Quyết định (QĐ) số 21 về định mức thực hiện chính sách hỗ trợ lãi suất vay vốn giai đoạn 2015-2020, nhằm phục vụ phát triển nông nghiệp và xây dựng nông thôn mới (NTM) UBND tỉnh Quảng Trị được ban hành ngày 14/9/2015. Để hiện thực hóa QĐ này, ngày 21/3/2016, UBND tỉnh Quảng Trị ra QĐ phân bổ 3,7 tỷ đồng bù lãi suất cụ thể cho các huyện, thị xã, thành phố.
Theo Chủ tịch UBND huyện Hướng Hóa Võ Thanh, đối tượng được vay vốn là hộ gia đình, cá nhân, HTX, chủ trang trại, tổ hợp tác tại 117 xã NTM và nông nghiệp các phường, thị trấn. Lĩnh vực cho vay nhằm phát triển kinh tế nông nghiệp phục vụ xây dựng NTM. Theo đó, tỉnh sẽ hỗ trợ 50% lãi suất cho người vay ngắn hạn; hoặc 50% lãi suất 2 năm đầu, từ năm thứ 3 trở đi hỗ trợ 30% cho các khoản vay trung hạn. “Như vậy, lúc có nhu cầu vay vốn từ 1 tỷ đồng trở xuống, người vay làm dự án và phương án sản xuất kinh doanh trình lên UBND xã phê duyệt; nhu cầu vay vốn trên 1 tỷ đồng thì cấp huyện sẽ phê duyệt dự án và phương án sản xuất kinh doanh. QĐ 21 như là “bà đỡ” cho nông dân, là một chính sách tốt, có hiệu lực 5 năm (2015-2020), song rất đáng tiếc đã ban hành hơn một năm mà vẫn chưa tháo gỡ được bất cập, vướng mắc để nguồn vốn đến được với nông dân”, ông Thanh nói.
Vướng mắc vì thủ tục chưa thống nhất
Nông dân Nguyễn Đức Hiếu, chủ trang trại nuôi lợn ở thôn Hải Hòa (xã Linh Hải, Gio Linh), là một trong những người đầu tiên vay vốn theo QĐ 21. Ông Hiếu làm dự án xin vay 1 tỷ đồng để xây dựng thêm chuồng lợn nái nhằm chủ động nguồn lợn giống. “Hồ sơ tui làm đã lâu song vẫn chưa vay được tiền bởi phía ngân hàng đề nghị phải có tài sản thế chấp, trong lúc trang trại của tui là đất lâm nghiệp nên không thế chấp được. Muốn có tài sản thế chấp, tui phải làm chuyển đổi từ đất lâm nghiệp sang đất nông nghiệp, nên chừ đành chờ thôi”, ông Hiếu mệt mỏi nói.
Huyện Triệu Phong đã tổ chức 3 đợt thẩm định liên ngành hồ sơ vay vốn hưởng chính sách hỗ trợ lãi suất phát triển sản xuất, chuyển hồ sơ đề nghị Agribank huyện cho vay đối với 86 hồ sơ theo QĐ 21, tổng số tiền vay gần 11 tỷ đồng, tương đương kế hoạch vốn hỗ trợ lãi suất được phân bổ cho huyện Triệu Phong năm 2016 là 508 triệu đồng. “Hiện vẫn còn hơn một nửa số hồ sơ xin vay vốn theo QĐ 21 đang chờ thẩm định tiếp. Song do còn nhiều vướng mắc nên phía ngân hàng chưa chấp thuận cho vay”, Phó Chủ tịch UBND huyện Triệu Phong Phan Quang Giải cho hay.
Nông dân ở các huyện khác như Hướng Hóa, Vĩnh Linh, Gio Linh, Hải Lăng, Cam Lộ… cũng chưa vay được nguồn vốn ưu đãi này.
Người vay sau khi được phê duyệt dự án đến các ngân hàng thương mại vay vốn theo QĐ 21 gặp phải vướng mắc ban đầu là điều kiện bảo đảm tiền vay, tức tài sản thế chấp cho ngân hàng.
