Mở quán bún bò Huế ở đường Huỳnh Tịnh Của, quận Bình Thạnh (TP HCM), bà Hạ vẫn lo chi phí mặt bằng cao sẽ bị lỗ. Để trụ lâu tại ngã tư này, bà quyết định kéo thêm khách thuê mặt bằng tính theo giờ.
Buổi sáng, 6h-10h, bà cho khách thuê bán cơm tấm. Buổi trưa từ 11h đến 16h chiều, một bạn hàng khác của bà Hạ chuyên kinh doanh nước lọc đóng chai toàn quyền sử dụng mặt bằng này để giao dịch, phân phối hàng hóa. Từ 17h chiều trở đi, khi phố chập choạng lên đèn, bà Hạ mới cùng con gái dọn hàng bún bò Huế bán đến 22h đêm.
Bà Hạ tiết lộ, nhóm tiểu thương của bà đã đồng ý chia sẻ quyền thuê mặt bằng theo giờ từ nhiều năm nay. Nhờ cách làm này mà chi phí thuê mặt bằng không còn trở thành gánh nặng, giúp cho cả 3 bạn hàng đều vượt qua những khó khăn bước đầu để trụ lại đây. "Thời buổi khó khăn, chi phí mặt bằng lại đắt đỏ, nếu không chọn cách này thì gay go lắm. Tiền thuê chúng tôi ăn đồng chia đủ làm 3 phần, mỗi bên gánh một phần", bà Hạ chia sẻ.
Các trung tâm thương mại thường có quy chuẩn thuê mặt bằng khá khắt khe nên không xảy ra chuyện nhiều khách thuê các ngành nghề khác nhau được phép chia sẻ mặt bằng theo giờ. Ảnh: Vũ Lê
Trường hợp của bà Hạ không phải là cá biệt. Trên đường Xô Viết Nghệ Tĩnh, gần ngã tư Hàng Xanh, quận Bình Thạnh, không ít nhà mặt phố cũng được gia chủ cho thuê mặt bằng theo giờ để tăng doanh thu.
Ông Trình thuê mặt bằng mở cửa hàng bán sim card điện thoại cho biết, ông đã trả chi phí nguyên căn nhà hơn 1.200 USD một tháng. Tuy nhiên, khách chỉ được sử dụng phần diện tích tính từ cửa nhà trở vào trong. Phần từ cửa trở ra, chủ nhà cho thuê ca đêm để kiếm thêm. Khách thuê từ 17h tối trở đi bán thức ăn đến khuya và trả phí mặt bằng lên đến vài triệu đồng một tháng.
"Trong hợp đồng thuê, gia chủ không đề cập đến khoảnh hàng hiên mặt tiền phía trước nhưng chúng tôi ngầm hiểu, từ chiều tối trở đi đây là đất kinh doanh ẩm thực. Xu hướng thuê mặt bằng kiểu này khá phổ biến ở khu vực Bình Thạnh", ông Trình cho hay.
Trong khi đó, quanh khu vực chợ Trần Hữu Trang, quận Phú Nhuận trường hợp thuê mặt bằng theo giờ cũng không phải là hiếm. Anh Nam thuê mặt bằng rộng 9m2 gần ngã tư Lê Văn Sỹ - Huỳnh Văn Bánh giá 3,5 triệu đồng mỗi tháng để bán quần áo cũ. Thế nhưng, theo thỏa thuận hai bên, Nam chỉ được mở cửa hàng từ 16h chiều đến 22h đêm, toàn thời gian buổi sáng gia chủ dùng để kinh doanh hàng gia dụng.
Nam giải thích, do đặc thù ngành hàng của anh chỉ bán cho đối tượng là nhân viên văn phòng, người làm việc công sở nên anh chỉ thuê mặt bằng vào thời điểm tan tầm xế chiều đến tối mịt mới có khách mua. "Nếu tôi bán hàng này cả buổi sáng thì phí thuê sẽ đắt hơn mà kinh doanh không hiệu quả. Lúc ấy khách của tôi đều bận đi làm, họ không có thời gian để mua sắm. Vì thế, tôi chỉ thuê mặt bằng theo giờ cao điểm của ngành hàng này", Nam nói.
