n CÙN HÖÅ KIÏM TRIÏNÍ LAMÄ NGHÏÅ THUÊTÅ 21/4/2024 SÖË 112 CHU Ã NHÊTÅ Truyïnå ngùnæ cuaã VI THÕ THU ÀAMÅ BAOÁ TIÏNÌ PHONG PHATÁ HANÂ H TÊTË CA Ã CACÁ NGAYÂ TRONG TUÊNÌ n BONÁ G ÀA Á VIÏTÅ THIÏUË TAIÂ NÙNG TRE?Ã Kïtë cucå cuaã nûä quan chûcá tham tiïnì [ Trang 15] HANÅ H NGÖÅ n QUANH ÖNÌ AOÂ TUÊNË HÛNG HOANÂ TIÏNÌ VE Á CHO KHANÁ GIA Ã [ Trang 11] [ Trang 8 + 9 ] [ Trang 13] [ Trang 14] Ûu tiïn vui veã [ Trang 16] Ngöiì chú å àûúnâ g biïn Nêmå Cùnæ cuöië tuênì Chuyïnå [Xem tiïpë trang 2] [ TRÑ QUÊN ] Sau nghi aán “quêëy röëi nhên viïn nûä” liïn quan àïën võ töíng giaám àöëc cöng ty saách N., dû luêån vaâ maång xaä höåi nhû thûúâng lïå laåi àûúåc phen öìn aâo. Moåi traång thaái tûâ lïn aán, têíy chay àïën me too, tû vêën xûã lyá khuãng hoaãng… Quêyë röië [ Trang 3] [ Trang 5 ] Chúå àûúâng biïn, caái chúå coá tïn goåi Àoaân Kïët múã ra xöm tuå phiïn chñnh cûá möîi thaáng 2 lêìn àaä bao nùm nay. Khoaãng àêët tröëng thuöåc laänh àõa cuãa caã àêët Laâo vaâ àêët Viïåt giùng chêåt quaán ùn, saåp haâng. Chúå hoåp tûâ tinh mú, têìm 9 giúâ chuáng töi múái gheá chúå maâ vêîn chen chêåt nhûäng ngûúâi. Ngûúâi tûâ Kyâ Sún tûâ Mûúâng Löëng… cuãa Nghïå An túái. Ngûúâi Laâo Thúng Laâo Luâm cuãa Xiïng Khoaãng keáo sang. Nhiïuì khacá h Viïtå sùné sanâ g bo ã ra ca ã ty ã àönì g àï í tham gia tua khamá pha á Bùcæ Cûcå KHÖNG ÀÛÚCÅ ÀÏ Í THIÏUË ÀIÏNÅ TRONG BÊTË KY Â HOANÂ CANÃ H NAOÂ [ Trang 6 + 7 ] HIM LAM - “TRÊNÅ ÀÊUÌ PHAIÃ THÙNÆ G” Ào á la â chó àaoå cuaã Thu ã tûúná g Phamå Minh Chñnh taiå cuöcå hopå cuaã Thûúnâ g trûcå Chñnh phuã vï ì baoã àamã cung ûná g àiïnå nùm 2024 vaâ thúiâ gian túiá , nhêtë la â trong muaâ cao àiïmí nùnæ g noná g 2024, saná g 20/4. ài Bùcæ Cûcå , Nam Cûcå // Ngay Viïtå Nam cunä g co á nhiïuì tua laå Tua chêu Êu hiïnå àa ä khöng conâ la â mötå vñ duå àùnè g cêpë trong thõ trûúnâ g du lõch nûaä . Gênì àêy, ú ã Viïtå Nam thêmå chñ àa ä xuêtë hiïnå nhûnä g tua co á gia á 440 triïuå cho 18 ngayâ thamá hiïmí Nam Cûcå hay 800 triïuå cho 17 ngayâ thamá hiïmí Bùcæ Cûcå . Trûúnâ g húpå sö ë ngayâ lûu truá tùng lïn, va â phûúng tiïnå di chuyïní thay àöií , sö ë tiïnì tua mötå ngûúiâ phaiã àoná g àï í khamá pha á xû á lanå h coá thï í lïn túiá trïn 1 tyã àönì g. [ Trang 4] KHACÁ H XÏPË HANÂ G Nha â phao Tên Hoaá biïnë thanâ h homestay cho nhûnä g khacá h thñch loaiå hònh du lõch “thñch ûná g vúiá thúiâ tiïtë ”
Thúâi sûå Chuã nhêåt 21/4/2024 2 BAOÁ TIÏNÌ PHONG PHATÁ HAN H TÊTË CA à CACÁ NGAY TRONG TUÊNÌ Trong giúâ haânh chñnh (04)39439664 Ngoaâi giúâ 0908988666 (Nguyễn Hằng) Haâ Nöåi: ÀT: (043)9432758; Fax: (043)9435285 TP.HCM: ÀT: (083)8469860; Fax: (083)8480015 Baáo n Toaâ soanå : 15 Hö ì Xuên Hûúng - Haâ Nöiå . n ÀT: 39434031 - 38227526 38227524 - 38227525 39433216 - 39434302 n Fax: (04) 39430693 QUAÃNG CAÁO PHAÁT HAÂNH GIAÁ: 5.500 ÀÖÌNG ISSN 0866-0827 n Töíng biïn têåp: LÏ XUÊN SÚN n Phoá Töíng biïn têåp: VŨ TIÏËN - PHUÂNG CÖNG SÛÚÃNG - LÏ MINH TOAÃN n Töíng thû kyá toâa soaån: LÏ MINH TOAÃN n Ban àaiå diïnå taiå thanâ h phö ë Hö ì Chñ Minh: 384 Nam Kyâ Khúiã Nghôa, Phûúnâ g 8, Q.3 ÀT: (08) 3848 4366, Fax: (08) 3843 5095, E-mail: tienphonghcm@gmail.com n Ban àaiå diïnå taiå miïnì Trung: 19 Ngö Gia Tûå - Àa â Nùné g, ÀT: (0511) 3828 039, Fax: (05113) 897080, E-mail: banmientrung@baotienphong.com.vn n Ban àaiå diïnå taiå ÀBSCL: 103 Trênì Vùn Hoaiâ , phûúnâ g Xuên Khaná h, quênå Ninh Kiïuì , TP Cênì Thú. ÀT: 07103823823 vaâ Fax: 07103823829, Email: baotienphongct@hcm.vnn.vn n Ban àaiå diïnå taiå Têy Nguyïn: 52 Trênì Nhêtå Duêtå - TP Buön Ma Thuötå - Àùk Lùk ÀT va â Fax: (0262) 3950029, E-mail: baotienphongtaynguyen@gmail.com n Thiïët kïë: TRUNG DUÄNG In taåi: Cöng ty in Quên àöåi I, Cöng ty in baáo Nhên Dên Àaâ Nùéng, Cty TNHH möåt thaânh viïn in Àùk Lùk, Xûúãng in Quên khu IV, XN in Nguyễn Minh Hoaâng, TPHCM Yïu cêuì DN vênå taiã khöng tùng giaá cûúcá tuyâ tiïnå dõp 30/4 -1/5 Sú ã Giao thöng vênå taiã (GTVT) Haâ Nöiå vûaâ co á vùn banã yïu cêuì cacá tö í chûcá , ca á nhên tham gia hoatå àönå g kinh doanh vênå taiã , khai thacá bïnë xe trïn àõa banâ TP phucå vu å tötë nhêtë nhu cêuì ài laiå cuaã nhên dên, khöng tuyâ tiïnå tùng giaá cûúcá dõp nghó lïî 30/4 va â 1/5. Sú ã GTVT Ha â Nöiå yïu cêuì doanh nghiïpå (DN) vênå taiã khöng tuyâ tiïnå tùng giaá cûúcá , thu phuå thu gia á cûúcá khi chûa àûúcå cú quan thêmí quyïnì phï duyïtå ; thûcå hiïnå kï khai gia,á niïm yïtë gia á va â tuyïtå àöië khöng àûúcå lúiå dunå g lûúnå g hanâ h khacá h cao trong dõp nghó lïî 30/4 va â 1/5 àï í tùng giaá ú ã mûcá cao, thu cao hún mûcá gia á kï khai vaâ lêpå phûúng aná gia á theo àuná g cacá chi phñ húpå ly á phatá sinh. Dõp nayâ Sú ã GTVT Ha â Nöiå cunä g cöng böë sö ë àiïnå thoaiå àûúnâ g dêy noná g àï í hanâ h khacá h, ngûúiâ dên phanã aná h vï ì vênå taiã trong dõp nghó lï,î gömì Chaná h Thanh tra Súã GTVT Ha â Nöiå Trênì Nhêtå Quang 0913590633; Trûúnã g phonâ g Quanã ly á vênå taiã Nguyïnî Tuyïní : 0972188666… ANH TRONÅ G Àaoâ taoå àiïuì khiïní thiïtë bõ bay cho àoanâ viïn thanh niïn Bïnë Tre Ngayâ 20/4, Tónh Àoanâ Bïnë Tre tö í chûcá chûúng trònh àaoâ taoå àiïuì khiïní thiïtë bõ bay khöng ngûúiâ laiá (Drone) vúiá sû å àönì g hanâ h cuaã àöië tacá Hanâ Quöcë . Chõ Lêm Nhû Quynâ h, Bñ thû Tónh Àoanâ Bïnë Tre cho biïtë , qua khoaá hocå se ä taoå àiïuì kiïnå cho àoanâ viïn, thanh thiïuë nhi Bïnë Tre àûúcå tiïpë cênå cöng nghïå tiïn tiïnë , ky ä thuêtå hiïnå àaiå , cacá cöng cuå hûuä ñch trong cuöcå sönë g. Àönì g thúiâ , Bñ thû Tónh Àoanâ Bïnë Tre àï ì nghõ cacá banå tham gia têpå huênë nghiïm tucá trong viïcå tiïpë thu cacá kiïnë thûcá , chu ã àönå g thûcå hanâ h àï í thanâ h thaoå va â vênå dunå g cacá nöiå dung àûúcå hocå vaoâ thûcå tïë cuöcå sönë g. Chûúng trònh diïnî ra trong 2 ngayâ (20 - 21/4) vúiá cacá nöiå dung: giúiá thiïuå nguyïn lyá hoatå àönå g, thûcå hanâ h àiïuì khiïní Drone (àûúnâ g ài, chuyïní hûúná g, bay vï ì phña trûúcá , bay ngûúcå , cêtë caná h, ha å caná h,…), ûná g dunå g Drone vaoâ thûcå tï ë sanã xuêtë . HOA HÖIÅ nVASCO TÙNG CHUYÏËN BAY TPHCM - CA MAU. Ngaây 20/4, thöng tin tûâ Cöng ty Bay Dõch vuå Haâ ng khöng (VASCO) cho biïë t, tû â ngaâ y 19/4-25/10, VASCO tùng têì n suêë t chuyïë n bay chùå ng TPHCM - Caâ Mau vaâ ngûúå c laå i möî i ngaâ y 1 chuyïë n. Trûúá c kia, àûúâ ng bay naâ y chó coá 4 chuyïë n bay/tuêì n. Caã ng haâ ng khöng Caâ Mau laâ sên bay cêë p 4C, nhaâ ga