n NGÛAÅ BÊTË KHAM THÖI PHOÁ VÏ Ì BÖNÌ G BAOÁ cuöië tuênì Chuyïnå [ Xem tiïpë trang 2 ] 14/4/2024 SÖË 105 CHU Ã NHÊTÅ Truyïnå ngùnæ cuaã HOANÂ G NGOCÅ THANH BAOÁ TIÏNÌ PHONG PHATÁ HANÂ H TÊTË CA Ã CACÁ NGAYÂ TRONG TUÊNÌ n BONÁ G ÀA Á VIÏTÅ NAM TIÏPË TUCÅ SA SUTÁ ? Traoâ lûu múiá cuaã giúiá treã Trung Quöcë [ Trang 15 ] NGAYÂ MAI NÙÆNG ÊMË n CÖ GAIÁ TREÃ “KHÖNG MONG BANÅ HANÅ H PHUCÁ …” [ Trang 10 ] [ Trang 8 + 9 ] [ Trang 6+7 ] [ Trang 14 ] Conâ lêu múiá cu!ä [ Trang 16 ] Àúiâ khö í hún caã nhûnä g vai khöí nhêtë [ TRÑ QUÊN ] Nhúá lêìn àêìu tiïn ngaä ngûãa khi gùåp hai chûä “nheá aå” cuöëi möåt tin nhùæn. Röìi lêín thêín nghô ngúåi, sao laåi coá ngûúâi gheáp nöíi hai chûä êëy vaâo nhau möåt caách… “thaão mai” nhû vêåy! Lêu dêìn cuäng nguöi nguöi, nhûng vêîn thêëy cûá… anh aách trong ngûúâi möîi khi bùæt gùåp. Nhe á aå [ Trang 2 ] [ Trang 3 ] Nghï å sô Hönì g Sapá trong àúiâ thûúnâ g Nùm nay ngûúiâ àoná g vai dò gheã trong tuönì g caiã lûúng Têmë Camá nùm naoâ àa ä bûúcá sang tuöií 87. Ba â noiá , ba â bao nhiïu tuöií thò cunä g gênì chûnâ g êyë nùm tuöií nghï,ì vò ba â bená duyïn nghïå thuêtå tû â súmá . NGANÂ KIÏUÍ XÏ DÕCH Motorhome laâ mötå giaiã phapá du lõch tiïtë kiïmå àang àûúcå nhiïuì ngûúiâ Viïtå hûúnã g ûná g khöng cênì mayá bay [ Trang 11 ] Ngayâ 13/4, taiå huyïnå Àa â Bùcæ , tónh Hoaâ Bònh, Thuã tûúná g Chñnh phuã Phamå Minh Chñnh - Chuã tõch Höiå àönì g Thi àua - Khen thûúnã g Trung ûúng, phatá àönå g phong traoâ thi àua ca ã nûúcá chung tay “Xoaá nha â tamå , nha â dötå natá ” trong caã nûúcá . Ngayâ 13/4, taiå Àa â Nùné g diïnî ra lï î bïë macå ky â thi Olympic Toaná hocå sinh viïn va â hocå sinh Toanâ quöcë lênì thû á 30. CA Ã NÛÚCÁ CHUNG TAY XOAÁ NHA Â TAMÅ , NHA Â DÖTÅ NATÁ Du lõch bùnç g xe àapå àa ä trú ã thanâ h trend trong giúiá treã // Àaoã catá “khunã g long” trúã mònh vûún dêyå [ Trang 4+5 ] 11 thñ sinh àatå thanâ h tñch àùcå biïtå taiå Olympic Toaná hocå toanâ quöcë
Thúâi sûå Chuã nhêåt 14/4/2024 2 BAOÁ TIÏNÌ PHONG PHATÁ HANÂ H TÊTË CA Ã CACÁ NGAYÂ TRONG TUÊNÌ Trong giúâ haânh chñnh (04)39439664 Ngoaâi giúâ 0908988666 (Nguyễn Hằng) Haâ Nöåi: ÀT: (043)9432758; Fax: (043)9435285 TP.HCM: ÀT: (083)8469860; Fax: (083)8480015 Baáo n Toaâ soanå : 15 Hö ì Xuên Hûúng - Haâ Nöiå . n ÀT: 39434031 - 38227526 38227524 - 38227525 39433216 - 39434302 n Fax: (04) 39430693 QUAÃNG CAÁO PHAÁT HAÂNH GIAÁ: 5.500 ÀÖÌNG ISSN 0866-0827 n Töíng biïn têåp: LÏ XUÊN SÚN n Phoá Töíng biïn têåp: VŨ TIÏËN - PHUÂNG CÖNG SÛÚÃNG - LÏ MINH TOAÃN n Töíng thû kyá toâa soaån: LÏ MINH TOAÃN n Ban àaiå diïnå taiå thanâ h phö ë Hö ì Chñ Minh: 384 Nam Kyâ Khúiã Nghôa, Phûúnâ g 8, Q.3 ÀT: (08) 3848 4366, Fax: (08) 3843 5095, E-mail: tienphonghcm@gmail.com n Ban àaiå diïnå taiå miïnì Trung: 19 Ngö Gia Tûå - Àa â Nùné g, ÀT: (0511) 3828 039, Fax: (05113) 897080, E-mail: banmientrung@baotienphong.com.vn n Ban àaiå diïnå taiå ÀBSCL: 103 Trênì Vùn Hoaiâ , phûúnâ g Xuên Khaná h, quênå Ninh Kiïuì , TP Cênì Thú. ÀT: 07103823823 vaâ Fax: 07103823829, Email: baotienphongct@hcm.vnn.vn n Ban àaiå diïnå taiå Têy Nguyïn: 52 Trênì Nhêtå Duêtå - TP Buön Ma Thuötå - Àùk Lùk ÀT va â Fax: (0262) 3950029, E-mail: baotienphongtaynguyen@gmail.com n Thiïët kïë: LÏ HUY In taåi: Cöng ty in Quên àöåi I, Cöng ty in baáo Nhên Dên Àaâ Nùéng, Cty TNHH möåt thaânh viïn in Àùk Lùk, Xûúãng in Quên khu IV, XN in Nguyễn Minh Hoaâng, TPHCM UÃy ban Thûúâng vuå Quöëc höåi cho yá kiïën vïì viïåc chuêín bõ Kyâ hoåp thûá 7 Theo dûå kiïën, Phiïn hoåp thûá 32 cuãa UÃy ban Thûúâng vuå Quöëc höåi seä diïîn ra trong 4 ngaây, tûâ chiïìu 15/4 àïën saáng 22/4. Vïì cöng taác xêy dûång phaáp luêåt, trong phiïn hoåp naây, UÃy ban Thûúâng vuå Quöëc höåi daânh nhiïìu thúâi gian cho yá kiïën vïì caác dûå aán: Luêåt sûãa àöíi, böí sung möåt söë àiïìu cuãa Luêåt Dûúåc; Luêåt Di saãn vùn hoáa (sûãa àöíi); Luêåt Tû phaáp ngûúâi chûa thaânh niïn; Luêåt Thuïë giaá trõ gia tùng (sûãa àöíi); Luêåt Quy hoaåch àö thõ vaâ quy hoaåch nöng thön. Àöìng thúâi, UÃy ban Thûúâng vuå Quöëc höåi cuäng cho yá kiïën vïì dûå kiïën Chûúng trònh xêy dûång luêåt, phaáp lïånh nùm 2025, àiïìu chónh Chûúng trònh xêy dûång luêåt, phaáp lïånh nùm 2024. Vïì cöng taác giaám saát, UÃy ban Thûúâng vuå Quöëc höåi seä xem xeát baáo caáo cöng taác dên nguyïån cuãa Quöëc höåi thaáng 3/2024; xem xeát baáo caáo töíng húåp kïët quaã giaám saát vùn baãn quy phaåm phaáp luêåt thuöåc lônh vûåc phuå traách cuãa Höåi àöìng Dên töåc, caác UÃy ban cuãa Quöëc höåi nùm 2023; cho yá kiïën vïì baáo caáo kïët quaã thûåc hiïån Chûúng trònh giaám saát nùm 2023 vaâ nhûäng thaáng àêìu nùm 2024, dûå kiïën Chûúng trònh giaám saát nùm 2025 cuãa Quöëc höåi, UÃy ban Thûúâng vuå Quöëc höåi… Cuäng taåi phiïn hoåp, UÃy ban Thûúâng vuå Quöëc höåi seä cho yá kiïën vïì viïåc chuêín bõ Kyâ hoåp thûá 7, Quöëc höåi khoáa XV cuâng nhiïìu nöåi dung quan troång khaác. THAÂNH NAM Xe khaách va chaåm xe taãi, 1 ngûúâi chïët, nhiïìu ngûúâi bõ thûúng Töëi 13/4, öng Phan Mûúâi - Giaám àöëc Súã GTVT, Phoá Ban thûúâng trûåc Ban ATGT tónh Kon Tum cho biïët, taåi Quöëc löå 24 (QL24) vûâa xaãy ra möåt vuå tai naån giûäa xe àêìu keáo vúái xe khaách khiïën 1 ngûúâi tûã vong, nhiïìu ngûúâi bõ thûúng. Theo thöng tin ban àêìu, khoaãng 16h45 cuâng ngaây, ö tö khaách BKS 50H36598 do taâi xïë Nguyïîn Têën Khoa (26 tuöíi, truá tónh Bònh Àõnh) àiïìu khiïín chúã theo 23 khaách lûu thöng trïn QL24 theo hûúáng huyïån Kon Rêîy ài thaânh phöë Kon Tum. Khi àïën Km157 cuãa QL24, àoaån qua thön Àùæk Puih, xaä Àùæk Túâ Re (huyïån Kon Rêîy), xe khaách xaãy ra va chaåm àöëi àêìu vúái xe taãi BKS 81H-027.99 keáo theo rú-mooác BKS 81R-010.51 do taâi xïë Nguyïîn Àûác Huâng (45 tuöíi, truá tónh Gia Lai) àiïìu khiïín hûúáng ngûúåc laåi. Hêåu quaã khiïën 1 ngûúâi tûã vong taåi chöî, nhiïìu haânh khaách bõ thûúng. Taåi hiïån trûúâng, chiïëc xe khaách lêåt nghiïng bïn àûúâng. THAÁI LÊM Ài rûâng, ngûúâi àaân öng bõ con vêåt laå cùæn phaãi nhêåp viïån Ngaây 13/4, Bïånh viïån Àa khoa tónh Laång Sún cho biïët vûâa tiïëp nhêån anh T N, sinh nùm 1993, truá taåi huyïån Cao Löåc tónh Laång Sún vaâo viïån do coá biïíu hiïån phaãn vïå àöå 2 vaâ ngöå àöåc. Trûúác àoá, anh N ài rûâng haái cuãi thò bùæt gùåp loaâi àöång vêåt nhoã, löng vaâng, mùæt to troân khöng roä loaâi gò vaâ khöng may bõ cùæn vaâo àêìu ngoán tay. Chó sau vaâi phuát, bïånh nhên thêëy mêín ngûáa, tï bò, run toaân thên, da laånh, tñm taái caác àêìu ngoán tay chên, àau buång, tûác ngûåc, khoá thúã, cûáng lûúäi, àau buöët taåi vïët cùæn. Qua laâm caác xeát nghiïåm kiïím tra, tham khaão caác taâi liïåu, xin yá kiïën àiïìu trõ tûâ Trung têm Chöëng àöåc Bïånh viïån Baåch Mai, caác baác sô khùèng àõnh, bïånh nhên bõ phaãn vïå àöå 2, nhiïîm noåc àöåc sau khi bõ con vêåt (nghi laâ Cu-li) cùæn. May mùæn, bïånh nhên nhêåp viïån súám, àûúåc cêëp cûáu kõp thúâi nïn àaä qua nguy kõch... Àêy laâ ca bïånh thûá 2 ghi nhêån Cu li cùæn trong thúâi gian gêìn àêy àûúåc cêëp cûáu taåi Bïånh viïån àa khoa tónh Laång Sún. NGUYÏÎN DUY CHIÏËN nHAI BEÁ GAÁI TÛÃ VONG KHI BÙNG QUA ÀÛÚÂNG SÙÆT. Töëi 13/4, öng Nguyïîn Ngoåc Hûng, Chuã tõch UBND xaä Baão Haâ, huyïån Baão Yïn, tónh Laâo Cai cho biïët, vuå tai naån giao thöng xaãy ra vaâo luác 15h25 taåi àoaån àûúâng sùæt qua baãn Liïn Haâ 7. Vaâo thúâi àiïím trïn, xe chuyïn duång cuãa ngaânh àûúâng sùæt chaåy hûúáng Laâo Cai ài Yïn Baái ài qua võ trñ trïn àêm truáng chaáu Nguyïîn T.N. (SN 2012) vaâ Nguyïîn T.B.N. (SN 2020). Hai chaáu laâ chõ em trong möåt gia àònh truá taåi baãn Liïn Haâ 7, xaä Baão Haâ, huyïån Baão Yïn, tónh Laâo Cai. Hai chõ em ài xe àaåp àiïån tûâ àûúâng dên sinh cuãa thön cùæt ngang àûúâng sùæt thò bõ tai naån. Vuå tai naån khiïën hai chaáu gaái tûã vong taåi chöî. Cöng an xaä Baão Haâ vaâ caác cú quan chûác nùng huyïån Baão Yïn coá mùåt taåi hiïån trûúâng àïí àiïìu tra nguyïn nhên vaâ baân giao thi thïí naån nhên cho gia àònh. QUYÁ ÀOAÂN nTIÏU HUÃY SÖË LÛÚÅNG LÚÁN PHAÁO NÖÍ, VUÄ KHÑ, CÖNG CUÅ HÖÎ TRÚÅ. Cöng an huyïån Baão Lêm (Lêm Àöìng) vûâa tiïu huãy söë lûúång lúán caác loaåi phaáo nöí, vuä khñ, vêåt liïåu nöí vaâ cöng cuå höî trúå maâ àún võ vêån àöång thu höìi hoùåc thu giûä thöng qua caác vuå aán. Cuå thïí, cöng an tiïu huãy 1 khêíu suáng quên duång AR15, 155 khêíu suáng tûå chïë caác loaåi, 22,5 kg àaån chò, 44 linh kiïån lùæp raáp suáng tûå chïë, 43 vuä khñ thö sú, 11 höåp phaáo hoa nöí, 70 viïn phaáo bi, 120 öëng phaáo, 120 viïn phaáo xeåt... Trûúác khi tiïu huãy, lûåc lûúång chûác nùng àaä duâng maáy cùæt nhoã, thaáo rúâi caác loaåi vuä khñ vaâ ngêm nûúác toaân böå söë phaáo noái trïn àïí àaãm baão khöng coân khaã nùng taái sûã duång vaâ khöng gêy aãnh hûúãng àïën möi trûúâng. QUÏË NHÛ “Nheá” vaâ “aå” laâ hai tûâ àïåm coá tñnh chêët khêíu ngûä àùåt úã cuöëi cêu, chó hai sùæc thaái sûã duång khaác nhau, möåt bïn duâng chöî ngang haâng thên mêåt, möåt bïn kñnh troång keã dûúái ngûúâi trïn, khöng ai nhêåp chung. Thïë nhûng vùn hoáa cöng súã cuãa nhûäng gen Z löi tuöåt caã hai chûä vaâo möåt roå. Coá ngûúâi baão àoá laâ vùn chaát, àêu phaãi vùn viïët maâ soi. Nhûng àùåt trong böëi caãnh cêu chuyïån tiïëng Viïåt bêy giúâ, khöng soi khöng àûúåc. Troâ chúi truyïìn hònh Vua tiïëng Viïåt trïn VTV3 vûâa taái xuêët muâa 3 àaä laåi bõ nhùåt saån. Múái àêy nhêët, chûúng trònh kïët luêån chûä “chûúng” trong “chûúng múä” laâ sai chñnh taã, maâ phaãi viïët laâ “trûúng” múái mang yá nghôa cuãa trûúng phïình, trûúng núã... Thïë nhûng nhaâ nghiïn cûáu Hoaâng Tuêën Cöng àaä dêîn ra haâng chuåc cuöën tûâ àiïín, àïí khùèng àõnh duâng chûä “chûúng” úã àêy cuäng khöng hïì sai chñnh taã. Rùçng saách tûâ cöí chñ kim àaä ghi nhêån caã “trûúng” vaâ “chûúng” àïìu coá nghôa laâ phïình lïn, chûúáng lïn, núã ra, phònh to,… Ngön ngûä luön trong tiïën trònh choån loåc tû nhiïn, phaái sinh àïí phaát triïín thñch ûáng vúái xaä höåi vaâ thúâi àaåi. Caác tûâ àiïín luön àûúåc cêåp nhêåt, nhiïìu tûâ cuä bõ biïën mêët. Nhû Tûâ àiïín tiïëng Anh Oxford möîi nùm böí sung haâng ngaân tûâ múái. Nïn coá thïí nhûäng tûâ ngûä cuäng nhû caách viïët ñt thöng duång hún seä dêìn bõ “laäng quïn”, nhû hai chûä “chûúng” vaâ “trûúng”. Nhûng vúái möåt chûúng trònh trïn truyïìn hònh quöëc gia, duâ chó laâ möåt gameshow, cuäng phaãi thêëu àaáo lûúâng trûúác moåi tònh huöëng, nhêët laâ khi àaä maånh daån xûng “vua” tiïëng Viïåt. Àang rêm ran khùæp núi chuyïån saáp nhêåp, àöíi tïn laâng xaä. Xaä Quyânh Àöi nöíi tiïëng nhên kiïåt thuöåc huyïån Quyânh Lûu xûá Nghïå saáp nhêåp vúái xaä Quyânh Hêåu dûå kiïën lêëy tïn xaä Àöi Hêåu. Hai xaä Quyânh Hoa vaâ Quyânh Myä gheáp laåi thaânh xaä Hoa Myä. Taåi huyïån Thanh Chûúng, hai xaä Thanh Giang vaâ Thanh Mai saáp nhêåp lêëy tïn (dûå kiïën) laâ Mai Giang. Thõ trêën Diïn Khaánh nöíi tiïëng úã Khaánh Hoâa seä mêët tïn, thay vaâo àoá laâ àún võ haânh chñnh múái: phûúâng Phuá Thaânh. ÚÃ quêån Àöëng Àa (Haâ Nöåi), hai phûúâng Quöëc Tûã Giaám vaâ Vùn Miïëu chûa thöëng nhêët àûúåc tïn goåi múái... Ngoaâi yïëu töë lõch sûã, truyïìn thöëng vaâ baãn sùæc vùn hoáa, úã àêy coân laâ cêu chuyïån vïì ngön ngûä. Viïåc gheáp chûä möåt caách cú hoåc, khiïn cûúäng àaä cho ra nhûäng danh tûâ xa laå, vö höìn, thêåm chñ vö nghôa, phaãn nghôa. Vaâ vûúåt lïn têët caã, nhûäng tïn laâng tïn xaä àaä trúã thaânh têm höìn theo suöët cuöåc àúâi ta, ngên vang thùm thùèm. Chuáng ta àaä mêët ài rêët nhiïìu àõa danh mang tñnh lõch sûã, vùn hoáa quyá hiïëm vaâ àöåc àaáo. Nhiïìu núi àùåt tïn àûúâng phöë xa laå vúái baãn àõa, coân thön xoám àûúåc àaánh söë thûá tûå laånh luâng. Túái àêy haâng loaåt nhûäng àõa danh nöíi tiïëng mang tñnh lõch sûã nhû Cêìu Dïìn, Quyânh Löi, Ngaä Tû Súã, Àöëng Maác, Chaâng Sún, Haâ Höìi, Vaån Àiïím, Hoâa Xaá, Tñch Giang (Haâ Nöåi), Àaâo Thõnh (Yïn Baái, vúái thaåp àöìng Àaâo Thõnh coá niïn àaåi trïn 2.000 nùm), Cöí Am (Haãi Phoâng),…gùæn vúái caác àún võ haânh chñnh cuä seä bõ mêët ài. Nhû möåt thúâi caác huyïån Hiïn, Giùçng úã Quaãng Nam bõ biïën thaânh Àöng Giang, Nam Giang. Khi saáp nhêåp àún võ haânh chñnh, caác võ coá chûác traách nïn lûu têm túái höìn cöët vaâ baãn sùæc cuãa möîi àõa danh nheá aå! n Nhe á aå [ TRÑ QUÊN ] cuöië tuênì Chuyïnå [Tiïpë theo trang 1] Ngayâ 13/4, taiå Àa â Nùné g diïnî ra lï î bï ë macå ky â thi Olympic Toaná hocå sinh viïn vaâ hocå sinh toanâ quöcë lênì thû á 30. Ky â thi àûúcå tö í chûcá trûcå tuyïnë va â giamá satá taiå chö î àöië vúiá khöië phö í thöng trïn toanâ quöcë tû â ngayâ 15 -17/3 vaâ àûúcå tö í chûcá trûcå tiïpë àöië vúiá khöië àaiå hocå tû â ngayâ 8-13/4 taiå Àaiå hocå Duy Tên (TP. Àaâ Nùné g). Khöië Àaiå hocå co á 