Mục đích thực sự của Moscow
Từ Kiev đến Washington, các nhà ngoại giao, quan chức tình báo và chuyên gia quân sự đang “đau đầu” tìm hiểu mục đích của Nga khi điều hàng chục nghìn binh sĩ đến biên giới sát Ukraine.
Đó là sự phô trương lực lượng? Là dấu hiệu cho thấy một cuộc xung đột sắp xảy ra? Hay là phép thử đối với mối liên kết giữa Ukraine và các đồng minh phương Tây?
Tổng thống Ukraine - Zelensky nói trong cuộc phỏng vấn với Time ngày 9/4 nói: “Họ muốn phương Tây sợ hãi trước sức mạnh của Nga. Không có gì giấu giếm ở đây.”
Nhận định của ông Zelensky khá có lí. Vì nếu Điện Kremlin muốn châm ngòi xung đột, thì quân đội Nga có lẽ đã hoạt động kín đáo hơn thay vì để hình ảnh khí tài sầm sập tiến về biên giới được lan truyền rộng rãi trên mạng xã hội.
Moscow đã điều tàu chiến để uy hiếp Ukraine, và cho tập trung hàng chục nghìn binh sĩ ở biên giới. Đây là cuộc điều quân lớn nhất kể từ sau khi Nga sáp nhập bán đảo Crimea cách đây bảy năm.
Nhưng Zelensky, người mới tham gia chính trường vài năm trở lại đây, vẫn tỏ ra tỉnh táo. “Tôi muốn nói thẳng về vấn đề này. Chúng tôi không tuyên bố rằng tình hình đang thực sự leo thang. Điều ấy đơn giản là không có lợi cho bất kì ai.”
Dù vậy, điều đó không có nghĩa là ông Zelensky thoải mái trước việc quân đội “hàng xóm” tập hợp “trước cửa nhà mình”.
“Những gì họ muốn là tăng nhiệt vừa đủ để cho thấy phương Tây sẽ dao động trong việc ủng hộ Ukraine, rằng phương Tây không thực sự coi chúng tôi là đồng minh. Đó là một phép thử”, ông Zelensky nói.
 |
Ông Zelensky bắt tay các binh sĩ ở biên giới. Ảnh: AP |
Đến thời điểm hiện tại, lập trường của Washington vẫn khá vững vàng. Tổng thống Joe Biden đã cam kết "hỗ trợ vững chắc" cho Ukraine, bao gồm cả viện trợ quân sự. Chính quyền ông Biden đã kêu gọi các đồng minh châu Âu, đặc biệt là Pháp và Đức, đứng về phía Ukraine.
Tuy nhiên, Zelensky và chính phủ của ông muốn nhiều hơn thế. Chánh văn phòng của Tổng thống Ukraine, Andriy Yermak thẳng thừng nói: “Ukraine đang đối đầu với Nga, không chỉ vì Kiev mà còn vì phương Tây. Ấy vậy mà, Mỹ đang triển khai hệ thống tên lửa Patriot ở đâu? Gần nhất là Ba Lan. Chúng nên ở đây mới phải.”
Nhưng tên lửa Patriot - được thiết kế để đẩy lùi một cuộc tấn công từ trên không - không phải là mục tiêu hàng đầu của ông Zelensky ở giai đoạn này.
Trong cuộc điện đàm với Tổng thư ký NATO, ông Zelensky đã yêu cầu tổ chức này tạo điều kiện cho Ukraine gia nhập và trở thành thành viên ngay lập tức.
Đối với người dân trong nước, ông Zelensky dường như muốn tạo ra cảm giác bình tĩnh, ngay cả khi phải làm những việc liều lĩnh như trực tiếp thị sát vùng chiến sự miền Đông ngày 8/4.
"Ukraine đã sẵn sàng"
Sáng 8/4, ông Zelensky bước lên máy bay Antonov để đến vùng chiến sự miền Đông cùng một nhóm tướng lĩnh quân đội.
Một số người tỏ ra lo lắng hơn nhiều so với tổng tư lệnh. “Chúng ta hãy hy vọng rằng các khẩu pháo hôm nay không khai hỏa”, một người nói.
Tiền đồn quân sự gần làng Shumy là một trong số những điểm dừng chân đầu tiên của ông Zelensky.
Để đến được đây, tổng thống phải đi trực thăng, sau đó đi xe gần nửa giờ dọc theo những con đường không trải nhựa, và phải đi bộ trên đường đất một đoạn khá dài. Đồng hành cùng ông là vệ sĩ và một số binh sĩ. Có người đeo khẩu súng máy cực lớn, đi sau ông Zelensky chỉ vài bước.
 |
Chuyến đi của ông Zelensky được đánh giá là liều lĩnh. Ảnh: AP |
Tổng thống cho biết ông đến tiền đồn này vì nó đánh dấu một "điểm tối" trên bản đồ Ukraine. Đó là nơi mà khoảng hai tuần trước đã bùng phát một cuộc đối đầu từ các phát súng từ một khẩu súng bắn tỉa.
Sáng 26/3, Sergiy Barnich, một trung sĩ 47 tuổi của Ukraine, ra khỏi chiến hào của mình và bắt đầu dò mìn của đối phương trong bụi rậm.
Khi đang quét máy dò mìn trên mặt đất, một viên đạn xuyên qua không khí, găm vào đùi trên của Barnich, làm rách động mạch đùi.
Đồng đội của Barnich chạy đến hỗ trợ, nhưng nam trung sĩ đã qua đời vì mất máu. Hai đồng đội khác, Sergiy Gaychenko và Maxim Abramovich (27 tuổi), cũng bị bắn tử vong theo cách tương tự. Một người bị bắn xuyên qua cổ và người còn lại bị bắn trúng tim. Nhưng không ai tìm thấy người lính bắn tỉa.
Tướng Ruslan Khomchak, người giám sát quá trình điều tra vụ tấn công, đồng thời là người đi cùng ông Zelensky đến nơi xảy ra vụ việc cho biết: “Không có lý do gì để tấn công tiền đồn đó. Họ nổ súng chỉ vì máu lạnh.”
Theo tờ Time, vụ nổ súng có thể là cái bẫy để Ukraine khai hỏa trước, từ đó trở thành nguồn cơn làm bùng phát xung đột.
Và đối với Zelensky cùng các tướng lĩnh của ông, có vẻ như Nga đang muốn cho phương Tây một cái cớ để lùi bước. Nếu đạn đến từ cả hai phía, Mỹ và các đồng minh có thể sẽ đưa ra một lập trường trung lập, không công khai đứng về phía Ukraine. Đó là điều ông Zelensky muốn tránh.
Tại Moscow, Điện Kremlin kêu gọi phương Tây không nên can thiệp vào tình hình ở Ukraine, và khẳng đinh “không có gì phải lo lắng vì chúng tôi không đe dọa bất kì ai”.
Nhưng ở tiền tuyến, Tổng thống Ukraine nói rằng bùng phát xung đột là một khả năng có thể xảy ra, và Kiev luôn sẵn sàng.
“Từ năm 2014, chúng tôi đã biết rằng xung đột có thể xảy ra bất cứ lúc nào. Họ đã sẵn sàng, nhưng chúng tôi cũng đã sẵn sàng vì chúng tôi đang ở trên lãnh thổ của mình”, ông Zelensky nói.