haâ nh khaá ch 2 cao trònh coá cöng suêë t 200.000 haâ nh khaá ch/ nùm, möå t àûúâ ng cêë t haå caá nh kñch thûúá c 1.500m x 30m, àaã m baã o khai thaá c taâ u bay ATR72 hoùå c tûúng àûúng. TÊN LÖÅC nSAÁT HAÅI NGÛÚÂI YÏU RÖÌI CHÖN XAÁC NAÅN NHÊN TRONG VÛÚÂN CHUÖËI. Ngaây 20/4, Cöng an TP Haãi Phoâng khêín trûúng àiïìu tra, laâm roä vuå aán giïët ngûúâi, chön xaác naån nhên trong vûúân chuöëi. Trûúác àoá ngaây 13/4, Cöng an huyïån An Dûúng tiïëp nhêån trònh baáo cuãa gia àònh nûä sinh Nguyïîn Thuây D (SN 2009, úã thön Ngö Huâng, xaä An Höìng) bõ mêët tñch. Vaâo cuöåc àiïìu tra, Cöng an huyïån An Dûúng xaác àõnh ngaây 12/4, Nguyïîn Thuây D ài chúi cuâng baån trai laâ Lï Vùn T (SN 2009, úã thön Lï Saáng, xaä An Höìng) nhûng sau àoá khöng vïì nhaâ. Ngaây 19/4, laâm viïåc vúái caãnh saát, Lï Vùn T khai ngaây 12/4 coá àoán baån gaái vïì nhaâ chúi taåi nhaâ baâ ngoaåi úã thön Lï Saáng, xaä An Höìng. Taåi àêy, hai ngûúâi xaãy ra mêu thuêîn, Lï Vùn T àaánh baån gaái ngêët sau àoá siïët cöí khiïën naån nhên tûã vong. Sau àoá, àöëi tûúång keáo thi thïí naån nhên ra vûúân chuöëi sau nhaâ chön nhùçm phi tang. NGUYÏNÎ HOAN Töi cho rùçng thuöëc chûäa nhûäng vuå nhû thïë naây chó coá möåt caách, àoá laâ nhanh choáng cöng khai nhêån löîi, xin löîi, vaâ tûå nhêån hònh thûác trûâng phaåt. Vêåy thöi, maâ hêìu hïët laåi cûá xûã lyá quaá cöìng kïình, àïí cuöëi cuâng moåi con àûúâng vêîn trúã vïì àaáp aán cuãa pheáp giaãi trïn. Quêëy röëi, thêåm chñ xêm haåi tònh duåc khöng laå lêîm gò vúái thïë giúái naây, luön laâ möåt trong nhûäng cuåm tûâ àûúåc tòm kiïëm nhiïìu nhêët. Tiïëng Viïåt thêåt saáng suöët khi gheáp chûä "con" vaâ "ngûúâi" thaânh “con ngûúâi”. Xaác àaáng coân hún caã khaái niïåm human, hay tûâ göëc Latin humanus vûâa haâm nghôa ngûúâi àaân öng, cuäng trong liïn hïå vúái möåt loaâi sinh vêåt thöng minh (homo sapiens). Sûå chêëp chúái moãng manh cuãa möåt thûá haânh vi thuöåc vïì baãn nùng “con” maâ khöng phaãi ai cuäng nghô àoá thuöåc vïì àaåo àûác, thêåm chñ coân nghiïm troång caã vïì phaáp lyá. Nùm 2018, Viïån haân lêm Thuåy Àiïín àaä phaãi hoaän trao giaãi Nobel Vùn chûúng vò liïn quan àïën quêëy röëi tònh duåc cuãa möåt thaânh viïn höåi àöìng. Oaái oùm, giaãi Nobel Hoâa bònh cuäng nùm êëy laåi àûúåc trao cho hai ngûúâi, trong àoá coá Nadia Murad thiïëu nûä ngûúâi Iraq laâ naån nhên àau khöí vaâ cuäng laâ nhaâ àêëu tranh nöíi tiïëng chöëng naån baåo lûåc tònh duåc. Töi vöën àoåc khaá nhiïìu saách cuãa N. Nhû nùm ngoaái, cöng ty naây dõch vaâ in liïìn böën cuöën cuãa nûä vùn sô Phaáp Annie Ernaux (Nobel Vùn hoåc nùm 2022). Laâ Cún cuöìng si, Nöîi nhuåc, Möåt ngûúâi phuå nûä, Höìi ûác thiïëu nûä. Nhûäng cuöën saách chêët chûáa nöîi aám aãnh cuãa Annie Ernaux cuäng nhû sûå duäng caãm phúi baây ham muöën vaâ hêåu quaã baåo lûåc cuãa tònh duåc, tûâ hiïån thûåc riïng tû caá nhên. Nïëu luác naây àoåc laåi, chùæc seä thïm nhiïìu ngêîm ngúåi múái. Vuå viïåc thûåc sûå cuãa N. àïën thúâi àiïím naây nhiïìu thûá coân chûa roä raâng, hoùåc coá thïí seä vônh viïîn àûúåc giûä kñn tûâ nhûäng ngûúâi trong cuöåc, duâ quyïët àõnh kyã luêåt miïîn chûác CEO cuãa cöng ty naây àaä àûúåc àûa ra. Nhûng dêëu hiïåu bêët thûúâng laâ khöng ñt ngûúâi kïu goåi “têíy chay saách” cuãa N. Àoá coá leä chó laâ möåt kiïíu “quêëy röëi”, búãi cöång àöìng àoåc saách, yïu saách thûåc sûå seä khöng nhû vêåy. Nhûng àiïìu àoá laåi khaã nùng seä xaãy ra trïn thûåc tïë, nhû nhûäng vuå têíy chay nhiïìu saãn phêím, nhaän hiïåu trûúác àoá, duâ saách khöng àún thuêìn chó laâ möåt thûá haâng hoáa. Nhúá thúâi àiïím naây troân 10 nùm trûúác, töi àaä viïët vïì vuå hai cö beá hoåc sinh lúáp 7 úã Chû Sï (Gia Lai) bõ nhên viïn möåt siïu thõ troái tay vaâ treo trûúác cöí têëm baãng “töi laâ ngûúâi ùn tröåm” röìi àûa lïn facebook. Chó vò hai em bõ cho laâ àaä “lêëy cùæp” hai cuöën truyïån tranh trõ giaá 20 ngaân àöìng. Khöng biïët hai em hoåc sinh êëy giúâ ra sao, coá coân tha thiïët gò àïën saách vúã khöng? Àïí nhùæc laåi lúâi cuãa Thêìn chïët trong caãnh cuöëi böå phim nöíi tiïëng cuãa Myä “Keã tröåm saách”: “Sûå thêåt duy nhêët töi thûåc sûå biïët laâ töi àang bõ aám aãnh búãi con ngûúâi”. n Quêyë röië [ TRÑ QUÊN ] cuöië tuênì Chuyïnå [Tiïpë theo trang 1] Trong chuöîi hoaåt àöång kyã niïåm 70 nùm Chiïën thùæng Àiïån Biïn Phuã, trong hai ngaây 19-20/4, laänh àaåo tónh Nghïå An àaä ài thùm, tùång quaâ caác chiïën sô Àiïån Biïn trûåc tiïëp tham gia chiïën dõch Àiïån Biïn Phuã. Ngayâ 20/4, öng Hoanâ g Nghôa Hiïuë - Pho á Bñ thû Tónh uyã Nghï å An, cunâ g àoanâ cöng tacá thùm, tùnå g qua â cacá chiïnë sô Àiïnå Biïn trûcå tiïpë tham gia chiïnë dõch Àiïnå Biïn Phuã àang sinh sönë g trïn àõa banâ huyïnå Diïnî Chêu va â thanâ h phö ë Vinh. Taiå huyïnå Diïnî Chêu, Phoá Bñ thû Tónh uyã Nghïå An Hoanâ g Nghôa Hiïuë àa ä àïnë thùm vaâ tùnå g qua â öng Buiâ Àònh Hoeâ (sinh nùm 1927, truá ú ã xa ä Diïnî Hoa). Öng Hoeâ tûnâ g la â chiïnë sô Tiïuí àoanâ 542 (thuöcå Trung àoanâ 165, Sû àoanâ 321), chiïnë àêuë taiå cacá chiïnë trûúnâ g: Lï Hönì g Phong, Têy Bùcæ , Ly á Thûúnâ g Kiïtå , Àiïnå Biïn Phu.ã Àoanâ cunä g thùm hoiã , tùnå g qua â öng Lï Vùn Giao (sinh nùm 1930, tru á ú ã xa ä Diïnî Catá ). Öng Giao tûnâ g la â lñnh Tiïuí àoanâ 215 (thuöcå Trung àoanâ 98, Sû àoanâ 316), trûcå tiïpë tham gia trênå àaná h Àöiì A1, Àiïnå Biïn Phu.ã Taiå thanâ h phö ë Vinh, àoanâ cöng tacá àa ä thùm, tùnå g qua â öng Àinh Vùn Lam (sinh nùm 1934, truá ú ã xa ä Hûng Hoaâ ). Trong chiïnë dõch Àiïnå Biïn Phu,ã öng Lam tûnâ g tham gia chiïnë àêuë taiå Àaiå àöiå 9 (thuöcå Trung àoanâ 141, Sû àoanâ 312). Àoanâ cunä g àïnë thùm öng Phamå Àûcá Minh (sinh nùm 1937, truá ú ã xaä Hûng Löcå ). Öng Minh tûnâ g chiïnë àêuë taiå Tiïuí àoanâ 674 (thuöcå Trung àoanâ 174, Sû àoanâ 316). Trûúcá ào,á ngayâ 19/4, öng Buiâ Àònh Long - Phoá Chu ã tõch UBND tónh Nghïå An, cunâ g àoanâ cöng tacá cunä g àa ä ài thùm, tùnå g qua â cacá chiïnë sô Àiïnå Biïn trûcå tiïpë tham gia chiïnë dõch Àiïnå Biïn Phuã taiå huyïnå Nam Àanâ . Àoanâ àa ä àïnë thùm, tùnå g qua â öng Trênì Baá Phucá (sinh nùm 1929, truá ú ã thõ trênë Nam Àanâ ). Öng Phucá tûnâ g tham gia chiïnë dõch Àiïnå Biïn Phuã taiå Tiïuí àoanâ 3 (thuöcå Trung àoanâ 351, Sû àoanâ 312 Àiïnå Biïn). Thùm, tùnå g qua â gia àònh öng Phamå Àònh Dinh (sinh nùm 1924, truá ú ã xa ä Thûúnå g Tên Löcå ). Öng Dinh tham gia chiïnë dõch Àiïnå Biïn Phuã taiå