95 trûúnâ g àaiå hocå , hocå viïnå tham gia kyâ thi vúiá gênì 700 thñ sinh thi cacá mön Àaiå sö ë va â Giaiã tñch. Khöië Phöí thöng coá 46 trûúnâ g THPT vúiá 400 hocå sinh tham gia. BTC àa ä trao 42 giaiã Nhêtë , 59 giaiã Nhò, 88 giaiã Ba va â 32 giaiã Khuyïnë khñch cho khöië phö í thöng. ÚÃ khöië àaiå hocå , BTC trao 36 giaiã Nhêtë , 72 giaiã Nhò va â 93 giaiã Ba cho mön Àaiå sö;ë 37 giaiã Nhêtë , 72 giaiã Nhò va â 93 giaiã Ba mön Àaiå tñch. Àaåt thaânh tñch cao laâ caác trûúâng ÀH Baách khoa Haâ Nöåi, ÀH Baách khoa - ÀHQG TP. Höì Chñ Minh, ÀH Khoa hoåc Tûå nhiïn – ÀHQG Haâ Nöåi, ÀH Ngoaåi thûúng Cú súã 2, Hoåc viïån Quên y, ÀH Huâng Vûúng - Phuá Thoå. Trong nhûäng thñ sinh àaåt giaãi nhêët úã caác mön coá 11 thñ sinh giaânh giaãi àùåc biïåt, vúái thaânh tñch laâ thuã khoa möåt mön trong tûâng baãng hoùåc àaåt giaãi nhêët caã hai mön Àaåi söë vaâ Giaãi tñch hoùåc caã hai. ÚÃ giaãi naây chó coá möåt thñ sinh nûä duy nhêët, laâ Trêìn Ngoåc Quyânh Trang (SV Trûúâng ÀH Ngoaåi thûúng cú súã 2), vúái thaânh tñch nhêët hai mön. Ky â thi Olympic Toaná hocå sinh viïn vaâ hocå sinh toanâ quöcë àûúcå bùtæ àêuì tû â nùm 1993 do Höiå Toaná hocå Viïtå Nam, Böå GD&ÀT phöië húpå cunâ g cacá àún võ töí chûcá . THANH TRÊNÌ 11 thñ sinh giaânh giaãi àùåc biïåt taåi kyâ thi 11 thñ sinh àatå thanâ h tñch àùcå biïtå taiå Olympic Toaná hocå toanâ quöcë
Thúâi sûå Chuã nhêåt 14/4/2024 3 BAOÁ TIÏNÌ PHONG PHATÁ HAN H TÊTË CA à CACÁ NGAY TRONG TUÊNÌ Phoá thuã tûúáng Trêìn Höìng Haâ noái trong buöíi laâm viïåc vúái caác tónh Tiïìn Giang, Long An, Bïën Tre, Soác Trùng, Traâ Vinh, Kiïn Giang vaâ Caâ Mau vïì tònh traång haån mùån muâa khö nùm nay, ngaây 7/4. (VnExpress) Öng Trêìn Vùn Minh, Giaám àöëc Caãng vuå àûúâng thuãy nöåi àõa khu vûåc IV nïu nhiïìu bêët cêåp liïn quan giao thöng thuãy trong khu vûåc ÀBSCL vúái àoaân giaám saát cuãa Quöëc höåi khi laâm viïåc taåi Cêìn Thú, ngaây 12/4. (VnExpress) “Möåt khuác söng Hêåu, böën, nùm öng quaãn lyá” “Miïìn Têy cêìn chuã àöång chung söëng vúái haån mùån” “Khi naâo baãn aán coá hiïåu lûåc thi haânh thò chuáng töi seä töí chûác theo àuáng quy àõnh” Phoá Töíng cuåc trûúãng Töíng cuåc Thi haânh aán dên sûå Nguyïîn Thùæng Lúåi noái vïì thi haânh aán vuå Vaån Thõnh Phaát taåi cuöåc hoåp baáo thûúâng kyâ Böå Tû phaáp chiïìu 12/4. (Dên trñ) PHAÁT NGÖN êën tûúång Cunâ g dû å lï î phatá àönå g co á cacá àönì g chñ: Vo ä Thõ AnÁ h Xuên - Uyà viïn Trung ûúng Àanã g, Quyïnì Chu ã tõch nûúcá , Pho á Chu ã tõch thûá nhêtë Höiå àönì g Thi àua - Khen thûúnã g Trung ûúng; Àöî Vùn Chiïnë - Bñ thû Trung ûúng Àanã g, Chu ã tõch Uyà ban Trung ûúng Mùtå trênå Tö í quöcë (MTTQ) Viïtå Nam, Phoá Chu ã tõch Höiå àönì g Thi àua- Khen thûúnã g Trung ûúng; cunâ g lanä h àaoå cacá ban, bö,å nganâ h Trung ûúng vaâ lanä h àaoå tónh Hoaâ Bònh. Vúiá tinh thênì toanâ dên, toanâ diïnå , chung sûcá vò ngûúiâ ngheoâ , Höiå àönì g Thi àua - Khen thûúnã g Trung ûúng phöië húpå vúiá Àoanâ Chu ã tõch Uyà ban Trung ûúng MTTQ Viïtå Nam phatá àönå g phong traoâ thi àua “Xoaá nha â tamå , nha â dötå natá ” trïn phamå vi ca ã nûúcá tûâ nay àïnë nùm 2025. Phênë àêuë xoaá 170 nghòn cùn nhaâ cho hö å ngheoâ , hö å cênå ngheoâ , hö å anã h hûúnã g búiã thiïn tai. Taiå buöií lï,î Thu ã tûúná g Chñnh phuã Phamå Minh Chñnh ghi nhênå , àaná h giaá cao viïcå vênå àönå g xoaá nha â tamå , nhaâ dötå natá trong caã nûúcá thúiâ gian qua. Thu ã tûúná g Chñnh phuã àï ì nghõ cacá cêpë , cacá nganâ h quyïtë liïtå thûcå hiïnå mucå tiïu xoaá nha â tamå , nha â dötå natá trong nùm 2025. Phatá huy cacá nguönì lûcå Nha â nûúcá , nhên dên, xaä höiå , doanh nghiïpå , truyïnì thönë g tinh hoa cuaã dên töcå àïí co á àu ã nguönì lûcå thûcå hiïnå thanâ h cöng mucå tiïu àïì ra; àamã baoã khöng hònh thûcá , àuná g àöië tûúnå g, cöng khai, minh bacå h, sû ã dunå g hiïuå qua ã nguönì lûcå ; àa danå g hoaá nguönì lûcå , toanâ dên, toanâ diïnå , bao trumâ , nhêtë la â ba chûúng trònh mucå tiïu quöcë gia; kïu goiå ngûúiâ dên, doanh nghiïpå unã g hö,å taoå phong traoâ vò ngûúiâ ngheoâ . Thay mùtå Àoanâ Chu ã tõch Uyà ban Trung ûúng MTTQ Viïtå Nam, Bñ thû Trung ûúng Àanã g, Chu ã tõch Uyà ban Trung ûúng MTTQ Viïtå Nam Àö î Vùn Chiïnë àocå Lúiâ kïu goiå hûúnã g ûná g Phong traoâ thi àua “Xoaá nha â tamå , nhaâ dötå natá ” trong caã nûúcá . Thúiâ gian thûcå hiïnå tû â thaná g 4/2024 àïnë nùm 2025. Phênë àêuë àïnë nùm 2025 cú banã xoaá nha â tamå , nha â dötå natá cho hö å ngheoâ , hö å cênå ngheoâ , ngûúiâ dên bõ anã h hûúnã g búiã thiïn tai, biïnë àöií khñ hêuå trong ca ã nûúcá . Vúiá thöng àiïpå “Triïuå têmë lonâ g yïu thûúng - Nghòn maiá nha â hanå h phucá ”, Àoanâ Chu ã tõch Uyà ban Trung ûúng MTTQ Viïtå Nam kïu goiå cacá doanh nghiïpå , cú quan, töí chûcá , têpå thï,í ca á nhên, cacá tênì g lúpá nhên dên, ngûúiâ co á cöng gopá cöng, coá ñt gopá ñt, coá nhiïuì gopá nhiïuì . Mûcá phênë àêuë chung laâ caná bö,å cöng chûcá , viïn chûcá , chiïnë sô cacá lûcå lûúnå g vu ä trang, nhûnä g ngûúiâ hûúnã g lûúng tûâ ngên sacá h Nha â nûúcá , möiî ngûúiâ gopá ñt nhêtë möiî nùm mötå ngayâ lûúng; cöng nhên, ngûúiâ lao àönå g möiî nùm giupá ñt nhêtë mötå ngayâ thu nhêpå ; àoanâ viïn, thanh niïn, thiïuë niïn tiïtë kiïmå àï í giupá àú ä ñt nhêtë 50 nghòn àönì g; möiî hö å gia àònh coá mûcá sönë g tû â trung bònh trúã lïn unã g hö å ñt nhêtë 100 nghòn àönì g. Hûúnã g ûná g Phong traoâ thi àua “Xoaá nha â tamå , nha â dötå natá ” do Thuã tûúná g Chñnh phuã Phamå Minh Chñnh phatá àönå g va â lúiâ kïu goiå cuaã Àoanâ Chu ã tõch Uyà ban Trung ûúng MTTQ Viïtå Nam, nhiïuì doanh nghiïpå , töí chûcá àa ä tham gia unã g hö å taiå lï î phatá àönå g vúiá töní g sö ë tiïnì la â 376 ty ã àönì g. Ngay sau lïî phatá àönå g, Thu ã tûúná g Chñnh phuã Phamå Minh Chñnh va â cacá àönì g chñ lanä h àaoå Àanã g, Nha â nûúcá , ban, bö,å nganâ h Trung ûúng va â lanä h àaoå àõa phûúng trûcå tiïpë àïnë khúiã cöng xêy nhaâ tùnå g bönë hö å gia àònh ngheoâ trïn àõa banâ huyïnå Àa â Bùcæ . n Ngayâ 13/4, taiå huyïnå Àa â Bùcæ , tónh Hoaâ Bònh, Thuã tûúná g Chñnh phuã Phamå Minh Chñnh- Chuã tõch Höiå àönì g Thi àua - Khen thûúnã g Trung ûúng, phatá àönå g phong traoâ thi àua caã nûúcá chung tay “Xoaá nha â tamå , nha â dötå natá ” trong caã nûúcá . Caã nûúcá chung tay xoáa nhaâ taåm, nhaâ dötå