Trao đổi với VnExpress.net, Trưởng Bộ phận Nghiên cứu Công ty Savills Việt Nam, Trương An Dương nhận xét, xu hướng thuê mặt bằng bán lẻ ở các mặt phố trong nội đô Sài Gòn theo ca, theo giờ đã phổ biến từ nhiều năm nay. Khách thuê tận dụng mặt bằng chỉ trong vài giờ đồng hồ một ngày rồi chuyển giao cho khách thuê kế tiếp. Họ tự thỏa thuận với nhau cùng chia sẻ chi phí để thuận lợi cho việc kinh doanh ngành hàng riêng của mình. "Cách làm linh hoạt này có mặt tích cực là giá rẻ, tiện lợi và rất hiệu quả về mặt kinh tế trong điều kiện phí thuê khá đắt đỏ và kinh tế khó khăn", ông Dương đánh giá.
Theo chuyên gia này, người Sài Gòn ưa chuộng phương tiện giao thông cá nhân, có truyền thống bán buôn nhỏ lẻ mà không cần phô trương tên tuổi bằng bảng hiệu nên đã phát sinh xu hướng thuê mặt bằng theo giờ. Đây là đặc trưng không lẫn đi đâu được của văn hóa mặt tiền vốn đã tồn tại nhiều thập niên qua tại TP HCM.
Ông Dương phân tích, xu hướng thuê mặt bằng bán lẻ theo giờ, theo ca tuy hiệu quả đối với tiểu thương kinh doanh nhỏ lẻ nhưng hoàn toàn không phù hợp với những doanh nghiệp làm ăn theo phong cách chuyên nghiệp, có nhu cầu quảng bá thương hiệu. Người tiểu thương thuê mặt bằng bán lẻ theo giờ thậm chí không cần treo bảng hiệu để giới thiệu ngành hàng mình kinh doanh. Họ chỉ bán cho những khách quen, mối ruột, khách vãng lai tình cờ ghé qua là chính.
Ở chiều ngược lại, khách thuê mặt bằng bán lẻ ở các trung tâm thương mại, khu phức hợp đa phần là những doanh nghiệp đã có tên tuổi. Ngoài việc bán hàng, các công ty này còn phải quảng bá thương hiệu, thể hiện đẳng cấp của ngành hàng mà mình kinh doanh và đóng vai trò như một đại lý trên địa bàn mình trú đóng. Do nhu cầu chuẩn hóa hình ảnh, thương hiệu, nhóm khách hàng này chỉ thuê trọn gói những mặt bằng lớn, treo bảng hiệu và hình ảnh quảng bá có kích cỡ khá to.
Chuyên gia này cho biết thêm, yêu cầu về tính chuyên nghiệp trong ngành bán lẻ hiện đại cũng là trở ngại khiến các khu phức hợp không thể cho thuê mặt bằng theo giờ như nhà phố. Các trung tâm thương mại có quy định bắt buộc phân khu mặt bằng theo ngành nghề và cố định không đổi. Ví dụ, mặt bằng tầng trệt chỉ kinh doanh mỹ phẩm, thời trang thì không được phép bán thêm ngành ẩm thực.
Khác biệt lớn giữa mặt bằng bán lẻ nhà phố và trung tâm thương mại đã tạo điều kiện cho xu hướng thuê mặt bằng bán lẻ theo giờ phát triển. "Đây là nhân tố tích cực, mỗi phân khúc phục vụ một nhóm đối tượng riêng. Điều này tạo nên tính đa dạng cho thị trường bán lẻ ở đô thị lớn như Sài Gòn", ông Dương nói.
Theo Vũ Lê