Àaiå àöiå 70 (thuöcå Trung àoanâ 141, Sû àoanâ 312); trûcå tiïpë tham gia trênå àaná h àöiì E1, thõ trênë Àiïnå Biïn. Thùm, tùnå g qua â cacá chiïnë sô Àiïnå Biïn, lanä h àaoå tónh Nghïå An bayâ to ã lonâ g biïtë ún, sû å trên tronå g àöië vúiá nhûnä g cönë g hiïnë , hy sinh to lúná cuaã cacá cûuå chiïnë binh trûcå tiïpë tham gia cuöcå khaná g chiïnë chönë g thûcå dên Phapá , gopá phênì cunâ g ca ã nûúcá lamâ nïn chiïnë thùnæ g Àiïnå Biïn Phuã “lûnâ g lêyî nùm chêu, chênë àönå g àõa cêuì ”. Mong cacá cu å va â gia àònh tiïpë tucå phatá huy truyïnì thönë g tötë àepå “Bö å àöiå Cuå Hö”ì , giû ä maiä tinh thênì “Chiïnë sô Àiïnå Biïn” nùm xûa, luön laâ têmë gûúng saná g cho thïë hï å tre ã noi theo. Theo thöëng kï, töíng söë chiïën sô Àiïån Biïn, thanh niïn xung phong, dên cöng hoãa tuyïën trûåc tiïëp tham gia chiïën dõch Àiïån Biïn Phuã hiïån coân söëng trïn àõa baân tónh Nghïå An laâ 1.328 ngûúâi. Trong àoá, coá 525 chiïën sô Àiïån Biïn, 547 cûåu thanh niïn xung phong, 172 dên cöng hoãa tuyïën vaâ 84 thûúng binh. Nghïå An cuäng coá 705 gia àònh coá thên nhên laâ liïåt sô, thanh niïn xung phong, dên cöng hoãa tuyïën trûåc tiïëp tham gia chiïën dõch Àiïån Biïn Phuã. Hûúáng túái kyã niïåm 70 nùm Chiïën thùæng Àiïån Biïn Phuã, Ban Thûúâng vuå Tónh uãy Nghïå An ban haânh Kïë hoaåch töí chûác Chûúng trònh gùåp mùåt tön vinh, tri ên caác anh huâng, liïåt sô, chiïën sô Àiïån Biïn, thanh niïn xung phong, dên cöng hoãa tuyïën trûåc tiïëp tham gia Chiïën dõch Àiïån Biïn Phuã trïn àõa baân tónh. Chûúng trònh seä diïîn ra vaâo ngaây 25/4 taåi thaânh phöë Vinh. THU HIÏNÌ Phoá Bñ thû Tónh uãy Nghïå An Hoaâng Nghôa Hiïëu cuâng àoaân cöng taác tùång quaâ öng Buâi Àònh Hoâe Thùm, tùång quaâ caác “nhên chûáng söëng” chiïën dõch Àiïån Biïn Phuã
Thúâi sûå Chuã nhêåt 21/4/2024 3 BAOÁ TIÏNÌ PHONG PHATÁ HAN H TÊTË CA à CACÁ NGAY TRONG TUÊNÌ Chaánh aán TAND töëi cao Nguyïîn Hoâa Bònh phaát biïíu taåi phiïn hoåp cuãa UÃy ban Thûúâng vuå Quöëc höåi vïì dûå aán Luêåt Tû phaáp ngûúâi chûa thaânh niïn vaâo saáng 17/4. (Saâi Goân Giaãi Phoáng) Thiïëu taá Lï Anh Tuêën, Phoá Phoâng 5, Cuåc An ninh maång vaâ Phoâng chöëng töåi phaåm sûã duång cöng nghïå cao, Böå Cöng an phaát biïíu taåi höåi thaão vïì xêy dûång möi trûúâng an toaân cho ngûúâi lao àöång, chiïìu 17/4. ( VnExpress) “Ngûúâi lao àöång nïn cêín troång vúái caác app cho vay” “Khöng coá hònh phaåt vúái töë tuång thên thiïån thò àêy laâ möåt saãn phêím “khuyïët têåt”” “Võnh Haå Long maâ cho xêy nhaâ úã trong vuâng loäi chùæc laâ khöng öín” Öng Vuä Höìng Thanh, Chuã nhiïåm UÃy ban Kinh tïë, baây toã bùn khoùn khi dûå thaão Luêåt Di saãn vùn hoáa (sûãa àöíi) cho pheáp xêy dûång nhaâ úã riïng leã trong khu vûåc baão vïå I cuãa di tñch. (Tiïìn Phong) PHAÁT NGÖN êën tûúång Theo dû å baoá cuaã Bö å Cöng Thûúng vaâ cacá cú quan liïn quan, nhu cêuì tiïu thuå àiïnå trong thúiâ gian muaâ khö (thaná g 5 àïnë thaná g 7) àûúcå dû å baoá tùng trûúnã g rêtë cao (lïn àïnë 13%, cao hún nhiïuì so vúiá kï ë hoacå h khoanã g 9,6%), riïng miïnì Bùcæ dû å kiïnë tùng kyã lucå 17% so vúiá cunâ g ky â nùm 2023. Trong böië canã h diïnî biïnë thuyã vùn 3 thaná g àêuì nùm khöng thuênå lúiå , àï í thûcå hiïnå mucå tiïu tiïtë kiïmå töië àa nûúcá hö ì thuyã àiïnå , cacá nguönì nhiïtå àiïnå , nhêtë la â nhiïtå àiïnå than àaä àûúcå huy àönå g cao àïí àapá ûná g nhu cêuì phuå taiã ; àönì g thúiâ tùng cûúnâ g truyïnì taiã àiïnå tû â miïnì Nam, miïnì Trung ra miïnì Bùcæ . Nhùcæ laiå tònh tranå g thiïuë àiïnå cucå bö å trong nùm 2023, Thuã tûúná g nhênë manå h phaiã têpå trung cho cöng tacá àiïuì hanâ h va â cunã g cö ë nùng lûcå truyïnì taiã àiïnå ; tùng cûúnâ g ra â soatá , kiïmí tra, àön àöcë , khöng àïí tònh tranå g “nûúcá àïnë chên múiá nhayã ”. Àï í baoã àamã nhiïn liïuå (than, nûúcá , dêuì , khñ) cho sanã xuêtë àiïnå , cacá nha â mayá nhiïtå àiïnå than mua töië àa than sanã xuêtë trong nûúcá , hanå chï ë töië thiïuí mua than nhêpå khêuí . Cacá têpå àoanâ , töní g cöng ty than àêyí manå h khai thacá töië àa. Thuã tûúáng yïu cêìu Böå Nöng nghiïåp vaâ Phaát triïín nöng thön phöëi húåp vúái caác cú quan vêån haânh caác höì thuãy àiïån tiïët kiïåm, giûä mûåc nûúác cao nhêët coá thïí àïí àaáp ûáng cho caác thaáng cao àiïím. Têåp àoaân Dêìu khñ baão àaãm cung ûáng khñ, dêìu cho saãn xuêët àiïån. Böå Cöng Thûúng xêy dûång kïë hoaåch àaáp ûáng àiïån tûâng thaáng; chó àaåo vêån haânh caác nhaâ maáy àiïån baão àaãm cên àöëi chung, lúåi ñch töíng thïí, cuäng nhû baão àaãm cöng suêët töëi thiïíu cuãa caác nhaâ maáy àiïån. Vï ì cú chï,ë chñnh sacá h mua baná àiïnå , Bö å Cöng Thûúng vaâ cacá cú quan liïn quan khêní trûúng hoanâ thiïnå , trònh cêpë co á thêmí quyïnì ban hanâ h cú chï,ë chñnh sacá h mua baná àiïnå trûcå tiïpë giûaä àún võ phatá àiïnå va â khacá h hanâ g sû ã dunå g àiïnå lúná ; cú chïë khuyïnë khñch phatá triïní àiïnå mùtå trúiâ apá maiá lùpæ àùtå taiå nha â dên, cú quan cöng sú,ã khu cöng nghiïpå tûå sanã , tû å tiïu; cú chï,ë chñnh sacá h phatá triïní àiïnå khñ, àiïnå gio á ngoaiâ khúi, ven bú;â chñnh sacá h vúiá àiïnå racá , àiïnå sinh khöië … Vï ì truyïnì taiã àiïnå , Thu ã tûúná g yïu cêuì trûúcá mùtæ hoanâ thanâ h àûúnâ g dêy 500 kV macå h 3, ra â soatá tûnâ g khêu, baoã àamã tiïnë àö,å dûtá khoatá hoanâ thanâ h trûúcá ngayâ 30/6. Lanä h àaoå Chñnh phuã àï ì nghõ cacá àõa phûúng tùng cûúnâ g kiïmí tra, àön àöcë , àönå g viïn caná bö,å cöng nhên trïn cöng trûúnâ g lamâ xuyïn ngayâ nghó, ngayâ lï.