Đó là một buổi chiều ấm áp, khô ráo ở vùng núi Coto de Caza, một khu dân cư có rào cách Los Angeles một giờ đồng hồ lái xe về hướng đông nam, và trung tướng William Lyon cho tôi xem một chiếc xe đã qua sử dụng.
“Lái nó vẫn rất tuyệt”, ông nói. “Như còn mới nguyên”.
Phía trước tôi là một chiếc Mercedes-Benz lộng lẫy được chăm chút tỉ mỉ: sạch sẽ, ít km, rất nhiều chỗ trống ở phía sau, được rửa sạch tới bóng lộn và để nhìn thấy hết xe bạn phải lùi lại một chút, nó dài hơn 6 mét.
 |
Chuyến đi đến và về từ sân bay Immola ở Phần Lan là 2 lần duy nhất Hitler lái Mercedes-Benz. Ảnh: Telegraph.
Chiếc xe đó là một chiếc Mercedes-Benz đời 1941, 770K Grosser W150 Offener Tourenwagen. Nó là một trong những chiếc xe thời chiến tranh hiếm nhất thế giới, nhưng chiếc này không chỉ hiếm, nó là có một không hai.
Đằng sau lớp vỏ ngoài thân xe uốn lượn là những miếng thép dày gần 2 cm, cùng với kính cửa sổ dày gần 4 cm, giúp chiếc xe có thể vượt qua một vụ nổ mìn mà không hề hấn gì. Cả chiếc xe nặng 5 tấn.
Giờ là lúc cho biết tại sao chiếc xe này là độc nhất vô nhị: nó được sản xuất riêng, chỉ có một chiếc, cho Adolf Hitler.
 |
Vào tháng 6/1942 tới thăm Mannerheim gần sân bay Immola ở miền nam Phần Lan. Ảnh: Telegraph.
Ở tuổi 92, tướng Lyon là một ông lão về hưu quắc thước giàu có. Ông làm phi công trong thế chiến thứ hai và chiến tranh Triều Tiên, rồi điều hành lực lượng dự bị của không quân. Ông đã yêu máy bay và xe cộ từ khi còn trẻ, nhưng chỉ tới khi ông trở nên giàu có nhờ nghề bất động sản, vị tướng này mới bắt đầu có thể thực sự chuyên tâm cho việc chơi xe. Phi đội gồm các máy bay thời thế chiến thứ hai của ông được trưng bày ở Bảo tàng hàng không Lyon, hạt Orange, bang California.
Tuy nhiên, bộ sưu tập xe cổ của ông thì lại được dấu rất kỹ. Nằm dưới những rặng cam của khu đất rộng 54,6 hecta, bảo tàng xe tư nhân của ông là một tòa nhà rộng 2.100 mét vuông với những chiếc Cadillac, Packard và Duesenberg đậu đầy kiêu hãnh trên nền đá trắng cẩm thạch. Chỉ rất ít khách mới được vị tướng cho vào xem.
 |
Vô lăng có kích thước khổng lồ. Ảnh: Telegraph.
Việc tôi được ưu ái vào đó là lý do khiến tôi bay 4.800 km từ New York tới đây, để xem chiếc xe mà tôi có lẽ sẽ không bao giờ được bước vào, chứ đừng nói là lái thử hay sở hữu, chẳng ai biết được chiếc xe đó giờ giá tới bao nhiêu.
Trong 2 năm qua, tôi đang viết một cuốn sách về những xe limousine của Hitler tồn tại qua được thế chiến thứ hai, và cả những chiếc được đưa tới Mỹ. Các chiếc xe này đều được chú ý đặc biệt, nhưng chiếc của tướng Lyon thậm chí còn đặc biệt hơn.
Theo những tài liệu còn lưu lại ở trụ sở công ty, Daimler-Benz, tại Stuttgart, chiếc Mercedes này là một geschenkwagen, một chiếc xe chỉ để trình diễn. Hitler không chỉ có một đội xe limousine Grosser 770K của riêng ông (vài chiếc là chống đạn), ông còn lấy đó làm quà tặng cho các nguyên thử nước ngoài.
Một trong những người từng nhận quà là thống chế Phần Lan Carl Gustaf Mannerheim. Năm 1941, khi chứng kiến quân đội Liên Xô tập trung đông đảo ở eo đất Karelian, Mannerheim quyết định rằng cách duy nhất để bảo vệ Phần Lan là thiết lập mối quan hệ đồng minh với Đức Quốc xã. Để thắt chặt tình thân, Hitler đã mua cho Mannerheim chiếc Mercedes-Benz mà tướng Lyon đang sở hữu.
 |
Ảnh: Telegraph.
