Các bạn có làm giáo dục thật và làm ngay không?
Ngày đầu đến với Hải Phòng, Bí thư Thành uỷ hồi đó, anh Trần Lưu Quang, đã hỏi chúng tôi, đại ý như sau: “Các bạn có chắc chắn là các bạn làm giáo dục và làm ngay không? Chứ không phải xin đất rồi ngâm làm bất động sản chứ?”
Chúng tôi hiểu ngay sự nghiêm túc của lãnh đạo thành phố. Tôi hứa và khẳng định với Bí thư là chúng tôi đầu tư vào giáo dục và làm ngay, không chùng chình, dây dưa.
Ngay tuần sau đó, Bí thư triệu tập cuộc họp với đầy đủ lãnh đạo chủ chốt của thành phố. Anh đi thẳng vào vấn đề: Hải Phòng cần gì, muốn gì và hỏi chúng tôi có gì, làm được gì. Khi chúng tôi trình bày có vẻ dài dòng, anh ngắt lời và hỏi: “Tóm lại là các bạn cần thế nào, đất ra làm sao, cần hỗ trợ những gì. Có mặt cả Chủ tịch thành phố và tôi ở đây. Ta bàn thẳng vào vấn đề luôn đi”.
Bí thư giao các đồng chí lãnh đạo thành phố giới thiệu các cơ hội đầu tư kèm địa điểm. Sau này, khi đã chuyển sang cương vị khác, anh vẫn luôn hỏi thăm về tiến độ và xem chúng tôi có cần hỗ trợ gì thêm để thành công hay không.
Với chúng tôi, đó là cách làm việc rất “kiến tạo”: rõ mục tiêu, rõ hành động và trách nhiệm đến cùng.
Trải nghiệm triển khai – nhanh nhất từ trước tới nay
Chính quyền Hải Phòng thực sự làm việc theo tính thần “nói đi đôi với làm”. Khi xong các thủ tục về đất, chúng tôi khởi công ngay; khi có vướng mắc phát sinh đều được lãnh đạo các Sở và Thành phố trực tiếp tháo gỡ hoặc tư vấn hướng giải quyết.
Nhờ vậy, quá trình xây dựng và xin giấy phép được triển khai rất nhanh. Phải nói là chính quyền Hải Phòng là chính quyền hành động nhanh nhất, quyết liệt nhất mà tôi từng thấy.
Có một sự khác biệt rất lớn là chúng tôi chưa bao giờ phải chầu chực để xin gặp lãnh đạo thành phố. Điều này là “rất khó tin” nếu ở các nơi khác.
Kết quả là trong vòng chỉ 1 năm, chúng tôi hoàn thành ba dự án trường Alpha Hải Phòng, Ngôi Sao Hà Nội - cơ sở Hải Phòng và Newton Hải Dương (chỉ 6 tháng khi đối tác bàn giao trường).
Những khó khăn thực tế
Trong quá trình triển khai các dự án, chúng tôi đã gặp rất nhiều khó khăn, chủ yếu do bối cảnh thế giới biến đổi quá nhanh, Việt Nam không nằm ngoài vòng xoáy này. Các nhà đầu tư và đối tác tài chính của chúng tôi cũng đã phải cân nhắc thắt chặt dòng vốn do có nhiều yếu tố bất định. Đồng thời, giá vật liệu xây dựng trong những năm qua tăng chóng mặt. Chúng tôi cũng bị ảnh hưởng không nhỏ tới việc triển khai dự án.
Thật không may là sau rất nhiều nỗ lực vượt khó, trường vừa xây xong thì bão lớn đến. Những thiết hại được tính đến tiền tỉ và chúng tôi đầu tư thêm hơn chục tỷ để sửa trường và đường cho kịp tiến độ.
Nhưng trong rất nhiều khó khăn ấy, có một điều chúng tôi luôn ghi nhận: không có bất kỳ trở ngại nào đến từ thủ tục, chính sách hay chính quyền Hải Phòng. Trong bối cảnh làm dự án ở Việt Nam, điều này thực sự hiếm.
Làm việc với lãnh đạo nhiệm kỳ mới và sau sáp nhập
Kinh doanh ở Việt Nam, khi đầu tư vào địa phương, sợ nhất là “tân quan, tân chính sách”.
Nhiệm kỳ của lãnh đạo chính quyền là 5 năm, nhưng doanh nghiệp phải lập kế hoạch đầu tư, kinh doanh 10-20 năm. Đã có rất nhiều doanh nghiệp không biết xoay sở thế nào vì chính sách hoặc sự ủng hộ của địa phương thay đổi.
Nói theo cách của người miền Nam, là “không còn được các anh chị mới thương nữa”.
Điều này không xảy ra ở Hải Phòng. Việc sáp nhập và thay đổi lãnh đạo không ảnh hưởng tới tiến độ. Chúng tôi không phải “nghe ngóng”, “đợi chờ” để xem lãnh đạo mới hay chính sách mới là như thế nào.
Khi nghe chúng tôi báo cáo lần đầu, Bí thư Thành uỷ mới, anh Lê Tiến Châu đã ngay lập tức ủng hộ mạnh mẽ. Bản thân anh cũng từng là lãnh đạo trong ngành giáo dục. Anh dặn chúng tôi liên hệ ngay khi có bất cứ việc gì cần giải quyết. Trong thời gian xin giấy phép thành lập phân hiệu đại học tại Hải Phòng, cần có ý kiến của Thành uỷ nên để đáp ứng yêu tố thời gian, tôi đã liên hệ anh, và chỉ vài ngày sau việc được giải quyết tốt đẹp.