î Vúiá gia á àiïnå , Thu ã tûúná g yïu cêuì cacá cú quan, àún võ thûcå hiïnå theo quy àõnh, thêmí quyïnì , vúiá lö å trònh phu â húpå , khöng “giêtå cucå ”; nganâ h àiïnå àêyí manå h tiïtë kiïmå chi phñ, tùng cûúnâ g ûná g dunå g chuyïní àöií sö,ë tùng nùng lûcå canå h tranh, giamã chi phñ tuên thuã cho ngûúiâ dên, doanh nghiïpå . Gia á àiïnå phaiã phu â húpå , coá canå h tranh lanâ h manå h va â àiïuì tiïtë cuaã Nha â nûúcá . n Ào á la â chó àaoå cuaã Thu ã tûúná g Phamå Minh Chñnh taiå cuöcå hopå cuaã Thûúnâ g trûcå Chñnh phu ã vï ì baoã àamã cung ûná g àiïnå nùm 2024 vaâ thúiâ gian túiá , nhêtë la â trong muaâ cao àiïmí nùnæ g noná g 2024, saná g 20/4. Khöng àûúcå àïí thiïëu àiïån trong bêët kyâ hoaân caãnh naoâ 1.000 ngûúiâ ngheoâ ú ã Àiïnå Biïn àûúcå khamá , cêpë thuöcë miïnî phñ Cöng nhên Àiïnå lûcå TP HCM sûaã chûaä àiïnå Thu ã tûúná g Phamå Minh Chñnh phatá biïuí taiå cuöcå hopå Trong 2 ngaây 19 vaâ 20/4, Cuåc Quaãn lyá Khaám, chûäa bïånh (Böå Y tïë), Trung ûúng Höåi Thêìy thuöëc treã Viïåt Nam vaâ 6 bïånh viïån tuyïën trung ûúng töí chûác chûúng trònh khaám, chûäa, saâng loåc bïånh vaâ cêëp thuöëc miïîn phñ cho 1.000 àöìng baâo caác dên töåc tónh Àiïån Biïn vaâ tiïën haânh àaâo taåo chuyïín giao kyä thuêåt cêëp cûáu saãn khoa cho Bïånh viïån Àa khoa tónh Àiïån Biïn. Chûúng trònh khamá , chûaä bïnå h miïnî phñ va â chuyïní giao kyä thuêtå àûúcå triïní khai vúiá mucå tiïu kepá : cung cêpë dõch vu å khamá , chûaä bïnå h miïnî phñ cênì thiïtë nhêtë cho ngûúiâ dên taiå àõa phûúng; chuyïní giao kyä thuêtå , nêng cao nùng lûcå cho àöiå ngu ä y bacá sô taiå cacá bïnå h viïnå vunâ g àönì g baoâ dên töcå , giupá ho å coá thïm kiïnë thûcá va â ky ä nùng àï í chùm socá sûcá khoeã cho cönå g àönì g cuaã mònh mötå cacá h tötë nhêtë . Chûúng trònh cuäng têåp trung höî trúå, saâng loåc nhûäng bïånh khöng lêy nhiïîm nhû: Ung thû, tiïíu àûúâng, tùng huyïët aáp vaâ bïånh phöíi tùæc ngheån maån tñnh, caác bïånh bêím sinh cuãa treã em. Cuå thïí, hún 600 ngûúâi dên tónh Àiïån Biïn vaâ 400 treã em seä khaám, saâng loåc bïånh caác chuyïn khoa, bïånh maån tñnh, cêëp phaát thuöëc miïîn phñ búãi caác y baác sô tuyïën trung ûúng, àûúåc chuåp X-quang vaâ cùæt lúáp vi tñnh vúái ngûúâi àûúåc chêín àoaán coá nguy cú cao. Ngûúâi dên àïën khaám cuäng nhêån caác phêìn quaâ giaá trõ caác nhaâ taâi trúå. Phaát biïíu taåi chûúng trònh, GS.TS Trêìn Vùn Thuêën, Thûá trûúãng Böå Y tïë cho biïët, chûúng trònh khaám, chûäa bïånh miïîn phñ vaâ chuyïín giao kyä thuêåt cho caác bïånh viïån vuâng àöìng baâo dên töåc thiïíu söë khöng chó laâ möåt chûúng trònh y tïë kyã niïåm 70 nùm chiïën thùæng lõch sûã Àiïån Biïn Phuã, maâ coân thïí hiïån yá nghôa nhên vùn, sûå quan têm, chia seã cuãa toaân xaä höåi, möåt cam kïët sêu sùæc trong nöî lûåc khöng ngûâng nhùçm caãi thiïån chêët lûúång cuöåc söëng, sûác khoãe cho cöång àöìng dên töåc thiïíu söë, nöëi tiïëp truyïìn thöëng haâo huâng cuãa cha öng xêy dûång vaâ baão vïå Töí quöëc. Nhên dõp naây, Trung ûúng Höåi Thêìy thuöëc treã Viïåt Nam tùång Trung têm Y tïë huyïån Àiïån Biïn Àöng vaâ Trung têm Y tïë huyïån Mûúâng Nheá 2 hïå thöëng phoâng hoåp trûåc tuyïën phuåc vuå chêín àoaán bïånh tûâ xa trõ giaá 200 triïåu àöìng; Cöng ty cöí phêìn Cöng nghïå y tïë FaCare quöëc tïë tùång hïå thöëng trang thiïët bõ kiïím soaát bïånh khöng lêy nhiïîm cho Bïånh viïån Àa khoa tónh Àiïån Biïån. Ban Tö í chûcá tùnå g qua â cho 10 gia àònh co á hoanâ canã h kho á khùn, tùnå g qua â cho 10 hocå sinh dên töcå vûútå kho á hocå gioiã ; Quy ä Ngayâ mai tûúi saná g tùnå g 40 phênì qua â trõ gia á 60 triïuå àönì g cho bïnå h nhên ung thû àang àiïuì trõ taiå Bïnå h viïnå Àa khoa tónh Àiïnå Biïn. “Nùm 2024, Böå Y tïë xacá àõnh nhiïuì nhiïmå vu å tronå g têm, trong àoá nhênë manå h viïcå tùng cûúnâ g va â àöií múiá manå h me ä y tï ë cú sú.ã Nêng cao chêtë lûúnå g khamá bïnå h, chûaä bïnå h, nêng cao khaã nùng tiïpë cênå dõch vu å cuaã ngûúiâ dên túiá cacá dõch vuå co á chêtë lûúnå g àùcå biïtå taiå cacá vunâ g kinh tï-ë xa ä höiå conâ nhiïuì kho á khùn. Àùcå biïtå , Bö å Y tï ë triïní khai quyïtë liïtå chuyïní àöií sö ë nganâ h Y tï ë bao gömì viïcå ûná g dunå g chuyïní àöií sö ë y tï,ë chuyïní giao cöng nghïå trong khamá va â àiïuì trõ bïnå h cho tuyïnë cú sú,ã àùcå biïtå hûúná g túiá nhûnä g khu vûcå kho á khùn, vunâ g nuiá , vunâ g biïn giúiá , vunâ g àönì g baoâ dên töcå thiïuí sö”ë , Thûá trûúnã g Trênì Vùn Thuênë noiá . n [ HA  MINH ] [ VÙN KIÏN ] Bacá sô khamá cho bïnå h nhên ngheoâ taiå Àiïnå Biïn
Chuã nhêåt 21/4/2024 Phoáng sûå TUA VÛA ÀÙTÆ VÛA KHOÁ Laiå noiá , khöng phaiã cû á co á tiïnì la â coá thï í tham gia nhûnä g tua nayâ , khacá h conâ phaiã àatå mötå mûcá sûcá khoeã va â khaã nùng chõu àûnå g nhêtë àõnh. Àöå tuöií cunä g bõ hanå chï,ë theo ào,á tua chó nhênå nhûnä g ngûúiâ tû â 18 àïnë 65 tuöií . Àaiå diïnå cuaã AVA travel, àún võ baná tua 17 ngayâ thamá hiïmí Bùcæ Cûcå ú ã vô tuyïnë 90 àö å N vúiá gia á 800 triïuå cho biïtë : “Sau khi khai phaá donâ g tua àöcå la å nayâ chuná g töi phatá hiïnå ra, nhu cêuì du lõch cuaã mötå bö å phênå khacá h Viïtå àa ä thûcå sû å thay àöií . Ho å khöng conâ haoâ hûná g vúiá nhûnä g tua nghó dûúnä g, mua sùmæ nûaä , hoùcå cunä g co á thï í noiá , nhomá àùtå tua àöcå la å àa phênì àïuì àa ä traiã qua hêuì hïtë cacá hònh thûcá tua nghó dûúnä g, bêy giú,â ho å dönì sû å chu á y á túiá nhûnä g tua traiã nghiïmå , maoå hiïmí ”. Hûúná g dênî viïn Xuên Tunâ g, ngûúiâ tûnâ g dênî nhiïuì tua chêu Phi, chêu Myä kï í rùnç g, banã thên anh ban àêuì la â dên phûútå . Ài nhiïuì , co á kinh nghiïmå , anh chuyïní qua tö í chûcá nhûnä g tua maoå hiïmí cho ngûúiâ thên, banå be.â “Nhûnä g ngûúiâ chõu boã tiïnì tó ài tua àïuì nhùmæ àïnë cacá ky â quan thiïn nhiïn àöcå àaoá , giauâ vïtë tñch lõch sûã cunâ g bï ì dayâ vùn hoaá , nïuë la â àang àûná g trûúcá nguy cú co á thï í biïnë mêtë vônh viïnî nûaä thò canâ g àûúcå chu á y.á Khacá h chonå nhûnä g loaiå tua nayâ hêuì hïtë la â nhûnä g ngûúiâ co á kinh nghiïmå du lõch vaâ thï í lûcå tötë . Riïng viïcå liïn tucå thay àöií muiá giú,â khñ hêuå va â phaiã trekking (ài böå àûúnâ g nuiá ) liïn tucå àa ä khiïnë giúiá hanå chõu àûnå g cuaã cú thï í bõ thû ã thacá h. Nïuë thï í lûcå khöng tötë , ngûúiâ tham gia seä rêtë dï î phaiã bo ã cuöcå giûaä chûnâ g. Va â mùcå du â hanâ h trònh vêtë va,ã nhûng khi thûcå tï ë àûúcå traiã nghiïmå nhûnä g canã h quan thiïn nhiïn huyïnì bñ, hoang da,ä nhûnä g hiïnå tûúnå g tû å nhiïn coá mötå khöng hai hay nhûnä g vunâ g khñ hêuå “chó co á trïn chûúng trònh Discovery” ngûúiâ ta àïuì cam têm tònh nguyïnå bo ã ra mêyë trùm triïuå ”. Giaiã thñch vïì sû å àùtæ ào ã cuaã cacá tua àöcå la,å Haiã Bònh (Crazy Tour) chia se:ã “Vò khöng phaiã la â nhûnä g àiïmí àïnë phö í thöng nïn nhûnä g vunâ g àêtë hiïmë nayâ àïuì khöng àûúcå trú å gia á du lõch. Ve á mayá bay àùtæ , ve á khacá h sanå lûu truá cunä g khöng hïì re.