Thu hồi đất đừng để dân bất an

> Nên có Hội đồng định giá đất độc lập

Nhấn mạnh khía cạnh an dân trong các dự án thu hồi đất, ĐB Trần Ngọc Vinh (Hải Phòng) cho rằng, nhà nước cần bảo đảm hài hòa mục tiêu phát triển kinh tế-xã hội với vấn đề an dân.

Trong khi đó, ĐB Huỳnh Nghĩa (Đà Nẵng) cho biết, các dự án lấy đất rồi bỏ hoang rất đáng lo ngại. Những dự án này thực hiện cầm chừng, quy hoạch rồi bỏ không, nhưng không ai bị kiểm điểm, xử lý, những quy định điều chỉnh trong luật theo ông chưa đủ mạnh.

Kiến nghị trưng mua QSD đất

ĐB Huỳnh Nghĩa.

Theo ĐB Trần Ngọc Vinh, chúng ta đang có sự nhầm lẫn trong các lý giải “trưng mua đất” và “trưng mua quyền sử dụng đất”. Đất đai thuộc sở hữu toàn dân, không thể dùng cơ chế trưng mua đất, nhưng với quyền sử dụng đất lại khác.

“Nếu chỉ quy định thu hồi đất, rõ ràng chúng ta đang đối xử không công bằng với người dân, lợi ích chính đáng của họ chưa được tôn trọng và bảo vệ, người dân vẫn sống trong cảnh thụ động, với tâm lý có thể bị tước đoạt tài sản bất cứ lúc nào” - ông Vinh lo ngại.

ĐB Nguyễn Thanh Thụy (Bình Định) đề nghị, trường hợp thu hồi đất có nhà ở và tài sản khác, phải trưng mua, không thể thu hồi và càng không thể coi đây là hệ quả của việc thu hồi đất.

Theo ĐB Trần Ngọc Vinh, nhà ở, công trình kiến trúc người dân “phải đổ mồ hôi, công sức thậm chí cả tính mạng để xây dựng”. Đây không phải sở hữu của Nhà nước vậy mà lâu nay chúng ta đã đánh đồng hai làm một khi thu hồi tất. “Tại sao không dùng cơ chế trưng mua hay thỏa thuận giữa DN và người dân về giá bồi thường đối với loại tài sản này. Nếu tiếp tục quy định thu hồi đối với loại tài sản này có vi hiến hay không?” - ĐB Vinh băn khoăn.

Khắc phục tình trạng “vừa đá bóng vừa thổi còi”

Một số ĐB cho rằng, giá đất do UBND các tỉnh quy định thường thấp hơn rất nhiều so với thị trường, chỉ bằng khoảng 40%. Cá biệt, Hà Nội và TPHCM giá chỉ bằng 18-30% thị trường. Với quy định đó, người dân chính là một bên bị thiệt hại khi bị thu hồi đất. Ngoài ra đây là kẽ hở tạo ra tiêu cực, tham nhũng.

Để đảm bảo lợi ích cho người dân, DN và nhà nước, ĐB Lê Thị Công (Bà Rịa - Vũng Tàu) kiến nghị, giá đất phải phù hợp với giá đất phổ biến trên thị trường của các loại đất, cùng mục đích sử dụng.

Tuy nhiên, theo ĐB Trần Ngọc Vinh “giá đất vẫn là một điểm nghẽn, thể hiện sự lúng túng của cơ quan soạn thảo, không có bước đột phá”. “Cần phải xây dựng một cơ quan có thẩm quyền quyết định giá đất độc lập với cơ quan có thẩm quyền quản lý đất đai, tránh tình trạng vừa đá bóng vừa thổi còi” - ĐB Vinh kiến nghị.

Thỏa thuận với dân

Tán thành các trường hợp thu hồi đất phục vụ cho mục đích quốc phòng, an ninh, lợi ích quốc gia, lợi ích công cộng và thực hiện các dự án phát triển kinh tế - xã hội, một số ĐBQH cũng kiến nghị cần đưa cơ chế thỏa thuận, trưng mua vào dự thảo luật.

“Còn những dự án mang tính kinh tế đơn thuần vì lợi ích của nhà đầu tư thì phải để nhà đầu tư thỏa thuận với người sử dụng đất khi nhận chuyển nhượng, nhận góp vốn, thực hiện dự án phù hợp với quy hoạch sử dụng đất” - ĐB Nguyễn Thanh Thụy đề nghị.

ĐB Nguyễn Thị Hồng Hà (Hà Nội) cho biết, quy định khu tái định cư phải có cơ sở hạ tầng đồng bộ, bằng hoặc tốt hơn nơi ở cũ cũng khó khả thi trong thực tế.

“Khắc phục tình trạng trên cần thực hiện nguyên tắc ngang giá. Giá bồi thường phải đủ mua được mảnh đất tương đương và giá nhà tái định cư cũng phải được quy định theo nguyên tắc này”- ĐB Hà nói.