TS. Nguyễn Trí Tuệ, Phó Chánh án Tòa án Nhân dân Tối cao cho biết, thời gian qua tình trạng vi phạm pháp luật BHXH, bảo hiểm thất nghiệp (BHTN) bảo hiểm y tế (BHYT) có chiều hướng gia tăng. Điều này ảnh hưởng không chỉ đến quyền lợi của người lao động, còn tác động đến an toàn của hệ thống an sinh xã hội.
Dù vậy, theo ông Tuệ, dù Bộ luật Hình sự 2015 có hiệu lực thi hành từ ngày 1/1/2018, với tội phạm gian lận, trốn đóng BHXH, BHYT, BHTN. Tuy nhiên, đến nay, vẫn chưa có văn bản hướng dẫn của cơ quan có thẩm quyền để chuyển hồ sơ có dấu hiệu tội phạm về BHXH, BHYT, BHTN sang cơ quan điều tra.
Ông Đào Việt Ánh, Phó Tổng giám đốc BHXH Việt Nam cho biết, sau khi Bộ Luật hình sự 2015 có hiệu lực, BHXH Việt Nam đã chuyển gần 40 hồ sơ nợ BHXH sang cơ quan điều tra. Tuy nhiên, 1 năm qua vẫn chưa khởi tố vụ án nào.
“Điều này khiến chúng tôi gặp không ít khó khăn trong việc ngăn chặn những hành vi vi phạm trong công tác quản lý BHXH thời gian qua”, ông Ánh nói.
Góp ý tại Hội thảo, TS Trần Văn Dũng, Phó Vụ trưởng Pháp luật hình sự (Bộ Tư pháp) nhận định, đối với 3 tội gian lận trong gian lận BHXH, BHTN, BHYT, là các dấu hiệu đặc trưng của các tội lừa đảo chiếm đoạt tài sản, tham ô tài sản và lạm dụng chức vụ, quyền hạn chiếm đoạt tài sản. Tuy nhiên, qua nghiên cứu, 3 tội này đều quy định dấu hiệu loại trừ không thuộc trường hợp trên.
Do đó, theo ông Dũng, cơ quan chức năng cần có hướng dẫn cụ thể trường hợp nào thì xử về lừa đảo chiếm đoạt tài sản, trường hợp nào tham ô tài sản…
Các chuyên gia cũng góp ý về thời hạn nợ BHXH bao lâu, hay gián đoạn ra sao thì xem là phạm tội; vi phạm một lần hay nhiều lần mới xử lý; thêm quy định với các doanh nghiệp đưa người lao động đi làm việc ở nước ngoài…
Theo BHXH Việt Nam, năm 2018, cơ quan này đã tiến hành thanh, kiểm tra hơn 22.000 đơn vị sử dụng lao động. Qua đó phát hiện khoảng 44.500 lao động thuộc đối tượng phải tham gia BHXH , BHTN, BHYT nhưng chưa tham gia hoặc đóng thiếu thời gian; hơn 47.000 lao động tham gia thiếu mức quy định… BHXH Việt Nam đã thu hồi hơn 11,5 tỷ đồng nợ BHXH, hơn 7,2 tỷ đồng nợ BHTN, hơn 159 tỷ đồng BHYT chi trả không đúng quy định.