natá Bònh Dûúng xêy dûnå g nïpë sönë g vùn hoaá , vùn minh Thu ã tûúná g Phamå Minh Chñnh trao kinh phñ höî trú å lamâ nha â cho 100 höå gia àònh trïn àõa banâ huyïnå Àa â Bùcæ , tónh Hoaâ Bònh Ngayâ 13/4, tónh Bònh Dûúng töí chûcá lï î phatá àönå g ra quên lamâ cöng tacá dên vênå nùm 2024 vúiá nhiïuì hoatå àönå g y á nghôa, xêy dûnå g nïpë sönë g vùn hoaá , vùn minh trïn àõa banâ . Taiå buöií lï,î öng Buiâ Thanh Nhên, Trûúnã g Ban Dên Vênå Tónh uyã Bònh Dûúng cho biïtë , lï î ra quên vaâ chuöiî cacá hoatå àönå g ra quên lamâ cöng tacá dên vênå nùm 2024 àûúcå tö í chûcá 3 àútå cao àiïmí taiå 3 àõa phûúng, gömì : Thanâ h phö ë Dô An, thõ xa ä Bïnë Catá va â huyïnå Dêuì Tiïnë g. Theo ào,á cacá nöiå dung chûúng trònh hoatå àönå g va â thúiâ gian töí chûcá triïní khai thûcå hiïnå la â chuöiî cacá hoatå àönå g tuyïn truyïnì vênå àönå g, tö í chûcá thûcå hiïnå “Ngayâ Thû á Bayã vùn minh”, “Cöng tacá dên vênå tham gia xêy dûnå g nïpë sönë g vùn hoaá - vùn minh trïn àõa banâ tónh Bònh Dûúng giai àoanå 2021-2025” cuaã Tónh uyã Bònh Dûúng. Àútå ra quên àêuì tiïn taiå thanâ h phö ë Dô An vúiá 8 hoatå àönå g theo kïë hoacå h Ban chó àaoå tónh, nhùmç tiïpë tucå àêyí manå h phong traoâ thi àua yïu nûúcá , thiïtë thûcå lêpå thanâ h tñch chaoâ mûnâ g ky ã niïmå 70 nùm Chiïnë thùnæ g Àiïnå Biïn Phu ã lõch sû,ã ky ã niïmå 49 nùm Ngayâ Giaiã phoná g miïnì Nam, thönë g nhêtë àêtë nûúcá . Cu å thï:í Töní g vï å sinh möi trûúnâ g ú ã 7 phûúnâ g, cacá àún võ truá àoná g trïn àõa banâ Dô An; Töí chûcá khamá chûaä bïnå h, phatá thuöcë miïnî phñ 200 ngûúiâ dên; Tùnå g 200 phênì qua â cacá gia àònh neo àún, khoá khùn, cacá tre ã em mö ì cöi; àïnë thùm va â tùnå g qua â 3 gia àònh chñnh sacá h va â hö î trú å xêy dûnå g, sûaã chûaä nha,â khúiã cöng xêy dûnå g cacá cöng trònh dên sinh. Thûcå hiïnå Cöng trònh vûúnâ cêy “Àaiå àoanâ kïtë Quên - Dên”; Xêy dûnå g “Nhaâ tònh nghôa Quên - Dên”, “Nhaâ àaiå àoanâ kïtë ”; Tö í chûcá Phiïn chúå 0 àönì g; Tö í chûcá trönì g cêy xanh taiå khu cacá viïnå nghiïn cûuá NC2- Àaiå hocå Quöcë gia TPHCM, mötå sö ë tuyïnë àûúnâ g trïn àõa banâ thanâ h phö ë Dô An; Töí chûcá cacá hoatå àönå g giao lûu vùn hoaá , vùn nghï,å thï í ducå thï í thao. n [ HÛÚNG CHI ] [ ÀINH THUY ] Khamá bïnå h cho ngûúiâ dên taiå lï î phatá àönå g Ngayâ 13/4, Phoá Thu ã tûúná g Trênì Hönì g Ha â ky á ban hanâ h Cöng àiïnå cuaã Thu ã tûúná g Chñnh phuã vï ì àamã baoã an toanâ , thöng suötë trong quaá trònh khai thacá àöië vúiá vênå taiã àûúnâ g sùtæ tuyïnë Ha â Nöiå - TPHCM. Hêmì Baiä Gio á àûúcå xêy dûnå g trïn tuyïnë àûúnâ g sùtæ Haâ Nöiå - TPHCM tûâ thúiâ Phapá vúiá tuöií tho å hún 100 nùm, viïcå co á nguy cú xayã ra satå lú ã hêmì àa ä àûúcå nhênå àõnh, dûå baoá , àaná h gia á tû â trûúcá . Vaoâ lucá 12h45 ngayâ 12/4, trong quaá trònh thi cöng hêmì Baiä Gio á xayã ra hiïnå tûúnå g satå lú ã àêtë àa á trïn àónh hêmì lamâ acá h tùcæ vênå taiã àûúnâ g sùtæ . Ngay sau khi xayã ra sû å cö,ë Bö å GTVT àa ä chó àaoå Ban Quanã ly á dû å aná 85 (Chuã àêuì tû), cacá nha â thêuì thi cöng vaâ Töní g Cty Àûúnâ g sùtæ Viïtå Nam phöië húpå , huy àönå g cacá nguönì lûcå thi cöng xuyïn àïm àïí khùcæ phucå trong thúiâ gian súmá nhêtë . Tuy nhiïn do hêmì Baiä Gio á xuönë g cêpë nghiïm tronå g, àiïuì kiïnå àõa chêtë phûcá tapå , mùtå bùnç g thi cöng hanå chï,ë àïnë nay múiá khùcæ phucå àûúcå võ trñ satå lú ã àêuì tiïn, chûa khùcæ phucå xong võ trñ satå lú ã thû á 2. Àï í àamã baoã an toanâ , thöng suötë trong quaá trònh khai thacá àöië vúiá vênå taiã àûúnâ g sùtæ tuyïnë Ha â Nöiå - TPHCM, Thuã tûúná g Chñnh phuã yïu cêuì Bö å trûúnã g Bö å GTVT khêní trûúng chó àaoå chu ã àêuì tû dû å aná va â cacá cú quan trûcå thuöcå huy àönå g töië àa têtë ca ã cacá nguönì lûcå àï í khùcæ phucå kõp thúiâ sû å cö,ë khêní trûúng thöng tuyïnë trong thúiâ gian súmá nhêtë ; àamã baoã an toanâ tuyïtå àöië trong quaá trònh thi cöng, cunä g nhû trong quaá trònh khùcæ phucå sû å cö.ë Chu ã tõch UBND cacá tónh Phuá Yïn, Khaná h Hoaâ phöië húpå vúiá Töní g Cty Àûúnâ g sùtæ Viïtå Nam àï í baoã àamã cacá àiïuì kiïnå an toanâ vï ì phûúng tiïnå , kïtë cêuë ha å tênì g giao thöng trong quaá trònh thûcå hiïnå chuyïní taiã qua àoanå acá h tùcæ do sû å cö ë satå lú ã hêmì Baiä Gio.á n Huy àönå g töië àa nguönì lûcå khùcæ phucå sû å cö ë satå lú ã hêmì Baiä Gioá [ LUÊN DUNÄ G ]
Chuã nhêåt 14/4/2024 Xaä höåi TAU HOAà , MOTORHOME VA… XE ÀAÅP Chó khoanã g hai tuênì sau ngayâ 1/3, thúiâ àiïmí cacá hanä g hanâ g khöng úã Viïtå Nam co á thöng baoá tùng trênì ve á mayá bay nöiå àõa, trïn cacá diïnî àanâ du lõch àa ä xuêtë hiïnå hanâ g loatå hûúná g dênî du lõch bùnç g tauâ hoaã cuaã nhûnä g ngûúiâ “sönë g bùnç g oxy vunâ g khacá ”. Cunâ g lucá , nhûnä g thöng tin vïì viïcå hanä g àûúnâ g sùtæ Viïtå Nam àa ä caiã tiïnë khoang khacá h va â chï ë àö å dõch vu å khiïnë nhiïuì ngûúiâ chonå lûaå cacá h di chuyïní chêmå nayâ thay vò phaiã chi gêpë ba söë tiïnì cho ve á mayá bay. Tunâ g Mun, mötå phûútå thu ã nöií tiïnë g, sau chuyïnë phûútå àûúnâ g daiâ cung Bùcæ – Nam bùnç g tauâ hoaã àa ä co á mötå baiâ viïtë hûúná g dênî chi tiïtë cacá h di chuyïní bùnç g tauâ hoaã khoang 4 thu hutá túiá hún 10.000 lûútå tûúng tacá . Hiïuå ûná g truyïnì miïnå g nayâ taoå ra mötå sû å lan toaã rönå g raiä khi ngayâ canâ g nhiïuì ngûúiâ chia seã nhûnä g traiã nghiïmå du lõch bùnç g tauâ hoaã cuaã ho:å “Tauâ hoaã àem laiå nhûnä g camã xucá khacá hùnè khi ài mayá bay”; “Lênì àêuì ài tauâ múiá thêyë àêtë nûúcá mònh àepå qua”á ; “Tuöií conâ tre,ã chên conâ khoeã , nhêtë àõnh phaiã ài tauâ Bùcæ Nam mötå lênì nhe”á ; “Riïng chuyïnå tre ã em dûúiá 6 tuöií àûúcå miïnî ve á àa ä la â mötå hêpë dênî cûcå lúná vúiá nhûnä g gia àònh coá con nho”ã ; “Nïuë tñnh toaná tötë conâ co á thï í tiïtë kiïmå tiïnì khacá h sanå vò tauâ chayå àïm”… Hiïnå chûa coá thönë g kï chñnh xacá , nhûng theo mötå nhên viïn cuaã hanä g àûúnâ g sùtæ , lûúnå g khacá h mua veá tauâ tû â sau Tïtë tùng gênì gêpë àöi so vúiá cunâ g ky â nùm ngoaiá . Theo ûúcá tñnh, söë lûúnå g ve á baná ra se ä co á thï í conâ lêpå ky ã lucå múiá khi muaâ nghó heâ cuaã hocå sinh sùpæ àïnë gênì . Cunä g tû â nùm ngoaiá , loaiå hònh xe motorhome bùtæ àêuì phö í biïnë ú ã Viïtå Nam, nhiïuì gia àònh àaä chonå phûúng tiïnå nayâ àï í “mang theo caã caiá nhaâ trïn àûúnâ g thiïn ly”á . Mötå àiïuì hiïmë co,á àoanå trailer vïì ngöi nhaâ di àönå g bïn trong caiá xe taiã àûúnâ g daiâ cuaã bö ë con nam chñnh trong böå phim ï ë êmí “578: Phatá àanå cuaã ke ã àiïn” àûúcå àaoâ laiå , trú ã thanâ h clip “truyïnì camã hûná g” cho nhûnä g ngûúiâ conâ àang àùnæ ào. Höiå nhûnä g ngûúiâ “mï di chuyïní bùnç g motorhome” tûâ ban àêuì chó co á 740 thanâ h viïn, sau hún mötå nùm àa ä tùng thanâ h 36.000 thanâ h viïn. Ky ä sû Anh Tuênë , ngûúiâ tûnâ g “àö”å hanâ g chucå chiïcë Motorhome vaâ Camper Van cho biïtë : “Motorhome vaâ Camper Van laâ nhûnä g danå g xe cùmæ traiå chuyïn dunå g àûúcå thiïtë kï ë àêyì àu ã tiïnå nghi, cöng nùng, giönë g nhû mötå ngöi nhaâ thûcå thu.