Các bức ảnh và một số tài liệu từ thời đó, bao gồm nhật ký của lái xe riêng cho Hitler, nói đích thân nhà độc tài đã đi kiểm tra chiếc xe này ở tổng hành dinh của ông tại Ba Lan và lái nó hai lần vào tháng 6/1942, trong một lần ông tới thăm Mannerheim gần sân bay Immola ở miền nam Phần Lan. Tức là ông hai lần lái nó và một lần nữa được nó chở ra sân bay.
Về nguyên tắc, chiếc xe không phải thuộc sở hữu Hitler, nhưng chỉ báy nhiêu đã giúp nó trở thành huyền thoại trong giới chơi xe cổ.
Ngay từ những năm 1930, nhiều người trong giới phê bình xe đã gọi chiếc 770K là “con quái vật Đức kiêu căng và ngạo mạn”, nhưng Hitler lại thích điều đó. Ông cũng tuyên bố ông “không chịu nổi một chiếc xe do bất cứ hãng nào khác (ngoài Mercedes) chế tạo”.
Tướng Lyon cũng tự hào về chiếc 770K, tất nhiên là theo một cách khác: đó là điểm nhấn trong bộ sưu tập của ông. Điều rất đáng ngạc nhiên là vị tướng đã không biết đầy đủ câu chuyện về chiếc xe này khi ông mua nó 31 năm trước.
Rất hiếm khi có một chiếc Grosser 770K được rao bán, và năm 1984, khi một tay môi giới nói với Lyon rằng có người bán xe ở San Diego, ông đã đi xem cùng con trai Bill. “Lúc đó tôi 8-9 tuổi gì đó”, Bill H Lyon, hiện là Tổng giám đốc William Lyon Homes, nhớ lại. “Tôi chạy tới và gõ cửa”. Chiếc 770K còn rất tốt và được bán đúng giá (Lyon không tiết lộ).
Giấy tờ xác minh sở hữu? “Chẳng có gì cả”, vị tướng nói. Bill Lyon nói cha ông đã nghe lời tay môi giới: “Lẽ ra Hitler chạy xe này đấy”. Tuy nhiên, bạn cũng đừng tin hết viên tướng già lõi đời. Chiếc xe thật ra đã nổi tiếng ở Mỹ từ khá lâu. Nó tới đó năm 1948, khi một nhà nhập khẩu ở Chicago tên Christopher Janus mua lại xe từ một doanh nhân Thụy Điển.
 |
Cửa trước của chiếc xe. Ảnh: Telegraph.
Có thể do bất đồng ngôn ngữ, hoặc nhiều khả năng hơn, sự tinh ranh của các tay bán xe, từ ngày chiếc xe cập cảng New York, thay vì được gọi đúng là quà của Hitler cho một vị tướng Phần Lan, nó đơn giản trở thành xe của Hitler.
Cũng giống như Hitler, chiếc xe thu hút đám đông rất dữ. Nó được bán đi bán lại khắp nước Mỹ trong thập kỷ tiếp theo, lên báo liên tục và đã quyên được hàng trăm nghìn USD cho hoạt động từ thiện.
Từ cuối những năm 1940 tới giữa những năm 1950, chiếc xe được coi như một chiến lợi phẩm của cuộc chiến mà người Mỹ đã giành chiến thắng. Nhưng tới những năm 1960, khi các vụ tàn sát người Do Thái bắt đầu được tìm hiểu sâu hơn và quy mô tội ác phát xít Đức lộ ra rõ ràng hơn, chiếc xe trở thành một đề tài gây ra sự tranh cãi, hơn là sự tò mò.
Dù nó thiết lập kỷ lục thế giới về giá cho một chiếc xe được bán đấu giá công khai (176.000 USD tháng 10/1973, tương đương 973.000 USD hiện giờ), nó cũng gây ra nhiều rắc rối, thậm chí là cả những lời dọa giết, với những ai sở hữu.
Một vấn đề khác với chủ sở hữu là chiếc xe bắt đầu gặp trục trặc và hỏng hóc. Do sự phức tạp ngoài sức tưởng tượng của kết cấu và máy móc chiếc 770K, sẽ phải mất hai thập kỷ để phục dựng nó lại phần nào như nguyên trạng. “Trong 15 năm liền, chúng tôi không kiếm đâu ra lốp xe có thể chở nổi sức nặng của nó”, Bill Lyon nói.
“Không dễ để tách biệt rạch ròi chiếc xe với những điều khủng khiếp mà chế độ Quốc xã đã gây ra”, Lyon thừa nhận. “Nhưng đó vẫn là một phần quan trọng của lịch sử, và có lý do để chúng ta vẫn tôn trọng chiếc xe này”. Khi bạn mở cửa xe ra, bạn sẽ ngay lập tức tưởng tượng ra cảnh Hitler ngồi ở ghế sao, mùa Hè Phần Lan 1942.
