Sáng kiến bảo tồn vĩnh cửu di sản lịch sử của nữ đại úy quân giới

Tiên phong chuyển đổi số

Đại úy Nguyễn Thị Lan Phương cho biết, trong thời gian qua, tuổi trẻ Nhà máy Z176 đã thể hiện rõ tinh thần sáng tạo trong nghiên cứu khoa học và phát triển sản phẩm kinh tế - quốc phòng với nhiều sáng kiến tiêu biểu như áo trang bị K23, lều bơm hơi và hàng loạt các sản phẩm có tính kỹ thuật, độ phức tạp cao.

Tuổi trẻ nhà máy cũng là lực lượng tiên phong trong chuyển đổi số, ứng dụng trí tuệ nhân tạo (AI) vào thực hiện nhiệm vụ, bám sát định hướng chiến lược của đơn vị; duy trì đào tạo nội bộ thông qua hoạt động của các câu lạc bộ thuyết trình, ngoại ngữ, phiên dịch nội bộ và đẩy mạnh số hóa quy trình, mã hóa tra cứu để nâng cao năng lực đội ngũ cán bộ trẻ.

Nói về công trình tâm huyết khi nghiên cứu, xây dựng Phòng truyền thống số Z176, chị Phương cho biết, Phòng truyền thống vật lý của nhà máy không đủ không gian để trưng bày toàn bộ kỷ vật, hình ảnh, cũng như tái hiện đầy đủ, có hệ thống các giai đoạn lịch sử quan trọng.

Cùng với đó, các kỷ vật và hiện vật lịch sử có dấu hiệu xuống cấp. Việc bảo quản trong điều kiện thông thường gặp nhiều khó khăn, tiềm ẩn rủi ro hư hỏng, mai một, khó lưu giữ các kỷ vật qua nhiều năm tháng. Việc tổ chức các buổi tham quan tập trung cũng gặp nhiều khó khăn do quy mô nhà máy ngày càng mở rộng với các cơ sở nằm ở nhiều địa bàn khác nhau…

Từ những vấn đề nêu trên, Đại úy Phương đã nảy ra ý tưởng ứng dụng công nghệ thực tế ảo (VR), thiết kế 3D và số hóa toàn bộ các tư liệu, hiện vật lịch sử để xây dựng Phòng truyền thống số Z176.

Với vai trò là Bí thư Đoàn cơ sở và là Chủ nhiệm đề tài, chị đã kết nối một số thanh niên trong đơn vị có sở trường trong lĩnh vực thiết kế 3D, đồ họa và công nghệ để cùng bắt tay thực hiện dự án.

“Chúng tôi đăng ký đảm nhận công trình đúng vào dịp kỷ niệm 94 năm Ngày thành lập Đoàn (26/3/2025), đồng thời tham mưu cho lãnh đạo nhà máy phát động cuộc sưu tầm kỷ vật lịch sử mang tên gọi Hành trình ký ức - Z176 trong tôi”, Đại úy Phương nhớ lại.

Bảo tồn vĩnh cửu di sản lịch sử

Trong thời gian 5 tháng, vừa thực hiện nhiệm vụ chuyên môn, tranh thủ thời gian ngoài giờ và những buổi tối, các thành viên trong nhóm đã nỗ lực cố gắng, đặt toàn bộ tình cảm, tâm huyết vào công trình kết nối các thế hệ cán bộ, công nhân viên trong đơn vị cùng trở về “mái nhà chung Z176”.

Toàn bộ quá trình được thực hiện theo một kế hoạch chi tiết, bài bản và chu đáo, gồm 4 giai đoạn chính: Xác định mục tiêu, phạm vi và các nội dung chính của phòng truyền thống số, lập danh mục các hiện vật, tài liệu và thông tin cần được số hóa, triển khai sưu tầm kỷ vật, hiện vật, các câu chuyện lịch sử; triển khai thi công; kiểm thử và hoàn thiện; ra mắt và vận hành.

Theo Đại úy Phương, giai đoạn 2 là giai đoạn cốt lõi của dự án, với nhiều phần việc quan trọng và chiếm nhiều thời gian nhất như thu thập, phân loại và thực hiện số hóa toàn bộ hiện vật và tài liệu lịch sử bằng các công nghệ quét 3D, scan và chụp ảnh.

Tất cả các khu vực của phòng truyền thống được nhóm tự thiết kế giao diện và vẽ 3D hiện vật, không gian 3D, sắp xếp mặt bằng và bố trí các hiện vật theo từng giai đoạn lịch sử một cách khoa học, dễ truyền tải để người xem hiểu sâu thêm.

“Cùng với việc viết lời bình, thuyết minh, thu âm và biên tập các câu chuyện lịch sử bằng song ngữ Việt - Anh, chúng tôi còn quay và dựng các video giới thiệu về sản phẩm, về những câu chuyện do các thế hệ cán bộ kể lại và phỏng vấn nhân chứng để xây dựng nội dung chân thật, truyền cảm hứng cho thế hệ sau”, Đại úy Phương nói.

Chính thức khai trương vào đúng dịp kỷ niệm 80 năm Ngày truyền thống Tổng cục Công nghiệp quốc phòng (15/9/1945 - 15/9/2025) và hướng tới chào mừng kỷ niệm 55 năm Ngày truyền thống Nhà máy Z176 (9/3/1971 - 9/3/2026), chỉ sau 3 ngày ra mắt, Phòng truyền thống số Z176 đã ghi nhận hàng nghìn lượt truy cập và chứng minh tính hiệu quả vượt trội so với mô hình hội nghị truyền thống.

Một trong những ưu điểm nổi bật của công trình là sự bảo tồn vĩnh cửu khi tất cả hiện vật và tài liệu lịch sử được chuyển sang định dạng số (bao gồm cả mô hình 3D độ chính xác cao), loại bỏ nguy cơ hư hỏng vật lý, đảm bảo tính toàn vẹn tuyệt đối của di sản lịch sử.

Việc xây dựng nền tảng VR/3D tương thích web, cho phép truy cập đồng bộ mọi thời điểm từ mọi vị trí địa lý cũng đã giải quyết triệt để rào cản vật lý khi truy cập thông tin. Qua đó đổi mới hiệu quả hình thức giáo dục truyền thống, chính trị tư tưởng cho toàn thể cán bộ, công nhân viên, người lao động của nhà máy.

“Việc ứng dụng công nghệ hiện đại vào quản lý và lan tỏa giá trị lịch sử nhằm thể hiện rõ tư duy đổi mới và trách nhiệm của tuổi trẻ Z176 trong việc kết hợp hài hòa giữa gìn giữ truyền thống và chuyển đổi số, hội nhập kinh tế toàn cầu”, Đại úy Nguyễn Thị Lan Phương chia sẻ.