å Loaiå xe nayâ co á nhiïuì kñch cú,ä bï ì daiâ dao àönå g tûâ 6-14m, giaá thanâ h tû â vaiâ trùm àïnë caã ty ã àönì g, la â lûaå chonå cuaã nhiïuì ngûúiâ mï du lõch. Vúiá tñnh linh hoatå cuaã mònh, xe motorhome cho phepá du khacá h tû å do di chuyïní va â dûnâ g laiå úã bêtë ky â àõa àiïmí naoâ ho å yïu thñch vaâ co á mong muönë khamá pha”á . Cunä g theo anh Tuênë , tû â nùm 2021 àïnë nay, thõ trûúnâ g Viïtå Nam àa ä xuêtë hiïnå hanâ g chucå cú sú ã lùpæ rapá , nhêpå khêuí xe Motorhome. Anh Huynâ h Kiïn, ngûúiâ saná g lêpå nhomá “mï motorhome” cho biïtë , sau khi àûúcå cuönë tiïuí thuyïtë “Sauá ngûúiâ ài khùpæ thï ë gian” cuaã nha â vùn tûnâ g àûúcå giaiã Pulitzer James Michener truyïnì camã hûná g, anh àaä quyïtë àõnh mua mötå chiïcë motorhome nhêpå khêuí va â gùnæ bo á vúiá loaiå phûúng tiïnå nayâ àïnë nay la â bûúcá sang nùm thûá tû. “Cú àönå g, tiïtë kiïmå va â kñch thñch vö cunâ g. Töi luön coá camã giacá cuaã mötå tay “giang höì thûúnå g hanå g” khi di chuyïní vúiá ca ã mötå ngöi nhaâ sau lûng. Tûâ ngayâ co á xe, têtë ca ã moiå dõp nghó tû â ngùnæ àïnë daiâ , chuná g töi àïuì trïn tûnâ g cêy sö.ë Ngoaiâ ài cunâ g gia àònh, thò banå be â töi cunä g rêtë thñch loaiå phûúng tiïnå nayâ . Àïnë nay, àaä co á 3 ngûúiâ banå thên cuaã töi cunä g sú ã hûuä motorhome”. Mötå cacá h du lõch khacá , banã thên ngûúiâ viïtë baiâ nayâ tûnâ g nhiïuì lênì trûcå tiïpë chûná g kiïnë . Trong chuyïnë ài bùnç g ö tö vaoâ Àa â Nùné g, ú ã cacá chùnå g nghó ven biïní , chuná g töi thûúnâ g gùpå rêtë nhiïuì phûútå thu ã dunâ g xe àapå lamâ phûúng tiïnå àï í du lõch. Coá ngûúiâ ài thanâ h nhomá , co á ngûúiâ ài mötå mònh. Sau xe cuaã ho å co á àu ã tû â búm xe, chùn manâ , lïuì batå cho àïnë lûúng khö àïí nïuë nhú ä àûúnâ g thò coá thï í “nga ã banâ àenâ ” ú ã ngoaiâ trúiâ . Taiå khu di tñch Hoanâ h Sún Quan trïn Àeoâ Ngang, chuná g töi chamå mùtå anh Nguyïnî Vùn T, anh T ài du lõch mötå mònh, “àïí chûaä lanâ h”, nhû lúiâ anh têm sû.å Theo ào,á anh T lïn cung àûúnâ g cho mònh tûâ Quanã g Nam ra Haâ Nöiå docå theo cacá bú â biïní àï í traná h xe taiã . Gùpå möiî danh lam thùnæ g canã h anh àïuì dûnâ g laiå . Nïuë ài àïm, khöng thêyë nha â nghó, khacá h sanå , anh seä cùng lïuì da ä ngoaiå . Trung bònh möiî ngayâ anh T ài àûúcå 70km. Vò khöng coá nhiïuì thúiâ gian, anh dûå àõnh ra àïnë Ha â Nöiå thò se ä ài mayá bay vï.ì Àûúcå biïtë , trûúcá ào á anh T khöng coá nhiïuì kinh nghiïmå du lõch àûúnâ g daiâ bùnç g xe àapå . “Nhûng giúâ thöng tin nhiïuì lùmæ , riïng cacá höiå nhomá phûútå bùnç g xe àapå trïn facebook àaä co á hanâ g chucå caiá . Töi àùng kyá tham gia röiì hoiã kinh nghiïmå moiå ngûúiâ , ài röiì thò thêyë cunä g dï î chû á khöng kho”á , anh T noiá . CHUYÏNÍ HÛÚÁNG DU LÕCH TRAIà NGHIÏÅM “Khöng liïn quan àïnë ve á mayá bay nhûng tûâ nùm kia chuná g töi àaä chuyïní hûúná g du lõch, tûâ nghó dûúnä g sang traiã nghiïmå . Lucá êyë , nghe theo mötå ngûúiâ banå , vú å chönì g töi chonå cung leo nuiá Pu Ta Leng xuyïn qua caná h rûnâ g nguyïn sinh thuöcå huyïnå Tam Àûúnâ g, tónh Lai Chêu vaoâ àuná g thaná g 3. Lucá nayâ , trïn Pu Ta Leng hoa àö î quyïn àang rö.å Ban àêuì , khi lïn kï ë hoacå h, hai vúå chönì g chó àõnh trek (ài böå àûúnâ g rûnâ g) qua nhûnä g löië monâ ài xuyïn rûnâ g. Vï ì sau canâ g leo canâ g ham vò hoa núã rö å àepå qua,á chuná g töi cunä g chamå àïnë nocá Pu Ta Leng. Chuyïnë êyë vï,ì vú å töi àau chên mêtë nûaã thaná g, nhûng tûâ ào á chuná g töi quyïtë àõnh danâ h nhiïuì thúiâ gian àïí khamá pha á Têy Bùcæ thay vò cûá chonå àaiå mötå baiä biïní miïnì Trung vaâ nghó laiå ào á ca ã tuênì ”. Anh Trênì Thanh Linh (Haâ Nöiå ) chia seã trïn diïnî àanâ cuaã nhûnä g ngûúiâ thñch du lõch traiã nghiïmå . Àaiå diïnå cuaã cöng ty du lõch PYS coá tru å sú ã chñnh ú ã Ha â Nöiå cho biïtë , tû â sau àaiå dõch COVID, söë lûúnå g ngûúiâ àùng ky á cacá tua gênì , chó phaiã di chuyïní bùnç g ö tö tùng àötå biïnë . Khacá h nöiå àõa va â ca ã quöcë tï ë to ã ra àùcå biïtå yïu thñch cacá àiïmí àïnë ú ã vunâ g nuiá phña Têy Bùcæ va â Àöng Bùcæ . Xu hûúná g du lõch “treoâ àeoâ löiå suöië ” hiïnå àang àûúcå cacá banå tre ã va â nhûnä g ngûúiâ ûa khamá pha á lan toaã rönå g raiä . Àùcå biïtå ú ã thúiâ àiïmí veá mayá bay tùng manå h nhû hiïnå nay, söë lûúnå g tua traiã nghiïmå bùnç g àûúnâ g ö tö canâ g tùng manå h. Cunâ g vúiá sû å baoä hoaâ cuaã löië du lõch nghó ngúi - thû gianä - hûúnã g thu å va â mua sùmæ , viïcå traiã nghiïmå töië àa trïn tûnâ g cung àûúnâ g, hoaâ nhêpå tronå venå vúiá thiïn nhiïn hoang da,ä chêpë nhênå “hanâ h xacá ” àï í kñch hoatå kha ã nùng thñch nghi cuaã banã thên àaä trú ã thanâ h traoâ lûu dõch chuyïní múiá me ã àûúcå nhûnä g tñn àö ì àam mï khamá pha á àùcå biïtå yïu thñch. Cönå g thïm viïcå ve á mayá bay àötå ngötå tùng manå h, nhiïuì hanä g tö í chûcá tua cho biïtë , hiïnå ho å àa ä kñn lõch àùng ky á cacá tua traiã nghiïmå rûnâ g, nuiá bùnç g ö tö vaoâ dõp nghó lïî 30/4, nhêtë la â nùm nay, ky â nghó keoá daiâ tênå 5 ngayâ . Trong rêtë nhiïuì cacá diïnî àanâ du lõch tû å tucá , nhiïuì gia àònh treã chia se,ã hoå cunä g bùtæ àêuì chuyïní hûúná g du lõch traiã nghiïmå , àï í giupá con, em mònh khamá pha á thiïn nhiïn vaâ hocå thïm cacá baiâ hocå sinh tönì . Ngoaiâ trekking àûúnâ g nuiá , hiïnå nay, nhiïuì hoatå àönå g du lõch traiã nghiïmå “khöng cênì ve á mayá bay” àang àûúcå tñch cûcå lan toaã nhû: àapå xe xuyïn rûnâ g, xuyïn vûúnâ quöcë gia; cùmæ traiå da ä ngoaiå ; têpå lamâ ngûúiâ banã àõa… “Thay vò ài du lõch theo tua hay àïnë nhûnä g àõa àiïmí àa ä qua á phönì thõnh vïì du lõch. Töi tûå thûcå hiïnå mötå chuyïnë ài mang phong cacá h cuaã riïng mònh. Xacá h con xe mayá lïn, àeoâ thïm mötå àûaá banå , chayå thùnè g tû â Ha â Nöiå vï ì vúiá Ha â Tônh. Lacå vaoâ mötå lanâ g chaiâ ven biïní , xin vaoâ nghó nhúâ nha â ngûúiâ dên, saná g mai cunâ g ho å ài bùtæ ca.