ã Vñ du,å nïuë la â tua Bùcæ Cûcå ài tû â Viïtå Nam, thò banå phaiã mêtë túiá 3 ngayâ di chuyïní . Hay àún cû,ã nùm ngoaiá chuná g töi coá mötå tua docå miïnì Nam UcÁ , gia á tua gênì 400 triïuå , thò chó riïng mötå àïm lûu truá taiå thõ trênë ngêmì Coober Pedy reã nhêtë àa ä mêtë hún 4 triïuå àönì g. Àêy laâ thõ trênë hoanâ toanâ nùmç dûúiá lonâ g àêtë ú ã UcÁ , ban ngayâ mùtå àêtë co á thï í noná g túiá 50 àö å C, canã h quan sa macå cuaã no á nhòn khöng khacá gò bï ì mùtå hanâ h tinh khacá . Hiïmë co á nûaä , àêy cunä g la â vunâ g àêtë hiïmë hoi conâ co á thö í dên UcÁ sinh sönë g, àûúnâ g ài cûcå ky â hoang vùnæ g nïn thûcå sû å gia á khöng thïí re ã àûúcå ”. Ngoaiâ caiá sû å àùtæ va â kho á ài, nhûnä g tua hiïmë kiïuí nayâ conâ ñt, cho nïn, muönë àùng ky á mötå tua Bùcæ Cûcå , Nam Cûcå hay chêu Phi, coá thï í khacá h se ä phaiã chú â ba àïnë sauá thaná g, àiïmí àïnë canâ g hiïmë la å thò thúiâ gian chúâ àùng ky á canâ g lêu. “Nhûng maâ àaná g gia á lùmæ , caiá camã giacá ài tauâ pha á bùng, ngùmæ Bùcæ Cûcå trïn trûcå thùng röiì ngöiì xe cho á keoá trïn bùng tuyïtë … xûná g àaná g àûúcå tra ã bùnç g 1/3 cùn chung cû”, chõ Haâ Lï,å khacá h hanâ g tûnâ g tham gia tua thamá hiïmí Bùcæ Cûcå àïnë Vô tuyïnë 90 àö å N chia se.ã NGAY VIÏÅT NAM CUNÄ G COÁ NHIÏUÌ TUA LAÅ Nùm ngoaiá , cönå g àönì g xï dõch Viïtå rêtë tñch cûcå chia seã thöng tin Cöng ty du lõch Oxalis (àún võ du lõch maoå hiïmí khai thacá àöcå quyïnì tua khamá pha á hang Sún Àoonâ g taiå Quanã g Bònh) tung ra tua “Traiã nghiïmå cuöcå sönë g muaâ lutå ” taiå xa ä Tên Hoaá , huyïnå Minh Hoaá , tónh Quanã g Bònh. Sú ã dô thöng tin nayâ gêy sötë vò Tên Hoaá àûúcå biïtë àïnë la â vunâ g rönë lu ä cuaã huyïnå Minh Hoaá . Nùm naoâ cunä g vêyå , cû á mûa, lu ä thò Tên Hoaá la â xa ä bõ ngêpå àêuì tiïn vaâ nûúcá ngêpå lïn maiá nha â laâ chuyïnå bònh thûúnâ g. Àïnë muaâ mûa, ba â con ú ã xa ä Tên Hoaá phaiã lïn nuiá dûnå g lïuì , cùng batå chayå lu.ä Moiå chuyïnå chó thay àöií sau trênå luä lõch sû ã nùm 2010, ngûúiâ dên xa ä Tên Hoaá co á saná g kiïnë lamâ be â phao bùnç g cacá h kïtë cacá thunâ g phuy nhûaå laiå , ban àêuì chó àï í àö ì àacå quy á lïn röiì lêyë batå che mûa. Qua cacá muaâ sau, baâ con caiã tiïnë be â lïn thanâ h nha â nöií , co á maiá , vacá h thûng che mûa vaâ buöcå dêy vaoâ bönë cocå àõnh võ úã cacá gocá nha.â Nûúcá dêng thò nhaâ nöií lïn, caã gia àònh coá thï í an cû trong nhaâ nöií khi trûä àu ã lûúng thûcå , thûcå phêmí . Thúiâ àiïmí tua nayâ àûúcå àûa vaoâ khai thacá , àún võ töí chûcá àa ä xêy dûnå g mötå chûúng trònh gênì nhû co á mötå khöng hai úã Viïtå Nam, cho phepá khacá h traiã nghiïmå an toanâ trong muaâ mûa lu ä nhû ú ã nha â nöií , tha ã lûúiá , cêu ca,á cheoâ thuyïnì kayak vûútå lu,ä vûútå suöië chinh phucå hang àönå g, ngùmæ canã h quan muaâ lutå , traiã nghiïmå cuöcå sönë g cuaã ngûúiâ dên. Vaâ mùcå du â goiá hai ngayâ mötå àïm cho tua traiã nghiïmå mêtë sûcá nayâ co á gia á 5,5 triïuå àönì g, lûúnå g khacá h àùng kyá vênî rêtë àöng. “Giönë g nhû tua Sún Àoonâ g, tuy mûcá gia á neo ú ã mûcá 72 triïuå àönì g/ ngûúiâ va â àö å kho á àùcå biïtå nhûng sanã phêmí nayâ luön trong tònh tranå g “chayá hanâ g” va â phaiã àùtå trûúcá vaiâ thaná g, tua traiã nghiïmå lanâ g lu ä co á àö å kho á ñt hún nïn canâ g thu hutá khacá h hanâ g phöí thöng hún. Töi àoaná la â tûúng lai cacá tua kiïuí nayâ se ä nú ã rö å ú ã Viïtå Nam, taoå ra mötå hûúná g khai thacá du lõch múiá me”ã , öng Lï Vùn Viïtå , nha â saná g lêpå cuaã Czary Tour dûå àoaná . Tuênë Trênì (Ruines Tour), ngûúiâ chuyïn töí chûcá cacá tua “Tanâ tñch àûúng àaiå ” kï í rùnç g, anh lêyë camã hûná g tûâ nhûnä g bûcá anã h cuaã Jonk, mötå nhiïpë anã h gia ngûúiâ Phapá àa ä àatå àûúcå vö sö ë giaiã nhiïpë anã h quöcë tï ë khi luön luön tòm ra chêtë thú trong nhûnä g àõa àiïmí bõ con ngûúiâ bo ã hoang vaâ àûúcå thiïn nhiïn tûnâ g bûúcá lêyë laiå trïn khùpæ thï ë giúiá . La â mötå nhiïpë anã h gia phiïu lûu, Tuênë Trênì àa ä ài theo bûúcá chên cuaã Jonk phûútå khùpæ thï ë giúiá , tû â Cuba àïnë Moldova, tûâ Àaiâ Loan àïnë Chernobyl hay Nhêtå Banã , tûâ Georgia àïnë Phapá , khöng mïtå moiã khamá pha á nhûnä g caiá cêy co á canâ h va â rï î bao quanh nhûnä g bûcá tûúnâ g, nhû muönë nuötë chûnã g lêyë no,á hay la â mötå bûcá tûúnå g mùcå aoá daiâ thûúnâ g xuên, trong cöng viïn vùnæ g ve ã cuaã mötå lêu àaiâ ... Àï í chúpá àûúcå nhûnä g hònh anã h nayâ , ngûúiâ chupå phaiã àötå nhêpå qua mötå caiá lö î trïn hanâ g raoâ , treoâ lïn mötå tênì g àï í ài vaoâ qua mötå cûaã sö í vú,ä hay la â àöië mùtå vúiá ca ã ö í rùnæ ú ã mötå höcë tûúnâ g bo ã hoang… Vï ì Viïtå Nam, Tuênë tö í chûcá tua “Tanâ tñch àûúng àaiå ” cho cacá banå ngûúiâ nûúcá ngoaiâ cuaã mònh. Hoå àa ä cunâ g ài qua: Nhaâ mayá xe lûaã Gia Lêm, nhaâ thúâ àö í ú ã Sú ã Kiïnå (Ha â Nam), nhaâ mayá dïtå Nam Àõnh, nhaâ thú â àö í Haiã Hêuå , thaná h àõa My ä Sún… Ve ã àepå cuaã nhûnä g cöng trònh àöí natá nayâ àûúcå du khacá h ngoaiå quöcë àaná h gia á cao. Nhúâ sû å lan toaã cuaã nhomá du khacá h àêuì tiïn, Tuênë cho biïtë , hiïnå möiî nùm anh thûcå hiïnå khoanã g 3-4 tua, ban àêuì khacá h ngoaiå quöcë la â chu ã yïuë , hiïnå taiå , khacá h ngûúiâ Viïtå àa ä chiïmë gênì mötå nûaã . Gia á tua trung bònh cho mötå ngayâ la â khoanã g 2-3 triïuå àönì g. Tuênë giaiã thñch, töí chûcá tua nayâ töi khöng chó laâ ngûúiâ dênî àûúnâ g thöng thûúnâ g, töi phaiã hûúná g dênî khacá h hanâ g sû ã dunå g mayá anã h chuyïn nghiïpå va â cung cêpë gênì nhû têtë ca ã moiå thöng tin cuaã àiïmí àïnë . Giönë g nhû Jonk, töi mong muönë nhûnä g ngûúiâ tham gia tua nayâ àïuì hiïuí àûúcå : “Bêtë cûá thû á gò con ngûúiâ xêy dûnå g, thiïn nhiïn seä lêyë laiå no.á Co á le ä àiïuì nayâ se ä khiïnë chuná g ta trúã nïn khiïm tönë hún khi àöië mùtå vúiá thiïn nhiïn. Mùcå du â chuná g ta thûúnâ g cho rùnç g mònh co á thï í thönë g trõ thiïn nhiïn, nhûng nhûnä g thamã hoaå khñ hêuå , baoä , lu ä lutå , lú ã àêtë , soná g thênì v.v... cho chuná g ta thêyë ro ä rùnç g chuná g ta khöng thï í lamâ gò àï í chönë g laiå no”á . n [ HA Å ÀAN ] Khacá h xïëp haâng ài Bùcæ Cûcå , Nam Cûcå Tua chêu Êu hiïnå àaä khöng conâ la â mötå vñ duå àùnè g cêpë trong thõ trûúnâ g du lõch nûaä . Gênì àêy, úã Viïtå Nam thêmå chñ àa ä xuêtë hiïnå nhûnä g tua coá gia á 440 triïuå cho 18 ngayâ thamá hiïmí Nam Cûcå hay 800 triïuå cho 17 ngayâ thamá hiïmí Bùcæ Cûcå . Trûúnâ g húpå sö ë ngayâ lûu truá tùng lïn, va â phûúng tiïnå di chuyïní thay àöií , sö ë tiïnì tua mötå ngûúiâ phaiã àoná g àï í khamá pha á xû á lanå h co á thï í lïn túiá trïn 1 tyã àönì g. 4 Nhiïuì khacá h Viïtå sùné sanâ g bo ã ra ca ã ty ã àönì g àï í tham gia tua khamá pha á Bùcæ Cûcå BAOÁ TIÏNÌ PHONG PHATÁ HAN H TÊTË CA à CACÁ NGAY TRONG TUÊNÌ Nha â thú â àö í Haiã Hêuå cunä g trú ã thanâ h sanã phêmí du lõch hutá khacá h Nha â phao Tên Hoaá biïnë thanâ h homestay cho nhûnä g khacá h thñch loaiå hònh du lõch “thñch ûná g vúiá thúiâ tiïtë ” Viïcå khai thacá cacá tua àöcå la å ú ã Viïtå Nam àang tûnâ g bûúcá phatá triïní . Sû å ra àúiâ liïn tucå cuaã cacá àún võ töí chûcá nhû VietGlobal Travel, Migola Travel, VYCTravel, AVA Travel, Crazy Tour… laâ nhûnä g minh chûná g. Theo dûå àoaná cuaã mötå sö ë chuyïn gia du lõch, thõ trûúnâ g ngacá h nayâ se ä conâ àûúcå mú ã rönå g thúiâ gian túiá khi traiã nghiïmå , àiïuì kiïnå kinh tïë va â nhêtë la â nhu cêuì khamá pha á cuaã khacá h Viïtå lênì lûútå àûúcå kñch hoatå .
