Bộ Công an đang điều tra vụ nhập lậu 10.000 container rác thải. Gần 6.000 container rác phế liệu nhập khẩu hiện đang ứ lại ở các cảng biển không biết xử lý thế nào. Tái xuất thì bất lực. Có dấu hiệu nhiều doanh nghiệp nhận tiền của nước ngoài chở rác về nhà mình để đổ. Việt Nam đang thành “bãi thải” của thế giới.
Nước rửa quặng từ hồ tuyển quặng Nhà máy Alumin Nhân Cơ (tỉnh Đăk Nông) lại vừa tràn ra ở huyện Đăk R’Lấp. Màu đỏ đục nhuộm từ sông suối tới ruộng đồng. Vỡ hồ, 45 ngàn m3 bùn nước từ hồ chứa chất thải nhà máy phân bón DAP ở Bảo Thắng, Lào Cai tràn vào cuốn trôi nhà dân mới đây.
Sau hàng loạt tỉnh thành, hiện đến lượt Quảng Ngãi đang xin nhấn chìm xuống biển hơn 15 triệu m3 vật, chất. Được gọi là cát mặn nạo vét từ dự án cảng tại Dung Quất. Cùng lúc, nhiều vùng biển cả nước còn ùn ứ hàng triệu tấn vật, chất nữa đang chực chờ xin được nhấn chìm xuống biển.
Việt Nam lại vừa giật mình với thuốc diệt cỏ đang được dùng tràn lan, sau vụ kiện tụng của bệnh nhân ung thư ồn ào ở Mỹ. Gia cầm thải loại trên thế giới cũng trở thành món “ưa chuộng” nhiều nơi…
Thời của mọi chất thải loại, khi loài người đã đánh đổi đất đai, không khí, tài nguyên thiên nhiên để lao vào cuộc chạy đua vật chất. Người ta còn xả rác ra vũ trụ. Là những vật thể thải ra từ các vệ tinh được phóng lên từ trái đất.
Đến như sách giáo khoa, ở ta cũng chỉ dùng cho mỗi một năm học rồi thành giấy/rác. Lên đến 100 triệu cuốn mỗi năm.
Nhân loại, cả Việt Nam đang mốt về cụm từ “hệ sinh thái”. Hệ sinh thái công nghiệp, hệ sinh thái công nghệ, hệ sinh thái khởi nghiệp, cho tới hệ sinh thái triết học, sinh thái nhân văn, phê bình sinh thái (văn học),… Nhưng nguyên gốc khái niệm “sinh thái” đơn giản là môi trường sống, lại có vẻ đang…hết “mốt”!
Thiên tài Vật lý Stephen Hawking từng viết trong cuốn “Vũ trụ trong vỏ hạt dẻ”, đại ý rằng giống người là loài tự phụ về trí thông minh của mình. Và luôn tin trí thông minh là hệ quả tất yếu của sự tiến hóa. Nhưng lại chưa biết rõ trí thông minh có nhiều giá trị đối với khả năng sống sót hay không. Bởi theo Hawking, các vi khuẩn vẫn sống như thường mà không cần đến trí thông minh và chúng sẽ tồn tại lâu hơn ta nếu cái gọi là sự thông minh của ta khiến ta tự hủy điệt trong một cuộc chiến tranh hạt nhân.
Nhưng có lẽ chưa cần đến hạt nhân. Khi với tốc độ và tầm mức xả thải như hiện nay, kể cả các loại rác thông tin trong kỷ nguyên công nghệ số đang tăng theo hàm mũ, loài người đã sẵn sàng tự thải loại chính mình.
