù hoạt động trong môi trường khắc nghiệt dưới độ sâu lòng đất âm trăm mét so với mặt nước biển, sản phẩm còn có thể được ứng dụng cho công tác quản lý các thông số bên trong hầm đạn, các công trình ngầm dưới đất hay hệ thống dò mìn công binh… bằng cách thay đổi cấu hình cảm biến và phần mềm phù hợp với thực tế.

Cùng với công trình này, tuổi trẻ các đơn vị trong toàn Viện còn cho “ra lò” hàng loạt đề tài nghiên cứu đặc thù và lưỡng dụng đem lại hiệu quả cao, như: “Hệ thống quản trị doanh nghiệp và điều hành sản xuất ngành may” (Viện Công nghệ thông tin); “Mô hình ứng dụng công nghệ điện keo tụ để xử lý ARSEN trong nước phục vụ nhu cầu cấp nước cho bộ đội trên địa bàn Quân khu 9” (Viện Nhiệt đới môi trường); “Nghiên cứu ứng dụng công nghệ sinh học phân tử để tách dòng gen mã hóa Ezyme Luciferase” (Viện Công nghệ mới)…

 Sát, đúng, trúng thực tiễn

Hiện việc đầu tư nghiên cứu phát triển âm học dưới nước phục vụ cho thiết kế chế tạo và khai thác sử dụng các trang thiết bị thủy âm hiệu quả như các hệ thống quan sát, phát hiện ngầm để kịp thời phát hiện cảnh báo sự xâm nhập của mục tiêu đối phương, các thiết bị cứu hộ cứu nạn tìm kiếm hộp đen trên biển vẫn chưa đáp ứng được yêu cầu nhiệm vụ trong tình hình mới. Các trang thiết bị đo và kiểm tra tham số âm học đạt tiêu chuẩn quốc tế còn thiếu và giá thành cao.

Nhằm khắc phục những hạn chế này, nhóm nghiên cứu ở Viện Điện tử đã nghiên cứu đề tài “Máy thu tín hiệu nguồn âm dưới nước” - giải nhì Giải thưởng tuổi trẻ sáng tạo trong Quân đội lần thứ XVII. Được đánh giá có nhiều điểm mới và nhiều điểm sáng tạo, công trình có khả năng áp dụng trong hoạt động quân sự, thiết bị dùng để hoạt động trinh sát, tìm kiếm, theo dõi, xác định các mục tiêu ngầm, hỗ trợ tìm kiếm các đối tượng dưới nước, có vai trò quan trọng trong bảo vệ chủ quyền và toàn vẹn lãnh thổ biển đảo quốc gia. Ngoài ra thiết bị có thể trang bị cho các tổ chức, lực lượng làm công tác cứu hộ, khảo sát, thăm dò…

Trao đổi với PV Tiền Phong, đại tá Dương Nhật Dân (Bí thư Đảng ủy, Phó giám đốc Viện KH và CNQS) cho biết, với 10 viện chuyên ngành và một trung tâm công nghệ cơ khí chính xác, những năm qua, Đảng ủy, Ban giám đốc Viện KH và CNQS luôn xác định ĐVTN là lực lượng nòng cốt, xung kích trong đội ngũ cán bộ nghiên cứu và là lực lượng kế cận tương lai của đơn vị.

Theo đại tá Dân, để thúc đẩy, tạo cơ chế khuyến khích cán bộ, nhân viên toàn đơn vị, nhất là lớp trẻ say mê nghiên cứu khoa học và tích cực tham gia Giải thưởng Tuổi trẻ sáng tạo trong Quân đội, tính dân chủ được phát huy cao độ mọi lúc, mọi nơi, từ đăng ký đề tài, tổ chức thực hiện, đánh giá nghiệm thu đề tài cho tới khâu thử nghiệm sản phẩm. Từ năm 2010 đến nay, lãnh đạo Viện luôn chú trọng đưa cán bộ trẻ đi xâm nhập thực tiễn tại các đơn vị, trong đó tập trung vào 2 lực lượng được Đảng, Nhà nước, Quân đội xác định tiến thẳng lên hiện đại là Quân chủng Hải quân và Quân chủng Phòng không - Không quân để tiếp cận với vũ khí, trang bị mới, hiện đại. Từ đó, đề xuất những đề tài, nhiệm vụ sát, đúng, trúng với yêu cầu thực tiễn quân đội đặt ra.

“Một trong những thuận lợi nổi bật của chúng tôi là đội ngũ cán bộ trẻ được trang bị kiến thức chuyên ngành sâu rộng. Khoảng 30% trong tổng số cán bộ nghiên cứu trẻ được đào tạo cơ bản ở các nước có nền khoa học rất phát triển như Mỹ, Nga, Trung Quốc, Nhật Bản, Úc, Bỉ, Hàn Quốc… Trung bình mỗi năm, Viện trích kinh phí khoảng 1 tỷ đồng để hỗ trợ hoạt động nghiên cứu khoa học trẻ”, đại tá Dương Nhật Dân nói.