Chuã nhêåt 21/4/2024 5 Kyá sûå “CAÁNH CÛAà SÙTÆ ” CUAà ÀIÏÅN BIÏN PHUà Trong baiâ thú “Hoan hö chiïnë syä Àiïnå Biïn” cuaã nha â thú Tö ë Hûuä coá àoanå : “Mûúnâ g Thanh, Hönì g Cumá , Him Lam/ Hoa mú laiå trùnæ g, vûúnâ cam laiå vanâ g”. Ào á la â 3 àõa danh lúná nhêtë cuaã chiïnë trûúnâ g Àiïnå Biïn Phu.ã Trïn àêtë Àiïnå Biïn, Him Lam ú ã phña Bùcæ , phên khu trung têm Mûúnâ g Thanh úã giûaä va â Hönì g Cumá ú ã phña Nam. Àõa hònh úã Him Lam chuã yïuë la â àöiì thêpë , xen lênî cacá thung lunä g nho,ã coá söng Nêmå Römë chayã qua. Him Lam laâ cacá h goiå trïcå h tû â Hin Àùm cuaã tiïnë g Thaiá . Hin laâ àa,á àùm la â àen. Trong phatá êm, ngûúiâ Thaiá khöng phên biïtå àûúcå phu å êm à va â phu å êm l, böå àöiå ta nghe “àùm” thanâ h “lam” nïn thanâ h ra tïn goiå Him Lam nhû hiïnå nay. Him Lam coá võ trñ quan tronå g hún vò no á la â mötå bï å lö cötë lúná , cacá h phên khu Trung têm 2,5km, aná ngû ä ngay con àûúnâ g tû â Tuênì Giaoá àïnë Àiïnå Biïn Phu.ã Dûúiá àöií la â con suöië co á rêtë nhiïuì phiïnë àa á mauâ àen. Trung têm àïì khaná g Him Lam àûúcå xêy dûnå g trïn ba quaã àöiì , taoå thanâ h 3 cû á àiïmí dï î danâ g hö î trú å cho nhau, phaoá ú ã Mûúnâ g Thanh coá thï í yïmí trú.å Him Lam conâ àûúcå phonâ g ngû å phûcá tapå va â chùcæ chùnæ vúiá hï å thönë g chiïnë haoâ ngang docå nöië liïnì cacá cú quan, hêmì ngêmì va â cacá hoaã àiïmí hiïnå àaiå , àûúcå bö ë trñ thanâ h nhiïuì tênì g. Trong, ngoaiâ cû á àiïmí nayâ conâ co á hï å thönë g mòn, dêy thepá gai. Hanâ g thepá gai co á núi rönå g tû â 100m àïnë 200m. Trung têm àïì khaná g Him Lam àûúcå mïnå h danh laâ “caná h cûaã sùtæ ” cuaã têpå àoanâ cû á àiïmí Àiïnå Biïn Phu.ã Àïnë mûcá , trûúcá trênå àaná h, quên ta bùtæ àûúcå tu â binh tïn laâ Giùcæ Kú. Khi àûúcå ta chùm socá y tï ë chu àaoá , Giùcæ Kú “thanâ h thêtå ” khuyïn: “Töi khuyïn cacá ngaiâ mötå àiïuì , cacá ngaiâ chú á àönå g vaoâ Him Lam vò vaoâ Him Lam laâ tû å nguyïnå vaoâ chö î chïtë ”. Àï í àûúcå “sönë g laiå ” trong bêuì khöng khñ cuaã trênå àaná h Him Lam, chuná g töi àûúcå Thiïuë tûúná g Nguyïnî Tronå g Lû, Chuã tõch Höiå Cûuå chiïnë binh tónh Àiïnå Biïn giúiá thiïuå gùpå ngûúiâ tûnâ g tham gia trênå chiïnë . Àoá la â öng Buiâ Kim Àiïuì , chiïnë sy ä thöng tin trûcå tiïpë cuaã Chñnh uyã Trung àoanâ 165, Àaiå àoanâ 312. Nhaâ öng Àiïuì giúâ nùmç ngay chên suöië canå , núi tûnâ g laâ hanâ g raoâ dêy thepá gai vonâ g ngoaiâ cuaã trung têm àïì khaná g Him Lam nùm xûa. Quï úã Gia Viïnî (Ninh Bònh), chiïnë sy ä Àiïuì nhêpå ngu ä nùm 22 tuöií . Sau huênë luyïnå , chiïnë àêuë ú ã chiïnë dõch Têy nam Ninh Bònh, àún võ öng àûúcå lïnå h di chuyïní lïn Têy Bùcæ . Öng Àiïuì bùtæ àêuì cêu chuyïnå bùnç g viïcå Àaiå tûúná g Vo ä Nguyïn Giapá giao Àaiå àoanâ 312 àaná h trênå mú ã àêuì . “Nïuë cacá àönì g chñ chiïnë thùnæ g thò taoå àiïuì kiïnå cho bö å àöiå ta rêtë nhiïuì , taoå khñ thïë cho cacá trênå àõa khacá . Nïuë cacá àönì g chñ khöng chiïnë thùnæ g bö å àöiå ta thiïtå haiå rêtë lúná . Vò thï,ë du â co á phaiã hi sinh nhiïuì , cacá àönì g chñ phaiã chiïnë thùnæ g”, öng Àiïuì nhú á laiå lúiâ Àaiå tûúná g nhùnæ gûiã . “QUÊN TA VÛA HÖ VÛA TIÏNË NHÛ VU Ä BAOÄ ” “Àuná g 17h5 phutá ngayâ 13/3/1954, 40 khêuí phaoá cú ä tû â 75 mm àïnë cöië 120 mm àönì g loatå nha ã àanå . Ba loatå phaoá cuaã ta trutá baoä lûaã lïn àöiì Him Lam khiïnë quên àõch bêtë ngú â va â thiïtå haiå nùnå g nï.ì Àï í vûútå qua hanâ g raoâ dêy thepá gai, ta phaiã dunâ g àïnë ca ã böcå pha.á Röiì hai trung àoanâ mú ã àûúnâ g, tiïnë thùnè g lïn àöiì Him Lam. Quên ta vûaâ hö, vûaâ tiïnë nhû vu ä baoä ”, öng Àiïuì kï.í Röìi öng tiïëp tuåc, sau hai giúâ àöìng höì, ta chiïëm àûúåc cûá àiïím 1 vaâ nûãa cûá àiïím 2. Taåi cûá àiïím 2, coá möåt khêíu àaåi liïn bùæn ra vúái diïån röång böå àöåi ta hi sinh vaâ bõ thûúng rêët nhiïìu, khöng tiïën thïm àûúåc. “Trong luác nguy cêëp àoá, Tiïíu àöåi phoá Phan Àònh Gioát (luác àoá 32 tuöíi, lúán tuöíi nhêët) duâ bõ thûúng úã chên nhûng tay cêìm khêíu tiïíu liïn vûâa chaåy vûâa bùæn, neám lûåu àaån. Àïën löî chêu mai, anh vûún mònh lêëy àaâ, lao thùèng vaâo löî chêu mai. Khêíu àaåi liïn im bùåt. Quên ta aâo lïn chiïëm lö cöët. Tûâ luác àoá, sûå khaáng cûå cuãa àõch yïëu dêìn. Àuáng 21h30 phuát, quên ta àaä laâm chuã hoaân toaân cûá àiïmí Him Lam”, öng Àiïuì kï.í Theo öng Àiïuì va â cacá cû á liïuå lõch sû ã hiïnå nay, trong trênå chiïnë nayâ , ta tiïu diïtå 200 tïn àõch, bùtæ sönë g 375 lñnh Lï Dûúng, thu giûä toanâ bö å vu ä khñ. Ngay sau ào,á Trung àoanâ 141 thu donå chiïnë trûúnâ g, àûa söë tu â binh vï ì phña sau. Conâ Trung àoanâ 165 tiïnë sang àaoâ haoâ , bao vêy àöiì Àöcå Lêpå ngay trong àïm. Cûá àiïím àöìi Àöåc Lêåp tuy chó coá möåt quaã àöìi nhûng àûúåc böë phoâng kiïn cöë hún, hêìm haâo nhiïìu hún. Vò vêåy, ta àaánh 2 ngaây àïm nhûng chûa chiïëm àûúåc. Cêëp trïn nhêån àõnh, ta phaãi thay àöíi caách àaánh. Vò àõch úã trïn chó cêìn quùng lûåu àaån xuöëng, quên ta bõ thûúng nhiïìu. Coân ta bùæn lïn, chó bùæn vaâo tûúnâ g haoâ … ma â khöng truná g àõch. “Lucá ào,á co á mötå mêtå baoá tû â Tiïuí àoanâ vï ì Trung àoanâ xin thay àöií cacá h àaná h va â chi viïnå lûuå àanå , thu ã phaoá . Mêtå baoá nayâ àûúcå giao cho tiïuí àöiå 3 ngûúiâ , do töi lamâ töí trûúnã g”, öng Àiïuì kï.í Vûútå qua quanä g àûúnâ g chûnâ g 2km tû â trênå àõa vï ì Sú ã chó huy Trung àoanâ , dûúiá la â hêmì haoâ bunâ lêyì , trïn la â lûaã àanå nhûng khöng thïí canã bûúcá chên tiïuí àöiå thöng tin. “Cung àûúnâ g 2km nhûng khöng thïí ài thùnè g, co á lucá chayå dûúiá haoâ , co á lucá trûúnâ trïn caná h àönì g giûaä lanâ àanå khoiá lûaã cuaã àõch. Hai àönì g àöiå töi bõ thûúng nùnå g bõ tutå laiå . Töi cunä g bõ thûúng. Lucá ào,á nghô rùnç g, nïuë chêmå mötå phutá se ä lú ä thúiâ cú nïn töi tû å bùng bo á vïtë thûúng àïí bo â tiïpë , coá lucá nhayã co â dûúiá haoâ . Cuöië cunâ g, töi àïnë àûúcå Sú ã chó huy Trung àoanâ . Töi thöng baoá cho Trung àoanâ trûúnã g Lï Thuyâ röiì lõm ài vò mêtë mauá . Tónh laiå múiá biïtë mònh àaä hoanâ thanâ h nhiïmå vu.