Khi Hải Phòng sáp nhập với Hải Dương, chúng tôi được lên báo cáo Chủ tịch thành phố mới là anh Lê Ngọc Châu. Dù mới nhận việc, phòng ốc còn chưa ổn định, nhưng khi biết chúng tôi là làm giáo dục, anh đã bố trí tiếp luôn trong tuần làm việc đầu tiên tại địa điểm mới.
Khi chúng tôi báo cáo, anh nghe rất kỹ, đưa ra nhiều định hướng và chia sẻ một câu mà đến giờ chúng tôi vẫn nhớ mãi. Đại ý là: “Các bạn làm đầu tư, kinh doanh, đặc biệt là giáo dục, thì phải biết liệu cơm gắp mắm, đừng quá lãng mạn là dễ gãy lưng lắm.”
Đây là lời chia sẻ thực sự rất chân tình, bởi trong quá trình kinh doanh, chúng tôi đã chứng kiến nhiều doanh nghiệp gặp khó vì quá bay bổng, màu mè hoặc vì sĩ diện mà “cố đấm ăn xôi”. Lời khuyên chân tình của anh Lê Ngọc Châu thấm đẫm kinh nghiệm thực tế, làm chúng tôi rất tâm đắc.
Văn hoá cầu thị ở Cảng vụ Cát Bi
Có một chuyện chắc chắn phải kể thêm để thấy rõ cái “chất Hải Phòng”. Đó là một lần ở sân bay Cát Bi, có một sự cố liên quan đến cách làm việc của an ninh sân bay khiến chúng tôi không đồng thuận. Tôi nhắn tin góp ý với Cảng vụ Hải Phòng. Khi hạ cánh, đã có tin nhắn xin gọi điện để trao đổi. Người gọi điện là anh Xuân Thiện, phụ trách Cảng vụ. Anh nói rất lịch sự “Chúng tôi đã xem kỹ camera và lần này rõ là lỗi của chúng tôi. Tôi xin lỗi anh. Mong anh thông cảm”
Tôi rất bất ngờ và cảm động. Cách hành xử đó thực sự văn minh, thể hiện văn hoá cầu thị, không quan cách, đổ lỗi và càng khẳng định thêm cái chất Hải Phòng mà chúng tôi đã được chứng kiến khi triển khai các dự án.
(Sự lịch duyệt và chuyên nghiệp của Cảng vụ Hải Phòng càng trở nên nổi bật khi mà chúng tôi cũng đã góp ý cho Cảng vụ ở một thành phố khác lớn hơn, câu chuyện quan trọng hơn rất nhiều, nhưng họ im lặng, tới nay đã hơn một năm vẫn không trả lời).
Kết quả đầu tư tại Hải Phòng
Hải Phòng (mới) là thành phố mà chúng tôi đầu tư nhiều nhất vào giáo dục trong thời gian gần đây. Trong vòng 2 năm chúng tôi đã mở được 3 trường phổ thông tư thục chất lượng cao, đẹp và khá ổn (vì còn phải tự hoàn thiện rất nhiều). Sắp tới chúng tôi sẽ đối tác quốc tế tiếp tục triển khai một dự án nữa tại thành phố này.
Những đối tác lớn của chúng tôi, khi nghe chúng tôi có thể xây và mở trường trong vòng 1 năm tại Hải Phòng thì rất ấn tượng. Ông bạn người Úc của tôi quản lý quỹ hàng chục tỷ USD bảo: “Ở nước tôi chắc phải 2 năm mới xong khâu giấy phép, và chắc chắn là không có chuyện làm 3 ca một ngày.”
Còn ông đối tác, tỷ phú người Mỹ, chuyên đầu tư vào giáo dục đại học, thì bảo: “Nếu chưa đến Việt Nam thì tôi không tưởng tượng được các bạn phát triển thế nào. Sang thăm và gặp chính quyền Hải Phòng rồi thì tôi mới thấy các bạn còn năng động và “tư bản” hơn chúng tôi rất nhiều.” (You guys are much more dynamic and capitalistic than we are when I visited Hai Phong and met the government there).
Thành công ban đầu tại Hải Phòng đã làm các nhà đầu tư và đối tác tài chính của chúng tôi tự tin hơn đáng kể.
Vậy “Chính phủ kiến tạo” là gì?
Để thay đổi chính sách và khung khổ pháp lý, đôi khi cần thời gian khá dài. Nhưng văn hoá làm việc theo “tinh thần kiến tạo” thì có thể hiện diện rất nhanh nếu có sự quyết tâm từ cấp cao nhất.
Hải Phòng là ví dụ điển hình:
- Chính quyền (ở đây) có sự ổn định nhất quán về chính sách trong dài hạn, không tư duy theo nhiệm kỳ;
- Chính quyền thực sự đồng hành, cùng doanh nghiệp cùng nghĩ cách vượt qua khó khăn;
- Giải quyết ngay những việc có thể giải quyết được, không kéo dài không cần thiết;
- Chính quyền hiểu cái khó của doanh nghiệp để hỗ trợ xử lý thay vì tạo thêm gánh nặng; và
- Dám nhận sai để sửa sai, không “im lặng đáng sợ” vì “cái tôi” hay sự quan cách.
Nếu cái “chất Hải Phòng” này lan toả trên toàn quốc, thì chúng tôi tin rằng tốc độ tăng trưởng kinh tế 10–15%/năm là điều hoàn toàn khả thi.