Phó Giám đốc Agribank tỉnh Quảng Trị Trương Công Dũng cho biết, theo khung cơ chế cho vay lĩnh vực nông nghiệp, nông thôn tại Nghị định 55 của Chính phủ, áp dụng được với QĐ 21 của UBND tỉnh Quảng Trị. “Cụ thể, nếu hộ cá nhân vay từ 100 triệu đồng thì không phải thế chấp tài sản. Tương tự, không có thế chấp tài sản khi vay 200 triệu đồng để trồng cây công nghiệp, cây ăn quả lâu năm. Và không thế chấp tài sản nếu vay tối đa 300 triệu đồng đối với đơn vị kinh doanh. Ngoài 3 điều kiện này, nếu các hộ gia đình vay làm trang trại với mức trên 300 triệu đồng thì cần phải có tài sản thế chấp đảm bảo quy định”, ông Dũng nói.
Tuy nhiên, từ thực tế nhu cầu vay vốn, Chủ tịch UBND huyện Vĩnh Linh Trần Hữu Hùng phân tích: “Ít nhất, người nông dân cần phải đầu tư 500 triệu đến trên 1 tỷ đồng mới nói chuyện làm được trang trại chăn nuôi lợn, gà, vịt vì cách xây dựng trang trại hiện đại như bây giờ tốn rất nhiều đồng vốn nên họ cần được vay số tiền nhiều để đầu tư sản xuất hiệu quả”.
Nhưng khi vượt qua được điều kiện thế chấp tài sản thì người đi vay lại gặp một vướng mắc khác. Đó là cơ chế bù lãi suất theo QĐ 21 chưa có sự thống nhất giữa các ngân hàng thương mại với UBND các huyện, thị xã, thành phố.
Theo Phó Chủ tịch UBND huyện Gio Linh Phan Văn Nghi, các huyện muốn phía ngân hàng chuyển danh sách người vay vốn theo QĐ 21 và tỷ lệ bù lãi suất được hưởng sang huyện để huyện chuyển trả số tiền bù lãi cho ngân hàng. Song phía ngân hàng thương mại không chấp thuận bởi “Cách làm này sẽ bất cập về thời gian trả nợ, sợ huyện trả chậm, trên phần mềm hệ thống của ngân hàng sẽ báo nợ quá hạn, chất lượng tín dụng xấu, mâu thuẫn với điều khoản trả nợ đúng quy định để được hưởng chính sách hỗ trợ lãi suất của tỉnh”.
Trước thực tế nhiều hộ nông dân có nhu cầu song vẫn chưa vay được vốn theo QĐ 21 để phát triển sản xuất, Chủ tịch UBND huyện Hướng Hóa Võ Thanh cho biết: “Các huyện đã đề nghị UBND tỉnh ban hành quyết định sửa đổi, bổ sung QĐ 21 theo hướng thuận lợi hơn là hộ vay trả hết tiền gốc và lãi cho phía các ngân hàng thương mại và được phía ngân hàng xác nhận bằng văn bản. Hộ vay mang giấy tờ này nộp lại cho UBND xã. Sau đó, UBND xã trình lên huyện; trên cơ sở đó, huyện chuyển phần hỗ trợ lãi suất về cho xã. Các đối tượng vay tiền nhận bù lãi suất tại UBND xã. Nhưng kiến nghị này vẫn chưa thấy hồi âm từ phía UBND tỉnh Quảng Trị”.
Ngày 4/12, Phó Giám đốc Agrinbank tỉnh Quảng Trị Trương Công Dũng nêu quan điểm: “Tốt nhất là UBND huyện mở tài khoản tại ngân hàng và chuyển tiền bù lãi suất được cấp theo QĐ 21 về ngân hàng; ủy quyền cho ngân hàng thu lãi suất với các hộ vay theo QĐ 21 đến kỳ hạn trả lãi. Song đề xuất này vẫn chưa được các bên thống nhất”.
