Những người chỉ trích động thái của Tổng thống Trump trong việc chuyển hàng tỉ USD là vốn được hoạch định cho Bộ Quốc phòng, đã dẫn giải những bình luận trước đó của ông Trump để cho rằng việc ban bố Tình trạng khẩn cấp Quốc gia là không cần thiết. Trong số đó, mới nhất là phát biểu của Tổng thống Trump tại chính buổi tuyên bố tình trạng khẩn cấp quốc gia tại Nhà Trắng vào hôm thứ Sáu vừa qua (15/2): “Tôi có thể xây bức tường với tiến độ dài hơn, nhưng thay vào đó, tôi nên làm điều này nhanh hơn.”
Hôm Chủ nhật vừa qua (17/2), Tổng chưởng lý bang California Xavier Becerra cho biết ông đang làm việc với giới chức từ ít nhất 6 bang khác, để đâm đơn kiện Nhà Trắng và Tổng thống Trump ngay trong tuần này. Khi được hỏi về khả năng thách thức pháp lý của bang California đối với quyết định của Tổng thống Trump, vốn chỉ tập trung vào các bang như Texas, ông Becerra cho biết: “Chúng tôi tự tin rằng sẽ có tới 8 tỉ cách để chứng minh những sai phạm của nó (quyết định ban bố tình trạng khẩn cấp quốc gia).” Con số 8 tỉ mà Tổng chưởng lý Becerra nhắc đến nhằm gây liên tưởng đến số tiền 8 tỉ Đô la Mỹ dự kiến được ông Trump giải ngân để xây tường biên giới.
“Rõ ràng đây không phải là tình trạng khẩn cấp quốc gia, không chỉ bởi không ai tin vào nó, mà bản thân Tổng thống Trump cũng cho rằng nó không có thật,” Tổng chưởng lý Becerra cho biết, “Tuy nhiên, vẫn có đủ bằng chứng cho thấy nó không phải trường hợp giống như cuộc khủng bố 11/9, cũng không phải cuộc khủng hoảng con tin năm 1979 tại Iran. Nó thậm chí không phải tình trạng khẩn cấp quốc gia mà chúng ta áp dụng để cố gắng hành động chống lại các kẻ thù từ bên ngoài, hay để phòng tránh bất kỳ một mối nguy hại nào ập xuống những công dân Mỹ tại nước ngoài.”
Nhiều nhà lập pháp, trong đó có cả các đảng viên Cộng hòa, đang chia rẽ nhau do việc ban bố tình trạng khẩn cấp của Tổng thống Trump có hợp lệ hay không, hay liệu đây có phải một động thái lạm quyền có thể tạo ra tiền lệ chưa từng thấy sau này hay không. Trong khi đó, đảng Dân chủ đang chuẩn bị một nghị quyết chung để có thể hủy bỏ tình trạng khẩn cấp trên toàn nước Mỹ trong các tuần tới, và họ hi vọng một số thành viên đảng Cộng hòa sẽ thỏa hiệp với nghị quyết này.
Việc ban bố tình trạng khẩn cấp quốc gia cũng đã châm ngòi cho nhiều cuộc biểu tình phản đối trên toàn quốc vào hôm thứ Hai này (18/2). Nhiều hội đoàn và tổ chức xã hội tuyên bố họ có đủ khả năng pháp lý để kiện quyết định của Tổng thống Trump ra tòa.
Vào hôm thứ Sáu vừa qua (15/2), nhóm vận động công chúng Public Citizen, thay mặt cho 3 chủ đất và một nhóm bảo vệ môi trường tại Texas, đã gửi đơn kiện lên Tòa án Quận Washington nhằm ngăn chặn việc ban bố Tình trạng khẩn cấp quốc gia. Một nhóm vận động khác, mang tên Những công dân vì Trách nhiệm và Đạo đức ở Washington, cũng đã kiện Bộ Tư pháp Mỹ vào thứ Sáu vừa qua, do cơ quan này đã thất bại trong việc cung cấp những tài liệu, bao gồm ý kiến và tin tức pháp lý, liên quan đến quyết định của Tổng thống Trump trong việc ban bố tình trạng khẩn cấp.
Nhóm bảo vệ môi trường mang tên Trung tâm Đa dạng Sinh học cũng đã đệ đơn kiện Tổng thống Trump, với lý do ông Trump đã thất bại trong việc xác định quyền pháp lí khi ban bố Tình trạng khẩn cấp quốc gia. Nội dung trong đơn khiếu kiện của nhóm này cũng cảnh báo một hàng rào biên giới sẽ ngăn chặn một số loài động vật hoang dã trong việc tự do di chuyển đến nơi ở tự nhiên của chúng, “và có thể gây nguy cơ tuyệt chủng đối với các loài báo gấm, mèo hoang, cùng các loại động vật khác đang gặp nguy hiểm trong lãnh thổ nước Mỹ.”
Nhóm Liên minh Tự do Dân sự Mỹ cho biết họ cũng đang chuẩn bị quá trình khởi kiện Tổng thống Trump, với lý do Tổng thống không thể tự ý chuyển hướng và sử dụng tiền thuế của người dân Mỹ trong trường hợp “khẩn cấp”, trừ khi số tiền đó được dùng cho các dự án xây dựng quân đội nhằm hỗ trợ các lực lượng vũ trang trong nước.
