Kỳ thi tốt nghiệp THPT năm 2022 được tổ chức một đợt, diễn ra trong hai ngày 7-8/7. Bộ GD&ĐT đã xây dựng những quy định riêng, áp dụng với thí sinh bị ảnh hưởng bởi dịch bệnh.
Theo đó, nếu nhiễm COVID-19 và có giấy xác nhận của cơ sở y tế (nếu được theo dõi, điều trị nội trú tại cơ sở y tế) hoặc của địa phương (điều trị tại nhà), thí sinh được xét đặc cách tốt nghiệp THPT 2022. Trong trường hợp có nguyện vọng, các em cần nộp đơn xin dự thi, cam kết tuân thủ các quy định phòng, chống dịch và được cha, mẹ hoặc người giám hộ xác nhận đồng ý. Nhóm thí sinh này sẽ được dự thi tại các phòng riêng.
Các trường hợp được xét đặc cách tốt nghiệp THPT còn lại được quy định tại Quy chế thi tốt nghiệp THPT, do Bộ Giáo dục và Đào tạo ban hành năm 2020 và sửa đổi, bổ sung một số điều tại thông tư 05/2021.
Với thí sinh bị tai nạn, ốm đau hoặc có việc đột xuất đặc biệt trước hôm thi không quá 10 ngày, các em cũng được xét đặc cách tốt nghiệp nếu đảm bảo hai điều kiện. Một là có học lực, hạnh kiểm cả năm lớp 12 từ khá trở lên. Hai là phải nộp hồ sơ bao gồm hồ sơ nhập viện, ra viện do bệnh viện từ cấp huyện trở lên cấp (nếu bị tai nạn hoặc bị ốm) hoặc xác nhận của UBND cấp xã nơi cư trú (nếu có việc đột xuất đặc biệt); biên bản đề nghị xét đặc cách tốt nghiệp THPT của trường phổ thông nơi đăng ký dự thi và hồ sơ minh chứng về xếp loại học lực, hạnh kiểm lớp 12.
Nếu đã tham gia ít nhất một bài thi nhưng sau đó thí sinh bị tai nạn, ốm hoặc có việc đột xuất đặc biệt cũng sẽ được xét đặc cách tốt nghiệp THPT nếu điểm bài đã thi đạt từ 5 trở lên, học lực lớp 12 không dưới mức trung bình, hạnh kiểm tối thiểu khá.
Tương tự, những thí sinh bị ốm, tai nạn hoặc có việc đột xuất đặc biệt không thể dự thi buổi đầu nhưng tự nguyện tham gia các bài thi còn lại cũng thuộc nhóm xét đặc cách. Yêu cầu về điểm bài thi và hồ sơ của hai nhóm này tương tự nhóm trên.
Ngoài ra, Bộ GD&ĐT xét đặc cách tốt nghiệp THPT cho vận động viên đạt thành tích xuất sắc trong các giải thi đấu thể thao quốc gia hoặc quốc tế, có thời gian tập huấn ở nước ngoài hoặc tham dự thi đấu tại các giải thể thao quốc tế trùng với thời gian thi tốt nghiệp THPT.
Về thủ tục, thí sinh nộp hồ sơ đặc cách cho hiệu trưởng nơi đăng ký dự thi chậm nhất 7 ngày sau buổi thi cuối cùng của kỳ thi, tức chiều 8/7.
8 điểm mới trong tuyển sinh đại học năm 2022
Quy chế và công tác tuyển sinh năm 2022 cơ bản giữ ổn định như năm trước. Một số nội dung được điều chỉnh nhằm khắc phục những khó khăn và bất hợp lý, tạo điều kiện thuận lợi tối đa cho thí sinh, các trường.
Thứ nhất, thí sinh đăng ký thi tốt nghiệp THPT và xét tuyển đại học, cao đẳng theo hình thức trực tuyến (trên Cổng thông tin của Bộ hoặc Cổng dịch vụ công quốc gia).
Thứ hai, thí sinh đăng ký nguyện vọng xét tuyển đại học đợt 1 từ sau khi kết thúc kỳ thi tốt nghiệp THPT cho tới khi công bố kết quả thi và kết quả điểm phúc khảo (nếu có). Thí sinh chủ động về thời gian và các nguyện vọng đăng ký xét tuyển; việc đăng ký và điều chỉnh thực hiện trong một đợt (thay vì hai đợt như trước đây), thuận lợi cho thí sinh và cho các trường.
