Đó là phát biểu của bà Vũ Thị Minh Hạnh, Viện Chiến lược và Chính sách y tế, Bộ Y tế tại hội thảo về ngân hàng câu hỏi cho kỳ thi chung tiến tới thi chứng chỉ hành nghề cho bác sỹ đa khoa ngày 24/10 tại Hà Nội.
Phải có một kỳ thi cấp quốc gia
Bà Vũ Thị Minh Hạnh cho biết, hiện nay Việt Nam và một số ít các nước (Singapore, Malaysia,…) đang sử dụng thuật ngữ chứng chỉ hành nghề (CCHN), trong khi các quốc gia khác đều dùng chung thuật ngữ giấy phép hành nghề. Việt Nam hiện chỉ cấp 1 loại CCHN trong khi số đông các nước đều cấp nhiều loại giấy phép hành nghề nhằm đảm bảo vị thế pháp lý cho nhiều hình thức hành nghề, nhiều nhóm tham gia hành nghề trong thực tế. Thời gian thực hành tiền hành nghề để được cấp CCHN của Việt Nam hiện hành là 18 tháng trong khi nhiều nước trên thế giới và trong khu vực là 12 tháng. Việt Nam hiện đang cấp CCHN không thời hạn trong khi số đông các nước đều cấp có thời hạn từ 1 - 5 năm. Việt Nam không có quy định về thi cấp CCHN trong khi đa số các nước đã thực hiện như một phương thức bắt buộc để kiểm soát chất lượng hành nghề của nhân viên y tế. Bà Hạnh cũng cho biết thêm, Việt Nam chưa có cơ chế giám sát hiệu quả chất lượng hành nghề sau khi được cấp CCHN.
Chia sẻ về vấn đề này, ông Trần Văn Nghĩa, Phó Cục trưởng Cục Khảo thí và Kiểm định chất lượng, Bộ GD&ĐT, cho biết thực tế chất lượng trường A, trường B là khác nhau vì đầu vào và chương trình dạy ở các trường khác nhau. “Có những trường học 4 năm cũng ra trường, giữa trường trung ương và trường địa phương cũng khác nhau dù ra trường vẫn là bằng bác sĩ. Vì vậy trong quy định của Bộ GD&ĐT, chỉ có một số ngành trong bằng viết là bác sĩ, còn lại các ngành khác của y viết là đại học” - ông Nghĩa lưu ý.
Yêu cầu đánh giá độc lập
Tại hội thảo, sau khi chia nhóm thảo luận, ông Nguyễn Minh Lợi, Phó Cục trưởng Cục Khoa học công nghệ và Đào tạo, Bộ Y tế cho biết nhóm của ông đề xuất kỳ thi quốc gia cấp CCHN y áp dụng với tất cả nhân lực y tế nói chung, những đối tượng phải cấp CCHN, không riêng bác sĩ đa khoa. Câu hỏi được đặt ra vậy đơn vị nào sẽ tổ chức kỳ thi này và thi như thế nào. Ông Trần Văn Nghĩa, Phó Cục trưởng Cục Khảo thí, Bộ GD&ĐT cho rằng không thể để cho các trường tổ chức mà phải là một tổ chức độc lập. “Vì chúng ta đang “ép” các trường phải dạy theo phát triển năng lực. Tức là đào tạo đảm bảo năng lực đầu ra mà Bộ Y tế quy định. Việc này là cần thiết nhưng các trường có làm đúng yêu cầu hay không thì chúng ta chưa nắm được. Vì vậy, chốt một kỳ thi quốc gia cấp CCHN sẽ ép các trường phải dạy đáp ứng chuẩn đầu ra của Bộ Y tế” - ông Nghĩa lý giải. Cũng theo ông Nghĩa, ở các nước, công việc này là của các hiệp hội đảm nhiệm. Nhưng ở Việt Nam các hiệp hội chưa mạnh nên cơ quan quản lý phải chịu trách nhiệm.
Các trường Y sẽ phải đổi mới
Với cương vị là người đào tạo, ông Nguyễn Hữu Tú, Phó hiệu trưởng trường ĐH Y Hà Nội, cho biết với việc sẽ có một kỳ thi CCHN cấp quốc gia sắp tới, trường phải tiếp tục đổi mới và sẽ có những thay đổi đáng kể so với hiện tại.
Còn GS.TS Lê Quang Cường, Thứ trưởng Bộ Y tế cho rằng, trong ngành y thời gian tới sẽ có hai hệ thống riêng biệt: nghiên cứu và khám chữa bệnh. “Từ trước đến nay, đào tạo sau ĐH có thạc sĩ, tiến sĩ và hệ thống bằng cấp của Bộ Y tế quy định. Như vậy, sắp tới, hệ thống bằng cấp của Bộ sẽ được công nhận là hệ thống chuẩn quốc gia. Người học sẽ không còn phải chạy ngang chạy ngửa lo chứng chỉ” - GS Cường nói. GS Lê Quang Cường cũng cho biết, các trường đào tạo y trên thế giới có tổ chức thi CCHN. Thi CCHN là một việc làm bắt buộc, không phải là một thủ tục hành chính như chúng ta vẫn quan niệm hiện nay.
“Tại sao phải có hệ thống đánh giá độc lập. Vì nếu trường ra đề và trường chấm điểm thì không có thí sinh nào trượt. Khi kỳ thi được chuẩn hóa cấp quốc gia, dạy như hiện nay tỷ lệ trượt không nhỏ. Các thầy cũng phải đổi mới như thế nào để đáp ứng yêu cầu mới”- GS Cường khẳng định.
Việt Nam hiện đang cấp CCHN không thời hạn trong khi số đông các nước đều cấp có thời hạn từ 1 – 5 năm. Việt Nam không có quy định về thi cấp CCHN trong khi đa số các nước đã thực hiện như một phương thức bắt buộc để kiểm soát chất lượng hành nghề của nhân viên y tế.
