Sáng 20/6, Quốc hội thông qua Luật Phòng thủ dân sự, trong đó lựa chọn phương án lập Quỹ Phòng thủ dân sự trước khi có thảm họa, sự cố. Luật có hiệu lực thi hành từ ngày 1/72024.
Trước đó, trình bày báo cáo tiếp thu, giải trình về dự thảo Luật, Chủ nhiệm Ủy ban Quốc phòng An ninh Lê Tấn Tới cho biết, trên cơ sở ý kiến địa biểu, Ủy ban Thường vụ Quốc hội xây dựng hai phương án xin ý kiến đại biểu: Lập ngay Quỹ để kịp thời sử dụng trong tình trạng thảm họa, sự cố và chỉ lập khi có tình huống khẩn cấp, do Thủ tướng quyết định.
Kết quả, có 68,36% (255 đại biểu) tán thành phương án 1.
 |
Quốc hội biểu quyết thông qua dự án luật, đồng ý thành lập quỹ Phòng thủ dân sự. Ảnh Như Ý |
Trên cơ sở đó, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã tiếp thu, quy định nội dung của Phương án 1 (như thể hiện tại Điều 40).
Theo đó, Quỹ phòng thủ dân sự là quỹ tài chính nhà nước ngoài ngân sách, được thành lập ở trung ương và cấp tỉnh để huy động nguồn lực xã hội, hỗ trợ hoạt động phòng thủ dân sự.
Quỹ được sử dụng cứu trợ khẩn cấp về lương thực, nước uống, thuốc chữa bệnh và các nhu yếu phẩm thiết yếu… Quỹ này được hình thành từ đóng góp tự nguyện của các tổ chức, cá nhân trong nước, ngoài nước; nguồn điều tiết từ các quỹ tài chính nhà nước ngoài ngân sách có liên quan.
Về lực lượng phòng thủ dân sự, có ý kiến đề nghị xác định rõ phạm vi, mối quan hệ giữa lực lượng phòng thủ dân sự với các lực lượng phòng, chống thiên tai, dịch bệnh và các lĩnh vực khác để Chính phủ có cơ sở quy định cụ thể, tránh vướng mắc có thể xảy ra khi áp dụng.
Về việc này, Uỷ ban Thường vụ Quốc hội lý giải: Hoạt động phòng thủ dân sự có phạm vi rất rộng, liên quan đến nhiều lĩnh vực như phòng, chống, khắc phục hậu quả chiến tranh; phòng, chống, khắc phục hậu quả sự cố, thảm họa, thiên tai, dịch bệnh. Do vậy, lực lượng tham gia các hoạt động này đều là lực lượng phòng thủ dân sự.
Nghị quyết số 22-NQ/TW ngày 30/8/2022 của Bộ Chính trị về phòng thủ dân sự đến năm 2030 và những năm tiếp theo đã xác định: “hoạt động phòng thủ dân sự phải dựa vào dân, dân là gốc. Lực lượng nòng cốt là: Dân quân tự vệ, dân phòng; công an xã, phường, thị trấn; lực lượng chuyên trách hoặc kiêm nhiệm của Quân đội nhân dân, Công an nhân dân và các bộ, ngành, địa phương. Lực lượng rộng rãi do toàn dân tham gia”.
Việc huy động, sử dụng các lực lượng để phòng, chống thiên tai, dịch bệnh nói riêng và trong hoạt động phòng thủ dân sự nói chung phải căn cứ tình hình thực tế và theo thẩm quyền được pháp luật quy định. Vì vậy, quy định như dự thảo Luật đã bảo đảm cụ thể và khả thi.
Về chế độ, chính sách đối với lực lượng phòng thủ dân sự, có ý kiến đề nghị trường hợp những đối tượng quy định tại khoản 2 bị chết thì gia đình được trợ cấp tiền tuất; quy định cụ thể “được khen thưởng theo quy định của Luật Thi đua, khen thưởng”. Tiếp thu ý kiến, Uỷ ban Thường vụ đề nghị Quốc hội cho bổ sung cụm từ “trợ cấp tiền tuất” và cụm từ “theo quy định của pháp luật về thi đua, khen thưởng” vào khoản 2 như dự thảo Luật.
