Thanh đại đao hơn 400 tuổi của vua Mạc Thái Tổ

TPO - Định Nam Đao (còn gọi là thanh đại long đao) tương truyền là binh khí của vua Mạc Đăng Dung, hiện được bảo vệ, lưu thờ tại Khu tưởng niệm Vương triều Mạc, thuộc xã Ngũ Đoan (huyện Kiến Thụy, TP Hải Phòng).

Khu tưởng niệm Vương triều Mạc - Từ đường họ Mạc, là một quần thể các di tích lịch sử - khảo cổ bên cạnh các công trình kiến trúc được xây mới nằm trên một cánh đồng rộng, thuộc địa phận xã Ngũ Đoan (huyện Kiến Thụy, TP Hải Phòng).

Nơi đây vốn là đất phát tích của nhà Mạc, đồng thời là khu vực trung tâm của Dương Kinh (kinh đô thứ hai sau Thăng Long ở thời thịnh Mạc và được nhiều nhà nghiên cứu xem là kinh đô ven biển đầu tiên của người Việt) triều Mạc ở thế kỷ XVI.

Khu tưởng niệm Vương triều Mạc đã trải qua hơn 400 năm, công trình nguyên gốc duy nhất thờ Đức Mạc Thái Tổ, Mạc Thái Tông còn lưu giữ, được con cháu họ Mạc và nhân dân địa phương cải tạo, xây dựng nhiều công trình như ngày nay. Năm 2004, Bộ Văn hóa – Thể thao - Du lịch xếp hạng di tích, công nhận "Khu tưởng niệm Vương triều Mạc" ở xã Ngũ Đoan (Kiến Thụy, TP Hải Phòng) là Di tích Lịch sử, Văn hóa Quốc gia.

Trong Khu tưởng niệm Vương triều Mạc còn lưu thờ "Định Nam Đao", tương truyền là thanh đại long đao của Thái tổ Mạc Đăng Dung do chi họ Phạm gốc Mạc ở Xuân Trường (Nam Định) bảo vệ, gìn giữ, lưu thờ từ năm 1592.

Theo Viện Khảo cổ học Việt Nam, "Định Nam Đao" dài 2,39m, nặng 12,8kg (ước tính trọng lượng khi mới sử dụng khoảng 15kg). Thanh đao được làm bằng kim loại gồm 3 phần: lưỡi đao, khâu đao và cán đao.

Bản lưỡi đao chỗ rộng nhất 11,5cm, sống lưỡi dày nhất 1,3cm, mỏng dần về đầu lưỡi. Cán đao có tiết diện là hình bầu dục, đường kính 4,5x3,5 cm. Khâu đao tạo tác hình linh vật Nhai Tí (còn gọi Nhái Xế), đầu giống rồng, thân có vẩy, miệng há rộng làm bệ đỡ lưỡi đao, răng nanh nhô ra ngoài, có mũi sư tử, trán lạc đà, mắt tròn to, tai hình quạt, từ hốc mắt toả ra hai bên râu đơn, cong, cuộn đầu.

Năm 2010, thanh đao này đã được con cháu họ Phạm gốc Mạc ở Nam Định đưa về lưu thờ và trưng bày ở Khu tưởng niệm Vương triều Mạc tại Hải Phòng cho đến nay.

Hằng năm, huyện Kiến Thụy (TP Hải Phòng) tổ chức lễ khai bút đầu xuân tại Khu tưởng niệm Vương triều Mạc, nhằm tưởng nhớ, tri ân các Tiên đế vương triều Mạc, đồng thời giáo dục các thế hệ trẻ hiếu học.