Trước khi ông Fakhrizadeh bị ám sát, báo đài Mỹ nói rằng quân đội Israel đang chuẩn bị cho khả năng Tổng thống Mỹ Donald Trump tấn công Iran trong vòng 50 ngày còn lại trước lúc ông có khả năng phải rời Nhà Trắng.
Ông Phạm Phú Phúc ảnh: Thu Loan Trao đổi với PV Tiền Phong ngày 1/12, ông Phạm Phú Phúc, một nhà báo từng nhiều năm công tác tại Trung Đông, nói rằng vấn đề hạt nhân Iran luôn là cái gai trong mắt Mỹ, Israel và một số đồng minh của Mỹ ở Trung Đông mà họ đã muốn nhổ đi từ lâu. Vì thế, việc tấn công vào ngành khoa học hạt nhân của Iran đương nhiên bị coi là có bàn tay của Israel và Mỹ, thậm chí cả một số đồng minh của Mỹ ở Trung Đông.
Theo chuyên gia này, Iran từ lâu đã khẳng định không phát triển hạt nhân cấp độ quân sự, nhưng vì danh dự của dân tộc và đất nước, nên Tehran chỉ từ bỏ khi nào những mối đe dọa từ bên ngoài không còn, ví dụ như việc đạt được thỏa thuận hạt nhân năm 2015. Sau khi Mỹ từ bỏ thỏa thuận này, khoa học Iran lấy lại đà phát triển tương đối nhanh, một số máy ly tâm hoạt động trở lại. Điều đó không khác gì chọc tức Israel và Mỹ, khiến Israel rất sợ có ngày Iran làm giàu uranium đủ mức tạo ra bom hạt nhân, trở thành mối đe dọa cực kỳ lớn đối với họ. “Việc tấn công vào các cơ sở hạt nhân hoặc những người làm việc trong lĩnh vực hạt nhân của Iran luôn là mục tiêu của Israel. Bởi thế, lực lượng nào đó ám sát nhà khoa học Mohsen Fakhrizadeh là điều đã được báo trước”, ông Phúc nói.
Thời gian gần đây, chính quyền Mỹ gây nhiều chú ý ở khu vực này. Ít nhất 4 quan chức Mỹ đến thăm Israel và các đồng minh vùng Vịnh trong những tuần gần đây, gồm: Ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo, Đặc phái viên phụ trách Iran và Venezuela Elliott Abrams, Trợ lý Ngoại trưởng phụ trách chính trị quân sự Clarke Cooper, và Cố vấn Nhà Trắng Jared Kushner. Nhóm tàu sân bay Mỹ USS Nimitz đã trở lại vùng Vịnh từ mấy ngày trước.
Ông Phúc cho rằng dù cuộc bầu cử ở Mỹ vẫn đang rắc rối và chưa hoàn toàn ngã ngũ, nhưng ông Trump và chính quyền Mỹ vẫn không từ bỏ mục tiêu gây áp lực tối đa lên Iran, bởi vì đó không chỉ thể hiện sức mạnh của chính quyền ông Trump mà còn để giữ cam kết với đồng minh số một của Mỹ ở Trung Đông là Israel. Tuy nhiên, ông Phúc cho rằng việc Mỹ gây sức ép, đưa tàu quân sự, dọa tấn công, cũng là một kịch bản giống như cách làm của ông Trump trong 4 năm qua.
“Theo tôi, đấy cũng chỉ là đòn gió, là võ mồm, chứ khả năng gây hấn trên thực địa với Iran khó xảy ra vào thời điểm này. Kể cả khi không phải lấn cấn với chính quyền mới, ông Trump cũng ngại gây chiến, không muốn xảy ra chiến tranh nóng với Iran”, ông Phúc nhận định.
Dự đoán về phản ứng của Iran, ông Phúc cho rằng có thể nhìn lại vụ Mỹ ám sát tướng Qassem Soleimani, vị tư lệnh hàng đầu của Iran hồi đầu năm nay. Lần đó, Iran tuyên bố đáp trả mạnh mẽ và sẽ làm cho kẻ thù “choáng váng”, nhưng rồi cũng không có gì nhiều. Ông Phúc cho rằng Iran có trả thù để giữ danh dự, để xoa dịu dư luận trong nước, nhưng không làm mạnh tay và lần này cũng vậy.
Lãnh tụ tối cao Iran Ayatollah Khomeini, Tổng thống Hassan Rouhani và bộ trưởng quốc phòng Iran đều tuyên bố sẽ đáp trả, sẽ “quật ngã” những kẻ tấn công như sấm sét. “Nhìn vào thực lực của Iran và tương quan lực lượng cũng như xu thế hiện nay, tôi thấy khó xảy ra khả năng Iran báo thù mạnh mẽ, có chăng cũng chỉ là tấn công vào mục tiêu không quan trọng lắm của Mỹ hoặc Israel ở Trung Đông, giống như cách tấn công vào một doanh trại Mỹ lần trước”, ông Phúc nói.
Nền kinh tế Iran đang gặp nhiều khó khăn sau thời gian bị Mỹ tăng cường trừng phạt kinh tế. Các vấn đề trong nước của Iran cũng đang phức tạp, gây nhiều khó khăn cho chính phủ của Tổng thống Rouhani. “Việc báo thù mạnh mẽ để thổi bùng một cuộc chiến sẽ đe dọa chỗ đứng của chính phủ Iran hiện nay”, ông Phúc nói.
