Ngành thủy sản khó khăn trầm trọng hơn cả đỉnh dịch COVID-19

Khó khăn trầm trọng

Trong công văn vừa gửi Bộ Kế hoạch và Đầu tư về tình hình sản xuất, xuất khẩu (XK) thủy sản và đề xuất giải pháp tháo gỡ khó khăn, VASEP cho biết, XK thủy sản Việt Nam 5 tháng đầu năm 2023 chỉ đạt 3,3 tỷ USD, giảm gần 28% so với cùng kỳ.

Các doanh nghiệp (DN) trong ngành đều đánh giá sự sụt giảm và đứt gãy hiện nay trầm trọng hơn cả giai đoạn đỉnh của dịch bệnh COVID-19.

Các đơn hàng XK đã giảm từ 20-50%, dẫn đến lượng tồn kho tăng cao. DN thủy sản Việt Nam tiếp tục bị áp lực nặng nề vì thị trường tiêu thụ lao dốc, giá XK sụt giảm mạnh trong khi sản xuất, chế biến trong nước bị gánh nặng các loại chi phí và lãi suất ngân hàng tăng cao.

Các DN còn lo lắng vì đối mặt với 2 vấn đề lớn gồm: Nguy cơ thiếu nguyên liệu tôm, cá trầm trọng vào đầu năm 2024 khi dự báo thị trường sẽ phục hồi nhưng người nuôi đã không thể có đủ sức để thả nuôi tiếp vào thời điểm hiện nay; không ít các DN sẽ chịu tổn thất, suy thoái nặng nề và thậm chí không thể vượt qua giai đoạn rất khó khăn hiện nay.

Nuôi cá tra ở ĐBSCL. Ảnh: Cảnh Kỳ.

Dự báo năm 2023, VASEP cho hay, các DN đều khẳng định, tình hình khó khăn hơn cả giai đoạn đỉnh dịch COVID-19. Những lợi thế về thị trường trong quý IV/2022 đã không còn vì lạm phát đã ngấm sâu vào các lĩnh vực tiêu thụ trên thị trường thế giới. Khả năng phục hồi phải đến cuối năm và kim ngạch XK cả năm 2023 chỉ dự tính ở mức khoảng 9 tỷ USD (năm 2022 đạt 11 tỷ USD).

“Đây là thời điểm rất cần sự hỗ trợ Chính phủ và các cơ quan quản lý nhà nước để các DN ngành hàng có thể trụ được vượt qua giai đoạn khó khăn này, tạo điều kiện XK thủy sản hồi phục trở lại vào cuối năm 2023 và đầu năm 2024” - VASEP cho hay.

Hỗ trợ DN vượt qua giai đoạn "trầm kha"

Theo VASEP, tại hội nghị của Thủ tướng Chính phủ với VASEP và Hiệp hội Gỗ và Lâm sản về tháo gỡ khó khăn, thúc đẩy sản xuất, xuất khẩu lâm sản và thủy sản ngày 13/4, Thủ tướng đã có chỉ đạo Ngân hàng Nhà nước (NHNN) nghiên cứu, đề xuất gói tín dụng 10.000 tỷ đồng để hỗ trợ cho DN ngành sản xuất, chế biến lâm - thủy sản trong tháng 5/2023.

Ngày 25/5, NHNN đã tổ chức cuộc họp với đại diện Văn phòng Chính phủ, Bộ KH&ĐT, Bộ NN&PTNT, các hiệp hội và ngân hàng thương mại để thảo luận về các biện pháp hỗ trợ vốn cho DN thủy sản và lâm sản...

“VASEP kiến nghị NHNN tiếp tục quan tâm và xem xét có gói kích cầu 10.000 tỷ đồng cho thủy sản nuôi ở ĐBSCL. Gói kích cầu dành cho các DN mua dự trữ nguyên liệu từ nay để XK sau 3-6 tháng nữa trong năm 2023 và quý I/2024, ứng phó với tình trạng đơn hàng XK không có trong giai đoạn hiện nay. Thực hiện kích cầu sớm sẽ khiến người nuôi thủy sản có tâm lý yên tâm tiếp tục thả nuôi thay vì treo ao như hiện nay” – VASEP kiến nghị.

Chế biến cá tra xuất khẩu. Ảnh: Cảnh Kỳ

Bên cạnh đó, để hỗ trợ DN vượt qua giai đoạn “trầm kha”, khuyến khích DN đầu tư và thúc đẩy sản xuất, thu mua nguyên liệu thủy sản cho nông, ngư dân, VASEP đề nghị Chính phủ, Bộ Tài chính và NHNN xem xét điều chỉnh lãi suất vay USD xuống dưới 4% và lãi suất vay VNĐ xuống dưới 7% để hỗ trợ cho DN XK; rà soát thủ tục và xem xét có các gói tín dụng ưu đãi đặc biệt dành cho hộ nuôi thủy sản nhỏ lẻ có cơ hội tiếp cận vay vốn ngân hàng với lãi suất phù hợp để tránh việc người dân phải vay vốn lãi suất vô cùng cao từ bên ngoài do không tiếp cận được vốn vay từ ngân hàng.

Đồng thời, cho các DN thủy sản được giãn nợ 4-6 tháng cho các khoản vay đến lịch phải trả trong quý II-III/2023 và tiếp tục được vay theo hạn mức trong bối cảnh giảm XK của 6 tháng đầu năm để các DN có thể thu gom ổn định nguồn nguyên liệu của nông, ngư dân và chế biến, trữ hàng chuẩn bị cho XK ở các quý tiếp theo…