å Lûuå àanå , thu ã phaoá àa ä àûúcå chi viïnå kõp thúiâ . Hai ngayâ sau, cûá àiïmí Àöiì Àöcå lêpå bõ tiïu diïtå ”, öng Àiïuì nhú á laiå . Nhûnä g ngayâ sau, trung àoanâ cuaã öng àûúcå lïnå h àaoâ haoâ chia cùtæ sên bay Mûúnâ g Thanh. Àoá la â nhûnä g ngayâ mûa liïn tucå , àêtë thanâ h bunâ lêyì . “Nhiïuì ngayâ khöng nêuë àûúcå cúm, chuná g töi ùn gaoå rang, uönë g nûúcá . Lucá ngu ã thò vaoâ hêmì ïcë h ngay trïn chiïnë haoâ . Cû á tiïuí àöiå 3 ngûúiâ dûaå lûng vaoâ nhau lêyë húi êmë . Möiî ca ngu ã 3 tiïnë g. Àún võ cûá thay nhau àaoâ haoâ va â ngu ã nhû thï.ë Dûúiá haoâ laâ bunâ non, laâ nûúcá , thêmå chñ ca ã mauá trönå lênî . Nhûng tinh thênì chuná g töi khöng nao nuná g. Hún 10 ngayâ sau, haoâ cuaã chuná g töi nöië liïnì 2 àêuì , chia cùtæ sên bay. Lucá ào,á mùtå muiä lêmë lem, khöng nhênå ra nhau nhûng vú ä oaâ sung sûúná g”, öng Àiïuì kï.í Àûúnâ g bùng bõ chia cùtæ , mayá bay àõch vò thïë khöng thïí ha å caná h, buöcå phaiã tha ã ngûúiâ va â hanâ g tû â trïn cao. Va,â quên ta àaä thu àûúcå rêtë nhiïuì chiïnë lúiå phêmí , co á thïm nguönì tiïpë tï,ë sûcá khoeã vêtå chêtë va â tinh thênì cuaã bö å àöiå ta canâ g tùng lïn… (Coân nûäa) [ NHOMÁ PV BANÅ ÀOCÅ ] Àuná g 17h5 phutá ngayâ 13/3/1954, böå àöiå ta nö í suná g vaoâ Him Lam, múã manâ cuöcå töní g tiïnë cöng vaoâ têpå àoanâ cû á àiïmí Àiïnå Biïn Phu.ã Ào á la â “caná h cûaã sùtæ ” cuaã àõch nhûng bõ chuná g ta pha á toang bùnç g sû å mûu trñ va â lonâ g qua ã camã , trong “mûa dêmì , cúm vùtæ ”, trong “mauá trönå bunâ non”… Ngayâ 11/3/1954, Chuã tõch Hö ì Chñ Minh viïtë thû gûiã cacá caná bö,å chiïnë sô trïn mùtå trênå . Ngûúiâ viïtë : “Cacá chu á sùpæ ra trênå . Nhiïmå vu å cacá chu á lênì nayâ rêtë to lúná , kho á khùn, nhûng rêtë vinh quang. Cacá chu á vûaâ àûúcå chónh quên chñnh trõ vaâ chónh huênë quên sû,å vaâ àa ä thu àûúcå nhiïuì thùnæ g lúiå vï ì tû tûúnã g va â chiïnë thuêtå , ky ä thuêtå . Nhiïuì àún võ cunä g àa ä àaná h thùnæ g trïn cacá mùtå trênå . Bacá tin chùcæ rùnç g cacá chu á se ä phatá huy thùnæ g lúiå vûaâ qua, quyïtë têm vûútå moiå kho á khùn gian khöí àï í lamâ tronâ nhiïmå vu å ve ã vang sùpæ túiá . Bacá chú â cacá chu á baoá caoá thanâ h tñch àïí thûúnã g nhûnä g àún võ vaâ caá nhên xuêtë sùcæ nhêtë . Chucá cacá chu á thùnæ g to. Bacá hön cacá chu”á BAOÁ TIÏNÌ PHONG PHATÁ HAN H TÊTË CA à CACÁ NGAY TRONG TUÊNÌ Bö å àöiå ta nemá lûuå àanå tiïu diïtå àõch taiå Him Lam Baiâ 7: Him Lam - “trênå àêuì phaiã thùnæ g” Öng Buiâ Kim Àiïuì kï í laiå giêy phutá mú ã manâ chiïnë dõch Tênë cöng tiïu diïtå cû á àiïmí àöiì Àöcå Lêpå
Chuã nhêåt 21/4/2024 6 BAOÁ TIÏNÌ PHONG PHATÁ HANÂ H TÊTË CA Ã CACÁ NGAYÂ TRONG TUÊNÌ nCHÚI CÚÂ VUA TRONG 60 GIÚÂ Mötå kiïnå tûúná g cú â vua tû â Nigeria àa ä àùtå mucå tiïu chúi cúâ trong 60 giúâ liïn tucå va â àa ä pha á ky ã lucå Guinness thï ë giúiá . Bêcå thêyì cú â vua (anh Tunde Onakoya) bùtæ àêuì chúi cúâ taiå Quanã g trûúnâ g Thúiâ àaiå ú ã New York vaoâ thû á Tû (17/4). Hiïnå anh àa ä caná möcë 57 giú,â vûútå qua ky ã lucå trûúcá ào á la â 56 giúâ 9 phutá cuaã hai ky â thu ã Na Uy Hallvard Haug Flatebø vaâ Sjur Ferkingstad vaoâ nùm 2018. Anh Onakoya laâ nha â àönì g saná g lêpå cacá nhomá phi lúiå nhuênå Cú â vua Khu ö í chuötå chêu Phi vaâ Moná qua â Cú â vua. “Chuná g töi muönë giúiá thiïuå cú â vua cho mötå triïuå tre ã em trïn khùpæ chêu Phi. Cú â vua la â mötå cacá h rêtë thiïtë thûcå àï í dayå cacá em cacá h suy nghô sêu sùcæ . Va â ào á la â mötå cacá h àï í phatá hiïnå tiïmì nùng cuaã chñnh mònh”, anh noiá . THUÂY ANH (theo upi.com) nTOA TAÂU DÛÚÁI LOÂNG ÀÊËT Trong khi khai quêtå mötå phaoá àaiâ tû â thï ë ky ã 19 ú ã Bó, cacá nha â khaoã cö í àaä phatá hiïnå mötå toa tauâ gênì 100 nùm tuöií àïnë tû â Anh. Theo Àûúnâ g sùtæ Àöng Bùcæ London (LNER) cho biïtë , cacá nha â nghiïn cûuá taiå Thanâ h cö í phña Bùcæ ú ã Antwerp àaä tòm thêyë mötå toa tauâ mauâ ào ã sêmî vúiá logo àêyì àu.ã Cöng ty xacá àõnh àêy laâ mötå toa tauâ “donå depå ”, chuyïn dunâ g àï í chuyïní nöiå thêtë tû â nha â cu ä àïnë nha â múiá . Hiïnå cacá nha â nghiïn cûuá vênî chûa xacá àõnh àûúcå taiå sao toa xe laiå bõ chön vuiâ cacá h tru å sú ã LNER ú ã Anh túiá hún 800 km. “Phatá hiïnå nayâ chùcæ chùnæ àa ä thu hutá rêtë nhiïuì sû å quan têm. Chuná g töi rêtë to â mo â vï ì lõch sûã cuaã LNER, vaâ chuná g töi muönë camã ún nhomá vò sû å giupá àú ä cuaã ho å trong viïcå tòm hiïuí thïm vïì qua á khû á àaná g tûå haoâ cuaã LNER”, phatá ngön viïn cuaã LNER, öng Stuart Thomas cho biïtë : THUÂY ANH (theo upi.com) nCHUÁ BÏ LAÂM VIÏÅC TAÅI CÛÃA HAÂNG SUÁNG Mötå cûaã hanâ g vu ä trang ú ã bang Maine (My)ä àang thu hutá khacá h hanâ g bùnç g mötå trong nhûnä g nhên viïn múiá cuaã ho å - mötå con bï. Öng Adam Hendsbee, chuã sú ã hûuä A&G Shooting, cho biïtë chu á bï Kade àaä vö tònh trúã thanâ h àaiå sû á thiïnå chñ cuaã cûaã hanâ g. “Me å Kade àa ä tû â chöië no.á Chuná g töi tòm thêyë no,á nùmç run rêyí trong rûnâ g, töi vaâ vú å töi àa ä àûa no á vaoâ nhaâ va â sûúiã êmë cho no.á Cho du â khöng coá y á àõnh nuöi mötå con bo â nhûng giúâ chuná g töi coá mötå con, vêyå banå nïn lamâ gò vúiá mötå con bo?