á Thï ë ma â ào á laiå la â chuyïnë ài àaná g nhú á nhêtë trong nhiïuì nùm nay cuaã töi. Vïì sau töi múiá biïtë lúiå ñch cuaã loaiå du lõch nayâ . No á khöng chó giupá töi phaiã tû å thên vênå àönå g, ma â conâ àem laiå tû å do töië àa vò khöng coá bêtë ky â luêtå lï å hay quy àõnh naoâ ranâ g buöcå ”, chia seã cuaã phûútå thuã Nguyïnî An Ly á hiïnå àang trúã thanâ h trend trong nhomá gen Z vò àaä “coá cöng khiïnë ve á mayá bay tùng phi maä khöng ngùn canã àûúcå viïcå mònh xacá h ba lö lïn vaâ ài”. n [ HA Å ÀAN ] Ngaân kiïíu xï dõch khöng cêìn mayá bay Viïcå gia á ve á mayá bay nöiå àõa liïn tucå tùng àaä trûcå tiïpë anã h hûúnã g àïnë lûaå chonå di chuyïní cuaã cönå g àönì g xï dõch. Àïí vênî duy trò sú ã thñch nayâ , nhiïuì ngûúiâ àa ä àöií phûúng tiïnå , àöií àiïmí àïnë , thêmå chñ àöií ca ã loaiå hònh du lõch. 4 Motorhome laâ mötå giaiã phapá du lõch tiïtë kiïmå àang àûúcå nhiïuì ngûúiâ Viïtå hûúnã g ûná g BAOÁ TIÏNÌ PHONG PHATÁ HAN H TÊTË CA à CACÁ NGAY TRONG TUÊNÌ Ve á mayá bay àùtæ khiïnë nhiïuì ngûúiâ chonå cacá h du lõch bùnç g tauâ hoaã Du lõch bùnç g xe àapå àa ä trú ã thanâ h trend trong giúiá treã
Chuã nhêåt 14/4/2024 5 Phoáng sûå Quay laiå núi àaoã catá aná ngû ä phña trûúcá baiä biïní Cûaã Àaiå (Höiå An) nayâ sau 5 nùm, töi nhênå ra rùnç g qua thúiâ gian, àaoã catá coá hònh daná g con khunã g long thúiâ tiïnì sû ã nayâ àa ä trú ã thanâ h la á chùnæ baoã vï,å àem laiå niïmì tin têm linh cho ngû dên núi àêy. Trûúcá àa ä co á “saná g kiïnë ” àùtå tïn àaoã catá nayâ la â àaoã Trònh - laâ núi trònh diïnå vúiá thiïn nhiïn trûúcá khi ruä mònh thanh sacå h àï í ra Cu â Lao Chamâ ; Nhû àïnì Trònh úã nhiïuì núi chönë chuaâ chiïnì tön nghiïm khacá . KHUNÃ G LONG ÀAÄ “BEÁO” HÚN Buöií saná g, àêuì tiïtë trúiâ Xuên, soná g ïm hùnè . Mötå chiïcë thuyïnì thuná g coá gùnæ mayá vúiá cöng suêtë nho,ã 3 ngûúiâ ngöiì vênî dû. Theo öng Huynâ h Tênë Dunä g, àaoã àa ä böiì ra biïní , xa bú â hún so vúiá lucá trûúcá . Mêtë gênì 30 phutá trïn biïní , lûúnå tû â àiïmí àuöi con “khunã g long” - nhû cacá h goiå quen thuöcå cuaã ngûúiâ dên vï ì honâ àaoã múiá nhö lïn khoiã mùtå biïní tû â vaiâ nùm trûúcá nayâ . Nùnæ g súmá cunä g tö thïm oná g aná h cho àaoã catá . Traiã qua hún 5 nùm kïí tû â khi àaoã catá hònh thanâ h, àïnë thúiâ àiïmí nayâ thuênå theo tûå nhiïn honâ àaoã nho ã àaä tû å biïnë àöií ma â vúiá mùtæ thûúnâ g cunä g co á thï í thêyë ro.ä Con “khunã g long” giúâ àa ä “to beoá ” hún vò noá nú ã rönå g hún vï ì bï ì ngang lênî chiïuì daiâ va â tûúng lai co á thï í nhiïuì hún nûaä . Àùtå chên xuönë g àaoã catá múiá camã giacá àûúcå catá núi àêy mõn vaâ chùcæ hún so vúiá baiä catá trïn búâ àêtë liïnì . Bùng qua baiä catá vanâ g gênì 10m vúiá nhûnä g ö í conâ g àu ã kñch thûúcá lúná nho,ã chuná g töi bùtæ gùpå mötå dayä racá lúná keoá daiâ , nùmç ngay trung têm cönì catá cunâ g nhûnä g vïtë hùnç ma â soná g àêyí vaoâ hïtå nhû xûúng sönë g cuaã chu á “khunã g long” nùm naoâ . Àiïuì nayâ cho thêyë cönì catá àa ä lúná dênì lïn, nhö cao manå h me.ä Trïn catá la â nhûnä g chiïcë lönì g batá quaiá bùtæ ca,á boná g àenâ tronâ lêpë laná h khi nùnæ g chiïuë xuönë g, nhûnä g chai nhûaå conâ nûúcá bïn trong, chai thuyã tinh, xöpë chòm nûaã thên mònh dûúiá lanâ catá vanâ g hay cacá vêtå dunå g bùnç g thepá chi chñt bamá ha…â Dûúiá lúpá catá nûaã chòm nûaã nöií , nhûnä g thên göî nêu sêmî to gênì bùnç g àûaá be á lïn 3, tûâ bao giú â àa ä thanâ h núi che nùnæ g cho hang conâ g. Têtë ca ã àïuì tû â biïní datå vaoâ , àem theo bao cêu chuyïnå àïnë núi àaoã “vanâ g” nayâ . Öng Dunä g chó tay hûúná g vï ì tramå canh ma â bö å àöiå biïn phonâ g múiá dûnå g lïn höiì nùm ngoaiá . Àêy laâ núi àï í theo doiä va â àamã baoã an toanâ cho nhûnä g chiïcë ca nö, thuyïnì , be â khi ài ra Cuâ Lao Chamâ . Cunä g búiã , nùm 2022, vuå lêtå ca nö du lõch úã Cu â Lao Chamâ khiïnë 17 ngûúiâ tû ã vong nïn viïcå dûnå g tramå theo doiä la â àiïuì cênì thiïtë . Ài hún trùm bûúcá trïn àaoã catá , phaiã dûnâ g laiå hún chucå lênì giêtå mònh, vúiá nhûnä g vêtå dunå g àö ì cuná g àu ã loaiå vêtå liïuå tû â gö î epá thu ã cöng àïnë thunâ g xöpë cùtæ ra conâ nguyïn nhang àenâ . Öng Dunä g baoã , ào á la â cuaã ngû dên núi àêy cuná g cêuì bònh an, che chúã cho nhûnä g chuyïnë ra khúi. Àútå trûúcá , khi àaoã catá múiá xuêtë hiïnå , viïcå hanå chï ë ra àêy mötå phênì vò lïnå h cuaã chñnh quyïnì , mötå phênì cunä g do sû å linh thiïng cuaã núi àêy. Coá vaiâ ngû dên lïn cönì röiì vï ì nha,â khöng bõ camã cunä g bïnå h têtå khöng roä ly á do. Sau, ngû dên truyïnì tai nhau cuná g baiá “cö bacá ” trïn cönì nïn moiå thû á yïn öní nhû bêy giú,â nhûnä g chiïcë thuyïnì ài xa cunä g nhû àûúcå sû å baoã hö,å nhiïuì ca á va â an toanâ àïnë khi vaoâ bú.â CHE CHÚ Ã NGÛ DÊN Chuná g töi khaoã satá mötå vonâ g tû â bú â Têy cönì röiì vonâ g qua phña Àöng. Soná g biïní thêtå la,å àûná g trïn cönì nhòn vaoâ bú,â soná g ïm nhû mùtå hö ì tônh lùnå g, traiá ngûúcå vúiá mùtå bïn phña Àöng, nhûnä g cún soná g lúná trùnæ g xoaá , dönì dêpå döiå túiá . Quaã nhiïn, àaoã catá àang che chúã cho ngû dên núi àêy nïn múiá thay àöií hònh danå g daiâ ra nhanh àïnë vêyå . Nhûnä g lönì g be â nuöi àu ã thû á haiã sanã àûúcå ngû dên àùtå trong búâ àa ä co á thï í yïn têm hún maâ sinh trûúnã g. Sû å phûcá tapå trong cacá h biïnë àöií cuaã àaoã catá thêtå choná g vaná h. Co á leä do thúiâ tiïtë thêtë thûúnâ g nhûnä g nùm qua nïn àaoã cunä g biïnë àöií àï í thñch nghi. Ngay khu vûcå giûaä àaoã , thúiâ gian trûúcá co á mötå hö ì nûúcá trong vùtæ nhûng giúâ àêy núi àoá donâ g nûúcá biïní chayã qua ngùn cacá h taoå thanâ h 2 cönì catá nho.ã Nhòn tûâ trïn cao, donâ g nûúcá biïní chayã qua giûaä àaoã catá giönë g mötå donâ g haiã lûu àêuì cûaã biïní thu nho,ã nhû la â moná qua â ma â me å thiïn nhiïn ban cho núi àêy. Donâ g nûúcá ngùn cacá h êyë chó ngêpå mötå phênì khöng quaá sêu, thêtå giönë g con àûúnâ g ài bö å ra àaoã Nhêtë Tû å Sún (thõ xa ä Söng Cêuì , tónh Phuá Yïn), nûúcá rutá se ä nhö ra àûúnâ g catá cho moiå ngûúiâ thoaiã maiá ài bö å bùng biïní tûâ àêtë liïnì ra àaoã . Ú Ã àaoã catá nayâ cunä g thï ë nhûng laâ vaoâ muaâ Àöng. Bïn búâ phña Àöng àaoã catá , soná g àa ä böiì lïn lúpá catá múiá nhûng cunä g mang ài lúpá catá cu.