Thứ ba, các nguyện vọng đăng ký xét tuyển (theo ngành, phương thức, cơ sở đào tạo) trên toàn hệ thống được từng trường xét tuyển, sơ tuyển trước (nếu cần) và đưa lên phần mềm xử lý nguyện vọng - hệ thống hỗ trợ tuyển sinh của Bộ GD&ĐT (như năm 2021). Thí sinh sẽ trúng tuyển 1 nguyện vọng cao nhất khi đáp ứng điều kiện của cơ sở đào tạo.
Như vậy, hệ thống hỗ trợ chắc chắn giúp thí sinh đỗ vào nguyện vọng ưu tiên nhất có thể, mà không phải lo lắng lựa chọn giữa các phương thức xét tuyển khác nhau. Thí sinh không xác nhận nhập học trước đối với các phương thức khác.
Thứ tư, với những ngành sử dụng nhiều phương thức, tổ hợp để xét tuyển, nhiều tổ hợp xét tuyển, các trường phải giải trình và phân bổ chỉ tiêu phù hợp giữa các phương thức, tổ hợp. Khi các trường thay đổi, bổ sung phương thức hoặc tổ hợp xét tuyển phải có căn cứ và lộ trình hợp lý; không giảm quá 30% số chỉ tiêu so với năm trước (trừ trường hợp thay đổi, bổ sung trước khi mở đăng ký dự tuyển ít nhất 1 năm) tránh làm ảnh hưởng tới việc học tập, ôn luyện của các thí sinh.
Thứ năm, các trường chỉ đạo khối trường THPT rà soát và cập nhật lên cơ sở dữ liệu ngành kết quả học tập THPT của thí sinh để đồng bộ sang hệ thống hỗ trợ tuyển sinh, nhằm hỗ trợ thí sinh và các trường về dữ liệu trong công tác xét tuyển. Thí sinh không cần công chứng hoặc yêu cầu trường THPT xác nhận kết quả học tập (giảm thủ tục cho thí sinh và các trường THPT) khi đăng ký hồ sơ xét tuyển vào nhiều trường đại học.
Thứ sáu, các trường cần quy định phương án giải quyết các rủi ro có thể xảy ra trong quá trình tuyển sinh, làm rõ cam kết từ phía trường, giúp thí sinh có cơ hội tốt hơn dù có thể rủi ro xảy ra.
Từ năm 2023, các trường xây dựng quy chế tuyển sinh của riêng dựa trên các nguyên tắc và yêu cầu tối thiếu quy định trong Quy chế tuyển sinh 2022 mà Bộ GD&ĐT ban hành. Trong đó quy định về xét tuyển cho các hình thức đào tạo khác, công khai trên trang thông tin điện tử của cơ sở đào tạo.
Thứ bảy, quy chế quy định từ năm 2023, thí sinh được hưởng chính sách ưu tiên khu vực theo quy định trong năm tốt nghiệp THPT và một năm kế tiếp để xét tuyển vào đại học, cao đẳng.
Thứ tám, việc tính mức điểm ưu tiên được điều chỉnh nhằm tạo sự công bằng giữa các nhóm thí sinh thuộc các khu vực và đối tượng khác nhau.
Qua thống kê điểm thi tốt nghiệp THPT của 3 năm qua, nhóm thí sinh không được cộng điểm ưu tiên (chiếm 25% tổng số thí sinh) luôn có phổ điểm tổng 3 môn cao hơn hẳn so với các nhóm thí sinh còn lại (nhóm được cộng điểm ưu tiên ở các mức độ khác nhau). Sau khi cộng điểm ưu tiên, tỷ lệ thí sinh có tổng điểm 3 môn dưới 22,5 điểm của nhóm này với nhóm thí sinh không được cộng điểm ưu tiên; điều này chứng tỏ việc cộng điểm ưu tiên đã tạo sự công bằng, gia tăng cơ hội tiếp cận giáo dục đại học cho những nhóm thí sinh có điều khiện khó khăn hơn.
