Nhạc sỹ quen biết “quái kiệt” Tòng Sơn trong hoàn cảnh nào?
Nhạc sỹ Bảo Thu: Chúng tôi biết nhau khoảng 60 năm nay. Từ hồi 16 tuổi tôi đi biểu diễn ảo thuật. Năm 1960, 16 tuổi, tôi đã nổi tiếng là “Thần đồng ảo thuật” của Việt Nam rồi. Còn Tòng Sơn khi ấy thổi kèn, chúng tôi đi diễn chung. Lúc đó, ông ấy cũng đã lấy nghệ danh Tòng Sơn (Sơn là tên cha ông ấy), cũng bắt đầu nổi tiếng rồi.
Ở ngoài đời, tính cách “quái kiệt” Tòng Sơn thế nào, thưa nhạc sỹ?
Nhạc sỹ Bảo Thu: Ông ấy dễ thương lắm, dịu dàng, nhỏ nhẹ với mọi người.
Vì sao Tòng Sơn được mệnh danh là “quái kiệt”, theo ông?
Nhạc sỹ Bảo Thu: Tòng Sơn có đặc biệt thế này: Ông ấy vừa thổi kèn, kèn Harmonica (hay còn gọi khẩu cầm) vừa ăn chuối, rồi vừa thổi kèn vừa uống bia. Tức là cầm cốc bia lên uống bằng ống hút, trong lúc đó vẫn thổi kèn, đến khi hết bài thì li bia cũng cạn. Hoặc vừa thổi kèn bằng mũi, vừa lột quả chuối ra, ăn hết.
 |
Danh ca Chế Linh (áo trắng) và "quái kiệt" Tòng Sơn tại phòng trà của nhạc sỹ Bảo Thu (Ảnh: NS Bảo Thu cung cấp) |
Nghệ sỹ Tòng Sơn có phải rèn luyện công phu cho những màn vừa thổi kèn vừa uống bia, vừa thổi kèn vừa ăn chuối? Xin nhạc sỹ tiết lộ “hậu trường”?
Nhạc sỹ Bảo Thu: Ông ấy tập lâu lắm chứ. Lúc đầu tập sặc dữ lắm chứ. Khi dùng mũi thổi kèn, chỉ thổi Harmonica, chứ mấy kèn khác thì nặng lắm, không làm được. Nếu không dùng khẩu cẩm thì thổi sáo cũng được. Sau này có người bắt chước Tòng Sơn thổi sáo uống bia. Tòng Sơn cũng phải tập nhiều năm mới thành thạo. Khi ông ấy đi biểu diễn thì được khán giả rất hâm mộ, vì chuyện lạ mà, không ai làm được.
Ông từng tiết lộ, nhạc phẩm “Giọng ca dĩ vãng” ra đời trước 1975 từng giúp ông thu về ngàn cây vàng. Những nghệ sỹ thổi kèn nổi danh như Tòng Sơn có thu nhập cao không, tại thời điểm ấy?
Nhạc sỹ Bảo Thu: À, nhạc thu về lượng tiền lớn là nhờ tôi xuất bản, thổi kèn thì không làm giàu được, chỉ đủ chi phí, ăn uống rộng rãi thôi.
Sau này, “quái kiệt” Tòng Sơn còn có thêm màn biểu diễn nào độc đáo không?
Nhạc sỹ Bảo Thu: Chỉ có thế thôi. Nhưng như vậy người khác đã tập không nổi rồi. Có phải ai cũng tập được đâu? Ông tập như vậy cũng như luyện khí công. Thổi bằng mũi, uống nước vào, nếu không quen thì sặc chết ấy chứ.
Ngoài đời nghe nói “quái kiệt” nhiều đời vợ. Tòng Sơn quá đào hoa, có đúng không, thưa nhạc sỹ?
Nhạc sỹ Bảo Thu: Hết người này lại đến người kia. Đối với phụ nữ ông dịu dàng, nhỏ nhẹ lắm, nên người ta thích thôi. Riêng vợ đầu của ông đã sinh cho ông 10 đứa con rồi. Ông có vợ từ lúc 20 tuổi mà. Sau thêm người này, người kia...
 |
"Quái kiệt" Tòng Sơn (áo đỏ), nhạc sỹ Bảo Thu (áo cam) trong sinh nhật của Tòng Sơn (Ảnh: Nhạc sỹ Bảo Thu cung cấp) |
Nhưng nghe nói về cuối đời “quái kiệt” không được dư dả về tài chính?
Nhạc sỹ Bảo Thu: Vì ông xài lớn, xài rộng rãi. Mỗi lần biểu diễn ông mặc một bộ comple khác nhau. Ông ăn uống sang trọng, mặc trưng diện lắm. Ông không ăn cá, không ăn nước mắm nghe. Ông chỉ ăn nước tương thôi. Ông không ăn nhiều nhưng đồ phải ngon. Mỗi màn biểu diễn ông ăn 1 quả chuối hoặc 1 li bia, có đêm diễn 3,4 nơi. Một ngày ông ăn 3,4 quả chuối, uống 3,4 li bia, nên mỗi bữa ông ăn rất ít. Ông không phải "dân" nhậu. Nhưng lên diễn nếu uống bằng nước ngọt thì đối với khán giả là không hay, mà uống nhiều khéo lại… tiểu đường.
Lúc đầu ông diễn bằng nước ngọt nhưng bạn bè bảo, bây giờ phải uống bia. Rót bia sùi bọt lên, rồi uống. Một cốc bia đã sẵn bọt rồi, bỏ đá vô nữa, không cần phải uống nhiều đã hết cốc bia. Khi nhậu, ông ấy ít uống bia lắm. Cùng lắm uống 1 lon thôi còn dành bụng để biểu diễn. Nói chung, ông kiếm được nhưng xài rất phí. Tuần lễ nào cũng may comple. Mặc trang trọng không à! Ông mặc một lần, hai lần thôi là cho người này, người kia, lại may đồ mới.
Với đồng nghiệp thân thiết “quái kiệt” đối xử ra sao?
Nhạc sỹ Bảo Thu: Với anh em đồng nghiệp Tòng Sơn tình cảm lắm. Nhưng ông khó tính ở điểm, ai làm mất lòng ông, ông không chơi nữa.
Vì sao ông giữ được tình bạn 60 năm với “quái kiệt” Tòng Sơn?
Nhạc sỹ Bảo Thu: Vì chơi với nhau nên tôi hiểu ông. Hiểu nhau thì nương tựa nhau. Tòng Sơn vẫn thường đến phòng trà của tôi chơi và biểu diễn nhưng không bao giờ biểu diễn ở chỗ tôi mà lấy tiền. Nhiều khi buồn buồn ông lại ghé qua phòng trà, tôi hỏi: Ông đi đâu mà ăn mặc chỉnh tề vậy? Ông bảo: Đi diễn chỗ khác rồi giờ rảnh tôi ghé chơi, biểu diễn 1,2 bài. Nhiều chỗ mời ông diễn nhưng ông không thích, ông cũng không diễn.
Qua những gì ông kể chứng tỏ “quái kiệt” sống nghệ sỹ và không quá coi trọng vật chất?
Nhạc sỹ Bảo Thu: Đúng rồi.