ä Mötå àoanå bú â catá daiâ hún 100m, cao gênì 1m so vúiá bú â catá mõn bïn dûúiá , bõ xoiá , loiâ ra nhûnä g bö å rïî cêy muönë g biïní àan xen nhau nhû têmë lûúiá ngùn nûúcá biïní àêpå vaoâ . Trong kyá sû å “Ài trïn àaoã catá àang cûaå quêyå …” cuaã nha â baoá Trênì Tuênë àùng nùm 2019 trïn baoá Tiïnì Phong, coá àoanå : “Nha â baoá , nha â thú Vo ä Kim Ngên laiå conâ tó mêní lêtå lïn tûnâ g chiïcë chai lêpë lo á trong lonâ g catá àï í xem bïn trong àoá co…á bûcá thû tû â biïní khúi naoâ khöng! Cunä g chõ, co á “saná g kiïnë ” àùtå tïn àaoã catá nayâ la â àaoã Trònh”. Saná g kiïnë àùtå tïn àaoã catá la â àaoã Trònh, coá le ä nïn àûúcå sû ã dunå g tû â bêy giú.â Àaoã catá àa ä thay àöií hònh daná g va â trònh diïnå ra nhûnä g tracá h nhiïmå cuaã no á vúiá àúiâ sönë g, con ngûúiâ núi àêy. Trïn àoanå àûúnâ g trú ã vï ì bú,â coá àöi chim sïuë biïní saiã caná h bay docå theo chuná g töi. Laâ mûnâ g rú ä hay àang gûiã lúiâ chaoâ àïnë vúiá chuná g töi, têtë nhiïn khöng thïí noiá àûúcå gò nhiïuì nhûng àiïuì àêyë cho thêyë àaoã catá vênî àang tiïpë tucå ky â sinh nú ã ky â diïuå cuaã mònh. n [ BACÁ H VIÏN ] Ngû dên Huynâ h Tênë Dunä g (51 tuöií , xa ä An Haiã , huyïnå Duy Xuyïn, tónh Quanã g Nam) co á kinh nghiïmå lêu nùm vï ì àaná h bùtæ ca á xa búâ taiå khu vûcå biïní nayâ , khi nghe chuná g töi noiá muönë traiã nghiïmå àaoã catá “khunã g long” àaä thên thiïnå , chu àaoá sùpæ xïpë chuyïnë vûútå biïní ra àaoã . Giú â àêy, nhiïuì ngûúiâ ra àaoã catá nho ã nayâ du lõch, cùmæ traiå traiã nghiïmå , àaoâ conâ g. Ngoaiâ nhûnä g xö conâ g ma â con naoâ cunä g to nhû nùmæ tay treã lïn 3, ngû dên lïn àaoã catá conâ àûúcå nhûnä g moná húiâ àem vï ì bú.â Öng Dunä g noiá , möiî lênì co á ai siïng lïn àaoã lêyë phïë liïuå àem vï ì baná cunä g àûúcå 2-3 trùm nganâ àönì g. Trûná g chim sïuë àaä hiïmë dênì , thúiâ gian trûúcá lucá naoâ cunä g nhùtå àûúcå gênì mötå rö,í loaiå rö í ma â ngûúiâ ta hay cên caá möiî khi thuyïnì àaná h bùtæ ca á vï ì bú.â Nhûnä g chöiì cêy chuöië , cêy dûaâ datå ra tû â trong rûnâ g dûaâ Cêmí Thanh àaä sinh trûúnã g nhiïuì . Cacá buiå co ã voi vúiá sûcá sönë g manä h liïtå theo thúiâ gian cunä g mocå lan ra nhiïuì hún. BAOÁ TIÏNÌ PHONG PHATÁ HANÂ H TÊTË CA Ã CACÁ NGAYÂ TRONG TUÊNÌ Àaoã catá khunã g long nhòn tûâ trïn cao Àaoã catá “khunã g long” trúã mònh vûún dêyå Ngû dên Huynâ h Tênë Dunä g trïn àûúnâ g ra àaoã catá Ngû dên keoá lûúiá ca á dûúiá aná h bònh minh taiå bú â biïní Cûaã Àaiå Nhûnä g ngû dên khai thacá haiã sanã quanh àaoã catá Anh: NGOC LÔNH Å Ã Anh: BACH VIÏN Á Ã Anh: BACH VIÏN Á Ã
Chuã nhêåt 14/4/2024 6 BAOÁ TIÏNÌ PHONG PHATÁ HAN H TÊTË CA à CACÁ NGAY TRONG TUÊNÌ nHOÁA TRANG THAÂNH MÙÅT TRÚÂI ÀÏÍ ÀOÁN NHÊÅT THÛÅC Taiå thanâ h phö ë Thacá Niagara úã Canada, 309 ngûúiâ àa ä ky ã niïmå nhêtå thûcå bùnç g cacá h hoaá trang thanâ h mùtå trúiâ va â pha á ky ã lucå Guinness thïë giúiá . Thanâ h phö ë cho biïtë trïn manå g xa ä höiå rùnç g, 309 ngûúiâ mùcå trang phucå hònh mùtå trúiâ àa ä têpå húpå trïn mötå chiïcë thuyïnì du lõch úã Thacá Niagara vaiâ giú â trûúcá nhêtå thûcå höm thûá Hai (8/2). Hoå àa ä chñnh thûcá àûúcå Guinness Thïë giúiá cöng nhênå la â sû å kiïnå nhiïuì ngûúiâ mùcå nhû mùtå trúiâ nhêtë , àaná h baiå 287 ngûúiâ tû â cöng ty Baoã hiïmí Nhên thoå Trung Quöcë vaoâ nùm 2020. Thanâ h phö ë àa ä camã ún Cöng ty Thûúng maiå Thacá Niagara àaä giupá töí chûcá lêpå ky ã lucå thanâ h cöng. “Xin chucá mûnâ g têtë ca ã nhûnä g ngûúiâ tham gia vò àa ä giupá ngayâ àùcå biïtå nayâ canâ g trú ã nïn àaná g nhú á hún”, hoå viïtë . THUÂY ANH (theo upi.com) nNGÛÅA CUÄNG ÀI TAÂU HOÃA Mötå con ngûaå àua söní g chuönì g àa ä tòm àûúnâ g àïnë ga tauâ hoaã ú ã Sydney (UcÁ ) dûúnâ g nhû vúiá dû å àõnh bùtæ tauâ . Cú quan vênå taiã New South Wales (NSW) àaä àùng loatå anã h camera an ninh lïn Facebook vaâ àoanå phim lïn Instagram, cho thêyë con ngûaå mùcå aoá mûa mauâ be àang lang thang taiå nha â ga Warwick Farm giûaä cún baoä lúná . Bö å Giao thöng Vênå taiã cho biïtë , con ngûaå àûúcå nhòn thêyë chayå lïn chayå xuönë g sên ga trûúcá khi nhòn mötå àoanâ tauâ chayå vaoâ ga va â àûná g nhû thï í no á chuêní bõ lïn tauâ . Búiã vò àoanâ tauâ àa ä àûúcå canã h baoá vï ì sû å xuêtë hiïnå hanâ h khacá h trönë ve,á ho å àaä tû â chöië mú ã cûaã . Canã h satá àa ä àûúcå goiå àïnë va â ngûúiâ chu ã cuaã con ngûaå àa ä súmá àïnë àïí àûa no á vï ì nha.â Cú quan vênå taiã NSW cho biïtë , con ngûaå àa ä “trú ã vï ì núi ú ã an toanâ . Khöng ai phatå no á ca,ã búiã vò no á chó àang “cûúiä ngûaå xem hoa” thöi”. THUÂY ANH (theo upi.com) nLEO DÊY LÏN THAÁP EIFFEL Möåt phuå nûä Phaáp àaä phaá kyã luåc leo dêy thïë giúái sau khi leo lïn têìng hai cuãa Thaáp Eiffel. Cö Anouk Garnier (34 tuöíi), àaä leo 110 meát trong 18 phuát àïí lêåp kyã luåc múái vaâ quyïn tiïìn cho hoaåt àöång phoâng chöëng bïånh ung thû. Cö Garnier hiïån àang giûä kyã luåc vïì vêån àöång viïn leo nuái nûä leo cao nhêët. Cö bùæt àêìu leo dêy vaâo nùm 2022 sau khi giaânh chûác vö àõch vûúåt chûúáng ngaåi vêåt thïë giúái daânh cho lûáa tuöíi cuãa mònh vaâ hiïån àang tòm kiïëm thûã thaách múái. “Thêtå tuyïtå vúiâ khi lamâ gia àònh töi tû å haoâ . Ho å la â nhûnä g ngûúiâ àa ä dayå cho töi tñnh kyã luêtå , luön nöî lûcå hïtë mònh, luön phênë àêuë àï í àatå àûúcå sû å xuêtë sùcæ . Nhú â co á ho å ma â höm nay töi coá thï í lamâ àûúcå nhûnä g àiïuì phi thûúnâ g”, cö noiá . Hiïnå cö dû å àõnh quay trúã laiå mön àua vûútå chûúná g ngaiå vêtå va â se ä rûúcá àuöcë Olympic úã Marseille vaoâ thaná g 5. TROÅNG HOAÂNG (theo french24.com) Nhomá ngûúiâ hoaá trang thanâ h mùtå trúiâ Chu á ngûaå bùtæ tauâ taiå sên ga Kyá sûå Töi àang noái vïì vuâng àêët Böìng göìm laâng Böìng Trung, Böìng Thûúång, Böìng Haå, nùçm úã phña Àöng huyïån Vônh Löåc, tónh Thanh Hoáa búâ Bùæc söng Maä. Tïn goåi “Trung”, “Thûúång”, “Haå” àïí phên biïåt võ trñ cuãa laâng theo caách àõnh võ búãi ba laâng Böìng cuâng àõnh cû úã búâ Bùæc söng Maä. Böìng Trung - Thûúång - Haå noái riïng cuäng nhû huyïån Vônh Löåc, vuâng