Theo lời kể của những người tham dự cuộc họp hôm 11/1, ông Trump nói như vậy tại cuộc họp về một đề xuất của hai đảng về việc trao địa vị pháp lý do những người nhập cư bị đưa đến Mỹ từ khi còn là trẻ em.
Khi nghe thấy rằng những người Haiti nằm trong số dân nhập cư sẽ được hưởng lợi từ đề xuất này, ông Trump hỏi rằng liệu có thể để họ ra ngoài kế hoạch hay không. Ông nói: “Vì sao chúng ta lại muốn những người Haiti ở đây?”. Câu nói này gợi nhớ lại những phát biểu của ông Trump tại một cuộc họp năm ngoái với các thành viên nội các và trợ lý mà ở đó ông phàn nàn về việc nhận người Haiti vào Mỹ, rằng họ đều mang AIDS, giống như người Nigeria.
Ông cũng nói những người này sẽ chẳng bao giờ quay về “túp lều” của họ, một số quan chức Mỹ kể lại. Tháng trước, Nhà Trắng thẳng thừng bác bỏ thông tin rằng ông Trump từng nói như vậy. Nhưng trong tuyên bố bằng văn bản vừa đưa ra, ông Raj Shah, phó thư ký báo chí Nhà Trắng, không bác bỏ chuyện kể lại về cuộc họp hôm 11/1 và cũng không đề cập trực tiếp những phát biểu của ông Trump.
“Chắc chắn là các chính trị gia ở Washington chọn cách đấu tranh cho các nước khác, nhưng Tổng thống Trump sẽ luôn đấu tranh vì người dân Mỹ”, ông Shah nói. Nhưng ngôn ngữ bị báo chí Mỹ gọi là thô tục mà ông Trung sử dụng đối với một vấn đề tế nhị khiến cuộc tranh luận về vấn đề nhập cư vấp phải hòn đá tảng, và có khả năng làm mất cơ hội đạt được thỏa thuận để bảo vệ khoảng 800.000 người nhập cư không có giấy tờ được đưa đến Mỹ từ khi còn là trẻ em. Cách nói của ông Trump vấp phải phản ứng mạnh từ các nhà làm luật của cả hai đảng Dân chủ và Cộng hòa và họ cho rằng cách nói của Tổng thống là không thể chấp nhận được và nặng tính kỳ thị.
Hạ nghị sĩ Cộng hòa Mia Love, một người gốc Haiti, yêu cầu Tổng thống phải xin lỗi, cho rằng cách nói của ông Trump “tàn nhẫn, gây chia rẽ và đi ngược lại các giá trị” của nước Mỹ. “Hành động này không thể chấp nhận được đối với nhà lãnh đạo đất nước chúng ta. Tổng thống phải xin lỗi cả người dân Mỹ và các quốc gia mà ông ấy nói đến”, báo New York Times dẫn lời bà Love viết trong một tuyên bố đầy cảm xúc. “Phát biểu của ông ấy thật đáng thất vọng, không thể tin nổi, nhưng không ngạc nhiên”, Hạ nghị sĩ Dân chủ Luis Gutiérrez nói.
Phân biệt nguồn gốc
Ông Trump đưa ra tuyên bố bớt nhạy cảm hơn trong một đoạn tweet đăng vào đêm 11/1. “Các nghị sĩ Dân chủ dường như có ý định để người dân và ma túy đổ vào nước ta qua biên giới phía nam, gây nguy hiểm cho hàng ngàn mạng sống trong quá trình này. Nhiệm vụ của tôi là phải bảo vệ cuộc sống và sự an toàn cho mọi người dân Mỹ. Chúng ta phải xây một Vạn lý trường thành, nghĩ về điều xứng đáng và kết thúc chương trình bốc thăm visa và di cư theo chuỗi”, ông Trump viết.
Tin về cuộc họp vừa diễn ra tại Nhà Trắng được báo Mỹ Washington Post đăng đầu tiên. Cuộc họp có mặt Thượng nghị sĩ Cộng hòa Lindsey Graham, Nghị sĩ Dân chủ Richard Durbin, để bàn về DACA, một đạo luật từ thời Tổng thống Barack Obama nhằm cấp giấy phép lao động tạm thời và hoãn việc trục xuất những người nhập cư được bố mẹ đưa đến Mỹ từ nhỏ. Kế hoạch do ông Graham và ông Durbin soạn thảo còn đề xuất chi 2,5 tỷ USD để tăng cường an ninh biên giới và công nhận địa vị được bảo vệ cho bố mẹ của những người nhập cư (còn được gọi là chương trình Dreamers).
Ông Trump nổi giận khi nhóm nghị sĩ đề xuất chấm dứt chương trình bốc thăm visa và dùng khoảng 50.000 suất visa được cấp hằng năm để cấp cho nhóm dân cư dễ bị tổn thương đang sống ở Mỹ theo quy chế được bảo vệ tạm thời. Lúc ông Durbin đề cập đến Haiti, ông Trump phản ứng gay gắt. Khi bàn về các nước châu Phi, những người nắm được nội dung cuộc họp kể rằng, Tổng thống Trump đã hỏi tại sao ông lại cần “những người từ các nước hố phân” như vậy. Ông cho rằng Mỹ nên nhận nhiều người hơn từ những nước như Na Uy. Khoảng 83% dân số Na Uy là người dân tộc Na Uy, nên nước này có chủ yếu dân số là người da trắng, theo số liệu thống kê năm 2017 của CIA.
Ông Trump từ lâu đã cho rằng Mỹ nên có chính sách nhập cư dựa trên công trạng và kỹ năng thay vì quan hệ gia đình. Một số người nắm được nội dung cuộc họp cho rằng, Tổng thống chỉ cố nhấn mạnh luận điểm này bằng ngôn ngữ có phần khó nghe. Tuy nhiên, cách dùng từ của ông Trump khiến nhiều nhà làm luật Mỹ bị sốc và dư luận phản ứng mạnh. Những từ ngữ đó nhanh chóng trở thành xu hướng trên Twitter, lấn át cả tranh luận về các chương trình đối với người nhập cư.