â Banå coi noá nhû mötå chu á cho á va â mang no á ài lamâ cunâ g mònh”, öng Hendsbee noiá . Kade àa ä trú ã nïn nöií tiïnë g trong àõa phûúng, thu hutá khacá h hanâ g àïnë cûaã hanâ g. “Trong vaiâ thaná g túiá , Kade se ä trú ã thanâ h mötå nhên vêtå chu ã chötë ú ã àêy miïnî la â töi co á thï í cho no á vaoâ xe. No á se ä ài bêtë cû á àêu cunâ g töi”, öng Hendsbee noiá . TROÅNG HOAÂNG (theo nypost.com) Anh Tunde Onakoya chúi cúâ vua Toa tauâ dûúiá lonâ g àêtë Phoáng sûå Caiá tiïtë tênå xuên sú haå ïm matá cuaã vunâ g biïn giúiá Nêmå Cùnæ cuaã Nghï å An va â NoongHet cuaã Xiïng Khoanã g àêtë Laoâ nhû thûá xui nguyïn giucå bõ cû á muönë ngöiì ly â maiä trong khu chúå àûúnâ g biïn nayâ . Chú å àûúnâ g biïn, caiá chú å co á tïn goiå Àoanâ Kïtë mú ã ra xöm tuå phiïn chñnh cûá möiî thaná g 2 lênì àa ä bao nùm nay. Khoanã g àêtë trönë g thuöcå lanä h àõa cuaã ca ã àêtë Laoâ va â àêtë Viïtå giùng chêtå quaná ùn, sapå hanâ g. Chú å hopå tû â tinh mú, têmì 9 giú â chuná g töi múiá ghe á chú å ma â vênî chen chêtå nhûnä g ngûúiâ . Ngûúiâ tû â Ky â Sún tû â Mûúnâ g Lönë g… cuaã Nghï å An túiá . Ngûúiâ Laâo Thúng Laâo Luâm cuaã Xiïng Khoanã g keoá sang. Caiá têtå ài àêy àoá miïnì xuöi vunâ g ngûúcå hï î ranã h rang gùpå mötå ngöi chúå ven àûúnâ g la â sa â vaoâ . Nay àûúcå thû thaiá ngùmæ ngo á àa ä nû con mùtæ mötå ngöi chúå vunâ g biïn Laoâ Viïtå laiå cunä g cha ã sûúná g sao? Hanâ g hoaá taiå chú å kha á àa danå g, àêyì àu ã nhûnä g àö ì dunâ g thiïtë yïuë cho ngûúiâ dên cacá bö å töcå Laoâ ; cho ngûúiâ Khú Muá ngûúiâ Thaiá , Möng cuaã Nghï å An. Mùåt haâng chuã lûåc cuãa ngûúâi Viïåt úã phiïn chúå chuã yïëu laâ quêìn aáo, giaây deáp, àöì gia duång... Coân tiïíu thûúng Laâo laåi cung ûáng vaãi thöí cêím, êím thûåc cho du khaách ài chúå. Caãi Möng, gaâ àen laâ nhûäng thûåc phêím ûa thñch cuãa ngûúâi Viïåt, trong khi àoá baån Laâo laåi chuá yá muöëi, mûåc khö, caá biïín, caá àöìng... Töi thñch thuá chu á mucå vaoâ nhûnä g sapå gö î than cuiã hönì g àûúmå . Trïn àoá àûúng nghi ngutá thû á khoiá xanh xanh thúm nönì g böcë ra tû â nhûnä g cùpå gaâ àen nhûnä g tanã g thõt lúnå àen, lonâ g lúnå àen (àùcå sanã ngûúiâ Möng) vûaâ chñn túiá . Hònh nhû caná h àanâ öng va â rêtë nhiïuì chõ em khacá nûaä ài chú,å bêtë kï í Laoâ hay Viïtå àïuì thêmë nhuênì cunâ g nùmç lonâ g chên ly á rùnç g àïnë chú å Àoanâ Kïtë àûúnâ g biïn nayâ khöng ùn gaâ àen uönë g rûúuå ngö la â chûa àïnë chú?å Cuöcå ùn nhêuå hó ha ã thûúnâ g bùtæ àêuì khi kïtë thucá nhûnä g cuöcå mua baná . Töi to â mo â cêmì lïn moná hanâ g ma â coá le ä cha ã bao giú â thêyë bayâ baná ú ã bêtë kyâ vunâ g naoâ ú ã dûúiá xuöi. Noiá àuná g hún la â hai thû.á Ào á la â nhûnä g mú á rau mauâ xanh thêmî . Cha ã phaiã la â thû á rau gò àêu ma â àñch thõ thûá cêy thuöcë phiïnå non ma â ba â con ngûúiâ Laoâ dunâ g lamâ rau ùn sönë g hoùcå nêuë canh vúiá ga â àen. Vaâ qua ã thuöcë phiïnå conâ xanh nghe noiá àï í lamâ thuöcë kiïnå ty â võ. Chó laâ thû á chúi chúi vêyå thöi. Chûá ca ã chú å tuyïtå nhiïn khöng coá baná nhûaå cuaã cêy thuöcë phiïnå thûúnâ g goiå la â thû á phiïnå nguyïn chêtë . Ngay caã thû á rau phiïnå non múnã va â thû á qua ã phiïnå xanh nayâ àamá khacá h Viïtå sú y á hoùcå cö ë tònh mua vïì thò qua Àönì biïn phonâ g cunä g khöng àûúcå phepá mang. Vêyå nïn töi mua ba múá rau phiïnå non àem trúã laiå quaná ùn. Noiá kho á vúiá cö chu ã quaná nêuë cho nöiì canh vúiá thõt gaâ àen bùm vunå . Chuná g töi ngöiì thi thutá thû á canh àùcå sanã lênì àêuì àûúcå nïmë . Gêmî ky ä thêyë no á cunä g chaã hún rau caiã cucá nêuë thõt maâ ba â xa ä hay mênì cho ùn? Töi cunä g thñch thuá sa â ngang mêyë caiá sapå la.å Trïn lanâ la á chuöië la á va ã xanh la â nuötå na â nhûnä g chu á socá àa ä lötå da. Ca ã mú á socá sönë g vûaâ bêyî àang chen chucá trong nhûnä g ro å tre. Va â cha ã thï í thiïuë nhûnä g chu á chuötå nuiá nênì nênî . Nùm 1983 sang Xiïng Khoanã g, Banã Ban nùmç vúiá nhûnä g àún võ lamâ àûúnâ g cuaã Ban 64 (sau laâ LHXD giao thöng 8) àûúcå thûúnã g thûcá moná chuötå nuiá nûúná g nayâ ca ã tuênì khöng chaná . Laiå gùpå mötå thû á quen thuöcå . ÊyË la â sêu mùng tronâ lùnè beoá nênì . Tûúng tûå nhû thû á àuöng (àuöng dûâa, àuöng cau) xû á miïtå vûúnâ Nam Bö.å Caiá con sêu mùng la å lunâ g nayâ dõp khacá se ä kï.í Ma â àï í taoå ra thû á sêu mùng nayâ , ngûúiâ Laoâ co á caiá cacá h húi bõ ly kyâ àöcå àaoá . Kha á nhiïuì tacá dunå g böiì bö í sûcá khoeã . Nhûng chõ em yïuë boná g vña chúá co á rú â vaoâ ! Trong önì aoâ hönî tapå cuaã chú å phiïn nhûng töi chútå nghe vonå g nhûnä g êm thanh lucá böní g, lucá trêmì . Lùnæ g nghe mötå höiì , töi chútå nhú á ra chuyïnå lucá saná g co á qua ngöiì vúiá mêyë anh em Àönì Biïn phonâ g Nêmå Cùnæ . Nghe àûúcå chuyïnå Àönì Biïn phonâ g co á tö í chûcá buöií phatá thanh “Banã tin vunâ g biïn” trong möiî phiïn chúå àûúnâ g biïn bùnç g tiïnë g phö í thöng xen lênî tiïnë g Laoâ , Khú Mu,á Möng, Thaiá … Vúiá nöiå dung tuyïn truyïnì , phö í biïnë giaoá ducå phapá luêtå cho ngûúiâ dên. Nhêtë la â vaoâ dõp chúå phiïn, banã tin se ä àûúcå àocå vaoâ chiïuì höm trûúcá va â trong phiïn chúå vò lucá nayâ àönì g baoâ vunâ g biïn tuå têpå àöng àucá trûúcá cûaã biïn giúiá . Àönì Biïn phonâ g cûaã khêuí quöcë tï ë Nêmå Cùnæ quanã lñ baoã vï å 22km àûúnâ g biïn. Docå tuyïnë biïn giúiá co á 2 xa ä biïn phonâ g la â Ta â Ca å va â Nêmå Cùnæ vúiá dên sö ë 7.841 nhên khêuí , chu ã yïuë la â ngûúiâ Möng, Khú Mu,á Thaiá . Àönì g baoâ núi àêy vönë co á möië quan hïå khùng khñt vúiá ngûúiâ dên bïn kia biïn giúiá . * * * Phiïn dõch cho chuná g töi caã tiïnë g Laoâ tiïnë g Khú Muá va â hònh nhû caã tiïnë g Möng, Thaiá nûaä la â em Hûúng. Hûúng, caiá tïn nghe “xuöi” vaâ hiïnå àaiå . Nhûng em la â ngûúiâ Khú Mu.á Em mang hoå phö í biïnë cuaã ngûúiâ Khú Mu,á ho å Cutå . Tû â mötå cö be á Khú Mu á ngú ngacá theo böë me å lïn cöng tacá ú ã huyïnå Ky â Sún, lö å trònh Cutå Thõ Hûúng, nhûnä g gùnæ g goiã hocå hanâ h (tötë nghiïpå Àaiå hocå Vùn hoaá ) trú ã thanâ h Trûúnã g phonâ g vùn hoaá huyïnå Ky â Sún la â ca ã mötå cêu chuyïnå daiâ . Trûa höm trûúcá , tû â Vinh àïnë Ky â Sún töi may mùnæ àûúcå nhêpå vaoâ àoanâ cöng tacá cuaã anh Nguyïnî Viïtë Hunâ g, Chu ã tõch huyïnå Kyâ Sún va â mêyë caná bö å huyïnå trong àoá co á Cutå Thõ Hûúng ngûúcå lïn Mûúnâ g Lönë g. Mûúnâ g Lönë g xa ngaiá cacá h Ky â Sún gênì trùm cêy söë chêpå chunâ g döcë cunâ g cua veoå ngûúiâ nhûng trúã nïn thên gênì bútá diïuå vúiå vò chuná g töi coá mötå chutá buöií chiïuì va â mötå àïm nguã Mûúnâ g Lönë g. Töi àang cöë tûúnã g tûúnå g mötå Mûúnâ g Lönë g rönå g gênì bùnç g diïnå tñch cuaã tónh Thaiá Bònh heo hutá co á 5.000 dên, 98% laâ ngûúiâ Möng. Mûúnâ g Lönë g co á 15 banã ngûúiâ Möng bao gömì 7 donâ g ho å vúiá hún 600 hö,å àa sö ë cacá hö å àïuì co á 4 thï ë hï å cunâ g sönë g chung. Cacá h àêy mûúiâ mêyë nùm dên Mûúnâ g Lönë g 100% hö å dên àïuì trönì g cêy… thuöcë phiïnå ! Nhûng vênî àoiá ngheoâ xú xacá . Biïn ra sao xiïtë nhûnä g lo toan têtë ta ã trêyì trêtå . Ca ã mauá va â nûúcá mùtæ cuaã caná bö å lênî dên trong cuöcå àêuë tranh vênå àönå g àï í Ngöìi chúå àûúâng biïn Nêåm Mêy trúiâ Mûúnâ g Lönë g [ XUÊN BA ] Chu á bï Kade Mötå gocá chú å àûúnâ g biïn Nêmå Cùnæ Àûúnâ g vaoâ Cöní g trúiâ Mûúnâ g Lönë g
RkJQdWJsaXNoZXIy MjM5MTU3OQ==