 |
| Bán rong xăng dầu trên đường phố tại thành phố cảng Bandar Abbas |
Mỗi ngày trên “đường OPEC” tại thành phố cảng Bandar Abbas có hàng chục người mang theo can nhựa đựng xăng dầu sẵn sàng bán cho lái xe, những người thường mặc cả từng xu.
Chính phủ Iran năm trước đã phải thực thi chế độ phân phối xăng dầu theo hạn ngạch với hy vọng có thể giảm được gánh nặng trong việc trợ cấp tiêu tốn hàng tỷ USD mỗi năm và giảm nhu cầu năng lượng ở nước này.
Điều này đã châm ngòi cho thị trường đen bùng nổ trên toàn quốc. Tại thủ đô Tehran và các thành phố khác, thị trường đen xăng dầu xuất hiện quanh trạm bán xăng chủ yếu vào buổi tối khi các lái xe tìm cách mua xăng dầu từ những người được hưởng chế độ phân phối xăng dầu ở mức cao như tài xế taxi, xe tải.
Trên đường Pasdaran, được đặt tên hiệu là “đường OPEC” (tên của Tổ chức các nước xuất khẩu dầu mỏ), thị trường đen xăng dầu mở cửa cả ban ngày. Anh J.Dehqani, người bán hàng rong 27 tuổi, cho biết: “Mọi tài xế taxi và bất kỳ ai cần xăng dầu đều biết đường OPEC. Tôi rất vui vì khách hàng tăng lên từng ngày”.
Hiện mỗi ngày Iran sản xuất 4,2 triệu thùng dầu thô và bán 2,5 triệu thùng cho các nước khác, trở thành nhà sản xuất lớn thứ hai trong OPEC. Tuy nhiên, do thiếu hệ thống nhà máy lọc dầu tương xứng, Iran phải chi hơn 3 tỷ USD/năm cho việc nhập khẩu xăng dầu để đáp ứng nhu cầu trong nước.
Có hơn 7 triệu xe ôtô tư nhân ở Iran được hưởng trợ cấp xăng dầu và Chính phủ đã phải triển khai hệ thống phân phối nhằm giới hạn mức tiêu thụ năng lượng. Hệ thống mới này bắt đầu được áp dụng từ tháng 5/2007 khi giá xăng dầu được nhà nước trợ cấp tăng tới 25%.
Chính phủ có thể tiếp tục tăng giá xăng dầu để giảm gánh nặng tài chính trong việc trợ giá, nhưng điều này từng làm mất lòng dân. Việc tăng giá xăng dầu vào tháng 5/2007 châm ngòi cho các vụ tấn công trạm bán xăng. Vì thế Chính phủ của Tổng thống Mahmoud Ahmadinejad đang đối mặt với nhiều khó khăn.
Tháng 12/2007, Chính phủ Iran điều chỉnh hệ thống hạn ngạch nhằm ngăn chặn thị trường đen, cho phép lái xe tư nhân được mua 32 gallon/tháng so với mức 26 gallon trước đây. Hạn ngạch xăng dầu dành cho tài xế taxi lại giảm xuống còn 106 gallon/tháng.
Người bán hàng rong Dehqani cho biết anh mua xăng dầu với giá 1,60 USD/1 gallon từ khách hàng không dùng hết và bán lại cho người khác với giá từ 2,8 tới 4,8 USD/1 gallon. Tuy nhiên, biện pháp mới của Chính phủ Iran vẫn không ngăn chặn được thị trường đen xăng dầu.
T.Đ
Theo AP