àêët êëy àaä coá con ngûúâi cû truá tûâ rêët súám, caách ngaây nay khoaãng 6.000-7.000 nùm maâ haåt nhên laâ àõa danh vùn hoáa Khu di chó Àa Buát. Caác laâng Böìng àûúåc taåo dûång vaâo khoaãng thïë kó XIV vaâ àûúåc taái lêåp vaâo àêìu triïìu Lï. Ba laâng Böìng xûa coá tïn laâ laâng Àöng Biïån (Böìng Trung- Vônh Tên), laâng Biïån Haå, thuöåc Vônh Minh. Vaâ laâng Biïån Thûúång (thuöåc Vônh Huâng bêy giúâ). Nhûäng àõa giúái haânh chñnh, tïn goåi cuãa huyïån, xaä coá thïí thay àöíi nhûng tïn goåi cuãa ba laâng Böìng khöng thay àöíi. Böìng Trung nöíi tiïëng laâ àêët hoåc cuãa xûá Thanh, vuâng àêët naây xûa kia àûúåc tiïìn nhên xïëp ngang vúái caác vuâng àêët hoåc nöíi tiïëng cuãa Kinh Bùæc, cuãa nam söng Höìng, söng Caã. Chaã thïë maâ coá cêu: “Àöng Cöí Am, Nam Haânh Thiïån Nghïå Àöng Thaânh, Thanh Àöng Biïån” Sûã ghi roä Àöng Biïån triïìu Lï coá cuå Àöî Thiïån Chñnh àêåu Hoaâng giaáp vaâ 8 Hûúng cöëng (cûã nhên). Triïìu Nguyïîn coá cuå Töëng Duy Tên àêåu tiïën sô, cuå Àöî Thiïån Kïë àêåu phoá baãng vaâ 31 cûã nhên. Böìng Haå trûúác àêy göìm hai thön: Thõ thön vaâ Laåi thön. Nùm Khaãi Àõnh thûá 10 (1925), hai thön nhêåp laåi thaânh Böìng Haå. Nùm 1946 chñnh quyïìn múái àöíi thaânh Vônh Minh. Vuâng àêët Böìng nùçm úã vuâng trung lûu chêu thöí söng Maä. Coá võ trñ àõa lñ “àùæc àõa”, caãnh quan thiïn nhiïn àeåp, àiïìu kiïån tûå nhiïn möi trûúâng tûúng àöëi thuêån lúåi cho viïåc àõnh cû lêu daâi vaâ hoaåt àöång saãn xuêët cöng - nöng - nghiïåp. Laâng cöí Böìng Trung nùçm úã võ trñ thuêån lúåi trïn àûúâng giao thöng thuãy böå nöëi liïìn vúái caác trung têm kinh tïë, chñnh trõ cuãa huyïån vaâ tónh nïn àêy súám trúã thaânh möåt cú súã giao lûu buön baán. Böìng Trung thúâi àoá coân àûúåc goåi laâ “phöë Böìng” nöíi tiïëng vúái chúå Böìng. Taåi chúå Böìng coá buön baán nhiïìu gaåo, böng vaâ caác saãn phêím nöng nghiïåp. Àïën nay vêîn coân truyïìn cêu ca dao: “Mûa tûâ trong Nghïå mûa ra Mûa khùæp thiïn haå mûa qua Baáo Böìng Gaåo chúå Böìng ai àong cho xiïët Con gaái Àöng Biïån ai biïët cho thöng” Ngûúiâ lanâ g Bönì g siïng nùng, thaoá vatá . Lamâ ruönå g. Laiå thaoå viïcå buön baná . Thaoå ca ã nghï ì dïtå , nghï ì lamâ hûúng, lamâ baná h, lamâ hanâ g xaoá , epá dêuì … Chuaâ Baoá Ên (lanâ g Baoá ) va â Àònh lanâ g Bönì g Trung laâ núi thûúnâ g tru á va â thûúnâ g xuyïn lui túiá cuaã cacá lanä h tu å va â nghôa quên Hunâ g Lônh dûúiá sû å lanä h àaoå cuaã öng ngheâ Tönë g Duy Tên. Tïn goiå àònh Bönì g Trung gùnæ vúiá tïn cuaã lanâ g. Àònh Bönì g Trung ngoanã h hûúná g Nam, phña trûúcá la â con àï söng Ma,ä phña sau vaâ hai bïn taã hûuä la â lanâ g xomá . Àònh nùmç ú ã trung têm xaä Vônh Tên vaâ la â trung têm cuaã “Phö ë Bönì g” xûa. Kiïnë trucá àònh lanâ g Bönì g Trung tiïu biïuí cho kiïuí àònh lanâ g thúiâ Nguyïnî . Àònh gömì 5 gian, 16 cötå caiá , 10 cötå quên (bùnç g gö î lim). Vò keoâ àûúcå trang trñ hö í phu â va â la á cucá cacá h àiïuå . Àònh Bönì g Trung laâ núi tï ë cú â khúiã nghôa Hunâ g Lônh, núi diïnî ra höiå nghõ vùn thên toanâ tónh, àönì g thúiâ gùnæ liïnì cuöcå àúiâ va â sû å nghiïpå cuaã cacá nha â yïu nûúcá Tönë g Duy Tên, Àïì àöcë Lï Àiïmë … Hiïnå hêuå thï ë àang co á têmë anã h thúâ chñ sô yïu nûúcá Tiïnë sô Tönë g Duy Tên. Co á àûúcå têmë hònh quyá gia á êyë la â ca ã mötå cú duyïn may, la!å Chuyïnå biïn ra thò daiâ . Nhûng àaiå àï í mötå àïm no,å võ thu ã tû â àònh àûúcå baoá mönå g rùnç g ngayâ mai nhú á phaiã coi socá võ trñ chên baiâ võ cu å Tönë g Duy Tên keoã möië motå . Võ thuã tû â àêm bùn khoùn. Thò lêu nay viïcå coi socá quetá tûúcá luön àûúcå tuên thuã nghiïm cêní núi thúâ tû å cacá àênë g thu ã lônh cuaã phong traoâ Cênì Vûúng àêu coá xayã ra sao nhanä g sú suêtë gò? Nhûng theo lúiâ baoá mönå g, cu å vênî soatá xetá laiå ky ä canâ g lênì nûaä . Va â röiì , mötå sû å la å àaä xayã ra, giûaä têmë lotá baiâ võ co á mötå vêtå àûúcå phong kñn bùnç g têmë vaiã àen rêtë monã g. Cêní tronå g lênì gú ä thò ào á la â mötå têmë anã h àen trùnæ g àa ä möcë . Anà h chûá khöng phaiã bûcá hoaå hay tranh. Têmë hònh chên dung thuã lônh Cênì vûúng Tönë g Duy Tên (coi anã h àùng kemâ baiâ ) nay àa ä àûúcå cöng phu phucå chï ë laiå ! Cunä g co á nghe rùnç g têmë anã h êyë , mötå hêuå duï å cuaã thu ã lônh Cênì Vûúng Àinh Cöng Traná g àa ä bñ mêtå ky á thacá ú ã àònh lanâ g Bönì g? Nùm 1988, töi àûúcå theo nhaâ vùn Nguyïnî Khaiã vï ì Thanh Hoaá . Chûná g kiïnë nha â vùn vui mûnâ g gùpå laiå öng Lï Huy Ngo å khi êyë múiá vï ì nhêmå chûcá Bñ thû Tónh uyã Thanh Hoaá . Thò ra hoå co á quen biïtë tû â trûúcá . Anh caná bö å trung cêpë nöng nghiïpå Lï Huy Ngoå la â nguyïn mêuî nhên vêtå trong mötå tacá phêmí cuaã nha â vùn Nguyïnî Khaiã nùm xa. Röiì nha â vùn Nguyïnî Khaiã neoâ àûa öng vï ì lanâ g Bönì g Trung. Vaâ öng àaä túiá dêng hûúng úã Àònh nayâ . Hoaá ra cu å thên sinh nhaâ vùn Nguyïnî Khaiã la â Tri phu ã My ä Löcå thuöcå àúiâ thû á 34 hoå Nguyïnî lanâ g Bönì g Trung nayâ ! Lanâ g Bönì g Thûúnå g (Lanâ g Baoá ) me á trïn Bönì g Trung mötå teoå . Bönì g Thûúnå g la â quï ngoaiå cuaã nha â vùn Thanh Chêu. Mön àùng höå àöië . Chu ã nhên mötå cú ngúi cuaã lanâ g Bönì g Thûúnå g àa ä thanâ h thöng gia vúiá mötå cu å lúná ho å Ngö àêtë Nghï å An cuaã triïuì Nguyïnî thúiâ Thanâ h Thaiá . Cêuå be á Ngö Hoan sau nayâ lêyë tïn la â Thanh Chêu khi bùtæ àêuì viïtë cho tú â Tiïíu thuyïët thûá baãy nùm 1934. Thanh Chêu, caiá tïn co á caiá húi hûúná g xû á Hoan AiÁ . Thúiâ gian hocå ú ã Ha â thanâ h va â viïtë cho cacá baoá , Thanh Chêu vênî thûúnâ g Ngûåa bêët kham thöi phoá vïì Nhiïuì ngûúiâ vñ höiå nghõ nùm 1886 taiå àònh Bönì g Trung (anã h) nhû höiå nghõ “Diïn Hönì g” to ã ro ä quyïtë têm àaná h àuöií thûcå dên Phapá xêm lûúcå Möiî khi cunâ g NSND Tiïnë Tho å vï ì quï Bönì g Baoá , öng laiå ngên nga caiá cêu êyë co á trong tñch troâ khuyïtë danh Quan Êm Thõ Kñnh. Hònh nhû trong löå trònh thanâ h danh, Lï Tiïnë Thoå àa ä súmá lauâ thuöcå cêu hatá vï ì miïnì quï mònh coá vunâ g àêtë xûa mang tïn caiá tïn rêtë cö.í Vunâ g àêtë êyë co á nïpë renâ cùpå ngûúiâ , nhûnä g “àöië tûúnå g” cú ä nhû Thõ Kñnh… Miïnì àêtë cö í êyë nay àang àûúcå àeo mötå caiá tïn… múiá toanh! [ XUÊN BA ] Cö Anouk Garnier leo dêy lïn thapá Eiffel Tiïnë sô Tönë g Duy Tên Anh: KHANH LÖCÅ Á Ã
RkJQdWJsaXNoZXIy MjM5MTU3OQ==