Số liệu thống kê dân số 2018 mới công bố cho thấy, hiện nay tỷ lệ chênh lệch nam nhiều hơn nữ là 31,64 triệu khiến cánh mày râu như ngồi trên đống lửa. Tuy nhiên, thực tế lại khác hẳn khi trên mạng luôn thấy phái đẹp nước này kêu trời: nam nhiều hơn nữ như thế, tại sao họ vẫn không thể tìm được bạn trai để kết hôn? Nam nhiều hơn nữ, sao đội ngũ “gái ế” ngày càng gia tăng đến mức báo động như hiện nay. Mới đây, có những công ty đã quyết định tăng thêm 8 ngày nghỉ trong dịp Tết cho các nữ nhân viên ngoài 30 tuổi còn độc thân để khuyến khích họ tìm kiếm “nửa bên kia” trong dịp này. Có công ty còn tuyên bố sẽ tăng gấp đôi tiền thưởng năm 2019 cho các nữ nhân viên nếu có giấy đăng ký hôn nhân trước ngày 31/12/2019.
Được biết, có ít nhất 2 công ty ở Hàng Châu, Chiết Giang đã tuyên bố áp dụng “phép hẹn hò” ngoài chế độ phép theo quy định cho các nữ nhân viên từ 30 tuổi trở lên chưa có chồng và không phải người lao động trực tiếp trong dây chuyền để tạo điều kiện cho họ tìm bạn trai trong dịp Tết Kỷ Hợi. Trước đó, một trường học ở Hàng Châu cũng đã sắp xếp cho các nữ giáo viên chưa có chồng được nghỉ “phép yêu đương” nhằm tạo điều kiện cho họ tìm người yêu.
Một trong những nơi đầu tiên áp dụng chế độ “phép hẹn hò” này là Công ty giải trí Tống Thành. Hôm 21/1 công ty đã thông báo những nữ nhân viên 30 tuổi trở lên còn độc thân có nhu cầu tìm đối tượng sẽ được công ty cho nghỉ Tết 15 ngày (7 ngày theo quy định và thêm 8 ngày hưởng nguyên lương) để có thể tìm được nửa bên kia trong dịp này. Số nữ nhân viên chiếm tới hơn 60% nên để ra quyết định này, ban lãnh đạo công ty đã phải bàn tính kỹ. Quyết định này đã gây xôn xao trong dư luận; nhiều người cho rằng đây sẽ là cú hích để các nơi khác noi theo, giúp giải quyết vấn đề trai khó tìm vợ, gái khó lấy chồng hiện nay.
Tuy nhiên, việc công ty đặt ra chế độ “phép hẹn hò” để giúp nữ nhân viên lấy được chồng rồi sinh con liệu có hiệu quả hay không còn là một ẩn số. Bà Hoàng Hướng Lôi, Giám đốc nhân sự của Công ty Tống Thành cho báo điện tử Chiết Giang biết: “Một số nữ nhân viên của chúng tôi có rất ít cơ hội tiếp xúc với người bên ngoài, nên chúng tôi dành cho họ thêm một kỳ nghỉ phép nữa để họ có thêm cơ hội tiếp xúc với những người khác giới”. Tuy nhiên, thật đáng buồn là tuy công ty đã thông báo rộng rãi, nhưng sau cả tuần vẫn chưa có cô nào đăng ký xin được hưởng kỳ “phép tương thân” này. Vì vậy, chính sách này chưa chắc đã có hiệu quả; có lẽ do tâm lý tự ti và giữ thể diện của chị em.
Từ năm 2007, tại Trung Quốc đã xuất hiện từ “thặng nữ” (gái ế) dùng để chỉ những cô gái 27 tuổi trở lên mà chưa kết hôn. Khi đó “thặng nữ” phần lớn là các cô gái đã tốt nghiệp đại học, lựa chọn cách sống lập gia đình muộn để có cuộc sống tinh thần và vật chất đầy đủ. Hồi đó, cuốn “Thặng nữ” của một nhà văn Mỹ gốc Trung Quốc viết về vấn đề này đã trở nên rất ăn khách, khiến kết hôn muộn trở thành một trào lưu. Tuy nhiên, dần dà, người ta nhận thấy chính sách một con và khuyến khích “vãn hôn” (kết hôn muộn) đã gây nên vấn đề xã hội nghiêm trọng: tỷ lệ nam nữ mất cân bằng, người độc thân gia tăng, dân số ngày càng già hóa...
Năm 2018, số liệu thống kê của Ủy ban Y tế quốc gia (Bộ Y tế) cho thấy số trẻ em được sinh ra giảm hơn 2,5 triệu so với năm 2017, tỷ lệ trẻ sơ sinh chỉ 1,05. Chuyên gia Dịch Phú Hiền cho biết số trẻ mới sinh trong năm là 10,31 triệu trong khi số người chết trong năm là 11,58 triệu; thực tế, năm ngoái lần đầu tiên đã xuất hiện hiện tượng “tăng trưởng âm”, tức số trẻ em mới sinh ra không bằng số người qua đời, dân số Trung Quốc hiện đã giảm xuống mức 1 tỷ 270 triệu. Do tỷ lệ trẻ sơ sinh không đạt kế hoạch nên từ năm 2016 tới nay, Cục Thống kê quốc gia không công bố tỷ lệ sinh đẻ nữa; năm 2017 là “năm đỉnh cao sinh con thứ 2” sau khi bỏ chế độ 1 con nhưng dân số chẳng những không tăng mà còn bị giảm 630 ngàn so với 2016. Dự báo tỷ lệ trẻ sơ sinh năm 2018 đã xuống mức thấp nhất kể từ năm 1949.
Ông Lương Kiến Chương, Chủ tịch Công ty chứng khoán CTRP, người lâu nay rất quan tâm đến vấn đề dân số hôm 23/1 đã phát biểu tại cuộc hội thảo về Số liệu và chính sách dân số Trung Quốc, cho rằng “Giá nhà cao là “loại thuốc tránh thai quan trọng” khiến dân số giảm sút cùng với giáo dục và y tế”. Rất nhiều ý kiến chỉ trích chính quyền duy trì chính sách giá nhà quá cao để tăng thu nhập tài chính khiến giới làm công ăn lương không có cơ hội mua nhà, không dám lập gia đình, không dám sinh con.
Bà Hoàng, Giám đốc nhân sự Công ty Tống Thành nói: “Công ty muốn nhân viên sớm an cư, sau đó lạc nghiệp, như thế sẽ có lợi cho chúng tôi. Tết là thời kỳ đỉnh cao của tục hẹn hò, xem mặt trong năm, có thêm ngày nghỉ ở gia đình sẽ có thêm cơ hội để giao duyên. Biện pháp này chỉ là một trong số nhiều chính sách khác nhau đang được các đơn vị, cơ quan áp dụng. Tuy nhiên, hiện nay, phụ nữ Trung Quốc đã ngày càng không lo lắng đến chuyện kết hôn và sinh con nữa”.
Đó mới là gốc của vấn đề mà những kỳ nghỉ phép hay tiền thưởng cho việc kết hôn sinh con khó có thể giải quyết được.
